Viết cho em - 123 - Làm sao để ăn ngon, ngủ ngon
Hôm nay mình làm mới một chút, vừa livestream trên facebook vừa “Viết cho em”. Lâu rồi mới lại livestream, được thấy nhiều bạn ít gặp xuất hiện lại, cũng vui vui. Có mấy bạn đưa chủ đề để mình viết hôm nay, và mình chọn câu hỏi “Làm sao để ăn ngon, ngủ ngon” của em Nguyễn Quốc Khánh.
Cái webcam này mình mua mấy tuần trước, khi đó dự định sẽ dời lịch “viết cho em” lên buổi sáng sớm, tầm 5h-6h, còn buổi tối sẽ livestream để đọc sách, trò chuyện khoảng 2 tiếng 8h-10h. Do chưa sắp xếp được thời gian với lại chưa thấy thực sự thích thú nên chưa làm. Hôm nay lại nghĩ hay là trong lúc viết bài mình vừa livestream chơi, vừa nhờ mọi người gợi ý chủ đề vừa xem có gì vui lúc live không, để có động lực mà thực hiện dự định lúc trước.
Quay lại với “làm sao để ăn ngon, ngủ ngon”, trước hết hình dung thế nào là “ngon”. Đó là một loại trạng thái khi cảm giác của bản thân mình hòa hợp, trùng khớp vơi cảm giác mà món ăn, giấc ngủ đó mang lại, khi mình có thể hoàn toàn chìm vào trong đó, tận hưởng những gì mà món ăn, giấc ngủ đó có.
Về “ăn ngon”, có hai yếu tố chính giúp mình đạt được trạng thái “ngon” đó. Một là bản thân của món ăn đó ngon. Nếu xét chung trên cảm nhận của người ăn, thì có những món ăn sẽ mang hương vị đậm đà, cảm giác sảng khoái cho người ăn hơn so với các món ăn khác. Cảm giác ngon này sẽ dễ xuất hiện hơn khi mình ăn các món “ngon” hơn. Yếu tố thứ hai chính là sự tập trung của bản thân vào việc ăn một món ăn nào đó. Cùng là một món ăn, nhưng khi mình ăn nó một cách “có chánh niệm”, tập trung hoàn toàn vào việc nhai, nuốt, cảm nhận kỹ lưỡng món ăn đó mà không phải lo nghĩ về công việc, nhớ người yêu, hờn ghen, sợ hãi… thì món ăn đó sẽ ngon hơn so với bình thường.
Đó là hai yếu tố chính: bản thân của món ăn và cách ăn của mình. Về món ăn thì phải nói đến cách chế biến nữa, nếu cùng một loại nguyên liệu mà cách chế biến khác nhau cũng sẽ ngon dở khác nhau, lượng ăn khác nhau cũng ảnh hưởng đến độ ngon của món ăn. Về cách ăn thì ngoài việc ăn một cách bình tĩnh, tập trung để cảm nhận hương vị, người ta còn chịu ảnh hưởng của cơn đói. Mình hay nói đói thì ăn cái gì cũng ngon, nhưng đó cũng không phải là thật sự ngon mà là cảm giác thỏa mãn cơn đói mà thôi.
Nói về ăn thì phải nói đến cảm giác thèm ăn. Có một câu chuyện nổi tiếng về một vị tướng đang dẫn cánh quân khát nước, sắp kiệt sức. Ông tướng bèn nghĩ ra một kế và thông báo với quân sĩ rằng cánh rừng phía trước có rất nhiều cây mơ, cố gắng đi đến đó thì mọi người đều sẽ được ăn mơ giải khát. Thế là quân sĩ nghĩ đến trái mơ, ứa nước miếng ra, vượt qua cơn khát. Điều đáng nói trong câu chuyện đó là mọi người trong quân đều đã từng ăn trái mơ. Nếu một người chưa từng ăn mơ, có thể sẽ không có tác dụng. Cảm giác thèm khát dành cho món ăn thường chỉ xuất hiện đối với những món mình ưa thích, hay ăn. Ví dụ như mình có thể thèm ăn mì gói, cơm chiên, thịt kho… hơn là tôm hùm, bào ngư, vi cá. Đơn giản là vì các món thường ngày mình hay ăn thì mình dễ liên tưởng đến nó hơn, nhìn thấy nó hoặc tưởng tượng đến nó là “thèm”. Còn các món sơn hào hải vị thì không phải là không ngon bằng món thường ăn, nhưng vì chả mấy khi ăn, nên nhớ lại cảm giác cũng khó, lấy đâu ra mà thèm. Đặc biệt là có những món hợp với người này mà người khác không thể ăn được, ví dụ như sầu riêng, hoặc có những người ăn phở mà không rau, không hành vậy.
Trên lý thuyết thì ăn món gì cũng có thể ngon và có thể không ngon, nhưng so về các yếu tố ảnh hưởng thì bản thân món ăn cũng có thể tác động đến tinh thần con người, ví dụ như người ta nói khi buồn thì ăn socola sẽ mập vậy đó.
Ngủ ngon là một giấc ngủ mang đến cho mình cảm giác bình yên, thoải mái, nhẹ nhàng, khi ngủ dậy không thấy mệt mỏi. Muốn có giấc ngủ ngon cần ngủ vừa đủ. Những ngày tết này không biết làm gì mà ngủ thiệt nhiều thì sẽ càng mệt thêm. Hoặc khi có nhiều việc cần làm, hoặc mê chơi games, mê coi phim mà ngủ chỉ có 3-4 tiếng thì không thể nào ngon được. Ngủ đúng giờ và đủ giấc là điều kiện cơ bản, nhưng cũng không phải là đầy đủ, vì giấc ngủ ngon liên quan rất nhiều đến tình trạng thể chất và tinh thần của mình. Vậy nên muốn ngủ ngon thì phải ăn uống đầy đủ, luyện tập đầy đủ, không lo lắng, căng thẳng.. từng yếu tố tác động đến thể chất hay tinh thần của mình đều sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Để ngủ ngon, mình có thể khắc phục những hạn chế trong các yếu tố nêu trên, cũng có thể tập cách ngủ cho ngon bằng việc ngồi thiền 30 phút trước khi ngủ, giữ cho cơ thể yên lặng, thăng bằng, rồi từ từ đi vào giấc ngủ một cách chủ động. Nếu luyện tập đủ nhiều, đến một lúc chỉ cần mình nằm xuống và muốn ngủ là có thể ngủ được ngay trong vòng 1 phút, khi đó thì sẽ dễ có giấc ngủ ngon hơn. Nếu mình hay gặp ác mộng thì càng cần phải tập luyện, ăn uống để tăng sức khỏe tinh thần và thể chất lên, ngồi thiền để nhận diện các phiền não của mình, để nó không theo mình đi vào giấc ngủ, thì sẽ có thể ngủ ngon.
Ông bà mình vẫn nói “ăn được ngủ được là tiên”, không phải chỉ vì ngày xưa ăn uống khó khăn, mà rõ ràng ngày nay để ăn ngon, ngủ ngon cũng không phải là chuyện dễ. Những món ăn được cho là ngon hiện nay chủ yếu là kích thích vào vị giác bằng chất ngọt, béo, chua, cay quá liều. Còn giấc ngủ thì hiếm hoi đến nỗi được ngủ mà không cần báo thức đã là một ân huệ.
Tết đến rồi, mong mọi người có thể thảnh thơi một chút, để quan tâm đến bản thân, tập ăn, tập ngủ cho ngon.
22.01.2020
Nguyễn Huỳnh Nhất Bảo
