Việt Nam 1-0 Syria. U23 đã thắng, nhưng truyền thông Việt Nam thì không!

Đầu tiên tôi xin điểm qua một chút thông tin về đoàn Việt Nam mình tham dự Asiad 2018, tính đến 21h00 ngày 27/08 thì đoàn Việt Việt Nam dành được tổng cộng

: 2 huy chương Vàng, 11 huy chương Bạc và 13 huy chương Đồng, đứng hạng thứ 20 toàn đoàn.

Cũng trong tối qua, đội tuyển Olympic (U23 +3) cũng đã lần đầu tiên trong lịch sử vào bán kết bộ môn bóng đá nam tại một kỳ Asiad với chiến thắng sát nút 1-0 trước Syria bằng bàn thắng trong thời gian hiệp phụ của Văn Toàn. Xin chúc mừng đoàn thể thao Việt Nam!

Theo thống kê, tối qua có khoảng 30 triệu người Việt theo dõi trận đấu giữa Việt Nam và Syria trên các kênh truyền thông chính thống (chưa kể các kênh không chính thống), điều này đã tiếp thêm sức mạnh cho các cầu thủ của chúng ta chiến đấu hết mình trên đất Indonesia. Cảm ơn các em đã chiến đấu hết mình vì màu cờ sắc áo và mang vinh quang về cho dân tộc!

Tôi xin bắt đầu chủ đề với một đoạn bình luận của bình luận viên Quang Huy trong hiệp 2 trận đấu ngày hôm qua: "Nhìn Syria hôm nay buồn cho một thế hệ cầu thủ, buồn cho một Đất nước. Họ từng có một Quốc gia xinh đẹp, với những công trình vĩ đại được Thế giới xem là di sản, nhưng cuộc nội chiến kéo tới đã xóa tan tất cả", "Syria là quê hương của Steve Jobs - đồng sáng lập tập đoàn Apple", "Tất cả các cầu thủ Syria đều định cư ở nước ngoài",... Ai theo dõi thời sự trong 5 năm qua hẳn sẽ hình dung được tình hình của Syria, đất nước họ đang xảy ra chiến tranh, mà theo phương Tây gọi đây là cuộc cách mạng "dân chủ", làm cho đất nước họ ngay cả những căn nhà cũng khó tìm ra căn nào nguyên vẹn.

Các cầu thủ Syria có thể hình tốt hơn chúng ta, họ có một thể lực tốt hơn chúng ta và kiểm soát bóng cũng tốt hơn chúng ta, nhưng cái họ không có là chính là một quê hương yên bình để có thể luyện tập cùng nhau. Tháng 6/2017, tuyển nữ Syria thua tuyển nữ Việt Nam 11-0. Sau trận đấu, họ thừa nhận là không thể đánh bại được Việt Nam nhưng vẫn tham gia trận đấu vì muốn chứng tỏ với thế giới "Syria vẫn còn sống". Ngày hôm qua, tuyển Olympic Syria cũng như thế, tất cả đều chiến đấu hết mình, họ không chiến đấu cho bản thân mình, mà chiến đấu vì Tổ quốc "SYRIA" được in trên lưng áo và Quốc kỳ Syria trên ngực trái.

"Một đội bóng, trên áo không cầu thủ nào có tên. Chỉ có dòng chữ 'SYRIA' được in hoa. Hoan hô những Chiến sĩ vô danh!" - trích một bình luận tôi đọc được trên Facebook.

Theo dõi thời sự, đọc những dòng thông tin về Syria, tôi có thể hình dung ra rằng tinh thần dân tộc của Syria có rất nhiều điểm chung với Việt Nam mình. Có lẽ cũng chính vì sự tương đồng này mà Syria là một trong những Quốc gia hiếm hoi bỏ phiếu phản đối lệnh cấm vận của Trung Quốc và Mỹ nhằm vào Việt Nam hồi năm 1978.

Tôi thực sự xúc động trước hành trình đi "tìm lại tên Đất nước" của các VĐV của Syria tham gia Asiad lần này, mà do quá xúc động nên tôi bắt buộc phải nêu ra những sai lầm mang tính "hệ thống" của Đài tuyền hình kỹ thuật số VTC ngày hôm qua khi tường thuật trực tiếp trận đấu đến hàng chục triệu khán giả Việt Nam. Đầu tiên là một sai lầm sơ đẳng nhưng nghiêm trọng trước trận đấu

Chỉ cần nhìn lướt qua có thể thấy sự khác nhau giữa lá cờ Syria được VTC chọn để giới thiệu trận đấu và Quốc kỳ Syria được in trên ngực áo đấu của các cầu thủ Syria (xem hình phía trên). Thực tế đây là một sai lầm nghiêm trọng của VTC, vì lá cờ họ chọn là lá cờ của FSA (Free Syrian Army) - một lực lượng được phương Tây dựng lên để chống phá nhằm lật đổ chính quyền hợp pháp của Tổng thống Bashar al-Assad.

Có thể thông cảm cho đội ngũ sản xuất chương trình, khi tìm kiếm từ khóa "Syria Flag" trên Google, kết quả đầu tiên là lá cờ của FSA (có vẻ FSA làm SEO tốt hơn). Nhưng rõ ràng trên tất cả các trang truyền thông chính thức của giải đều sử dụng Quốc kỳ của Syria. Việc này thể hiện sự thiếu kiến thức xã hội và sự tập trung của người làm kỹ thuật, cũng như sơ xuất trong khâu biên tập và kiểm duyệt.

Một sai lầm manh tính hệ thống khác là việc trong trận đấu, bình luận viên Quang Huy không dưới 3 lần sử dụng từ "nội chiến" để mô tả tình hình bất ổn của Syria. Theo tôi, một lần thì không sao nhưng quá nhiều như vậy lại mang tính chất tuyên truyền (ai làm truyền thông sẽ hiểu rõ nhất hàm ý của tôi muốn nói là gì), mà tuyên truyền một thông điệp "không rõ ràng" thì rõ ràng là có vấn đề.

Bình luận viên Quang Huy là người gắn liền với những kí ức về bóng đá của tôi, anh rõ ràng là một trong những bình luận viên giàu kinh nghiệm nhất của Việt Nam. Nhưng không hiểu sao gần đây anh liên tục mắc phải khá nhiều những sai lầm sơ đẳng từ việc tham gia bình luận cho một buổi offline vi phạm bản quyền của K+, đến tham gia (khách mời, bình luận) các buổi offline phát lậu bóng đá (mà trong khi ở trận đấu giữa Việt Nam và Bahrain anh liên tục nhắc nhở vấn đề bản quyền của VTC với cái đài tiếp sóng khác trong phần bình luận).

Đối với tôi, bình luận viên Quang Huy luôn là một thần tượng, và đài truyền hình VTC là một kênh truyền thông uy tín, làm việc có tâm huyết. Mong rằng những sai lầm như thế này chỉ là vô tình và sẽ không bao giờ xảy ra nữa. Trong niềm vui chung của dân tộc thì tôi mong chúng ta cũng có thể rộng lượng bỏ qua những sai lầm này.

P/s: Trước World Cup 2018 thì Liên Đoàn Bóng Đá Thế Giới FiFa cũng tuyên bố là sẽ không mang chính trị vào (làm ảnh hưởng đến) thể thao. Tôi đồng ý ngay lập tức với quan điểm này. Nhưng thực tế, chính FiFa cũng không thể kiểm soát được tình hình, bằng chứng là Arab Saudi - một Quốc gia giàu có ở Trung Đông và là một trong 32 đội bóng tham dự WC 2018 cũng không thể mua được bản quyền phát sóng World Cup, chỉ vì đơn vị nắm giữ và phân phối bản quyền tại khu vực này là một tập đoàn truyền thông của Qatar, và Arab Saudi thì đang cấm bị vận bởi Qatar. Câu hỏi đặt ra với FiFa là trách nhiệm của họ đến đâu trong vụ này?

Rõ ràng, mặc cho những lời kêu gọi, hô hào, bằng cách này hay cách khác thì thể thao cũng không thể thoát ra khỏi vòng xoáy của chính trị - xã hội được. Vấn đề nằm ở việc người xem hiểu nó như thế nào, lúc này vai trò của truyền thông sẽ xuất hiện, nếu không đề cập thì thôi, nếu đề cập thì phải nói cho đúng, cho đủ. Sự thật là sự thật, một nửa sự thật không phải là sự thật.

Ý kiến của mọi người thế nào, cùng thảo luận với tôi bên dưới nào!