Việc trên đời vốn không có đúng sai tuyệt đối, chỉ có đáng làm hay không mà thôi

Tiểu hòa thượng Nhất Thiền hôm nay được một bữa nhàn nhã, cầm đèn lồng ra phía sau chùa dạo chơi trong vườn. Không khí buổi đêm càng thêm mát mẻ sau trận mưa rào. Sư phụ của cậu đang ngồi đả tọa trên tảng đá lớn dưới gốc cây cổ thụ. Nhất Thiền tinh nghịch đu đưa chiếc đèn lồng trêu ngươi trước mặt sư phụ, gọi í ới nhưng ông không hề tỏ ý quan tâm, vẫn ngồi lặng thinh ở đó.

Nhất Thiền chán nản, thôi trò nghịch ngợm, bèn ngồi xuống bên cạnh sư phụ, tay vẫn cầm khư khư trước đèn lồng, đung đưa theo nhịp. Bỗng dưng như có thứ gì đó lướt thật nhanh qua mặt Nhất Thiền. Ồ, hóa ra là một con đom đóm. Ánh sáng xanh phát ra từ đuôi nó lập lòe, lập lòe khiến Nhất Thiền rất hiếu kỳ. Cậu giơ tay ra phía trước đón lấy, con đom đóm như hiểu được người cũng sà xuống đậu lên ngón tay Nhất Thiền.

Nhưng chỉ vài giây sau, đom đóm lại bay vụt đi mất, bỏ lại Nhất Thiền đang ngơ ngác không hiểu chuyện gì. Cậu lật đật đuổi theo đom đóm, vứt cả chiếc đèn lồng lại sau lưng. Lúc ấy, sư phụ mới cất lời: “Nhất Thiền, đừng đuổi theo nữa. Cuộc đời của nó chỉ có 5 ngày thôi. Nó nằm im dưới đất suốt 2 tháng trời mới có được tia sáng nhất thời đó. Có thể bay nhiều hơn một chút cũng là tốt lắm rồi”.

Nhất Thiền tròn mắt, không giấu nổi vẻ bàng hoàng: “Ôi, chỉ ngắn vậy thôi sao!”.

Sư phụ tiến lại gần cậu, chắp tay sau lưng, vẻ mặt trầm ngâm: “Đấy là cái giá phải trả cho việc tỏa sáng”.

Nhất Thiền lại hỏi: “Thế nó có thể nhìn thấy ánh sáng của mình không ạ? Ánh sáng của nó ở phía sau, còn mắt thì lại ở phía trước mà sư phụ?”.

Sư phụ ôn tồn đáp: “Thấy hay không thấy thì có quan trọng gì. Không thấy cũng không sao. Nó tỏa sáng không phải vì nó muốn tận hưởng ánh sáng của mình”.

Nhất Thiền lại ngạc nhiên hỏi: “Thế thì vì sao mà nó lại phát sáng ạ?”.

Sư phụ vẫn ngước mắt nhìn lên chú đom đóm lập lòe dưới tán cây, đột nhiên trầm giọng lại: “Đời người nếu như đã được sống một lần thì tất phải sống sao cho thật rực rỡ. Nếu có thể tỏa sáng thì cứ tỏa sáng. Có thể bay lượn thì cứ việc lượn bay thôi. Tất cả những chuyện khác đã không quan trọng nữa rồi”.

Nhất Thiền: “Như vậy thì có vẻ hơi ngốc đó!”.

Hai thầy trò đứng lặng im dưới bầu trời sao đêm nhấp nháy, nhấp nháy. Trong những bụi cỏ, đom đóm bay lên mỗi lúc một nhiều. Ánh sáng ở đuôi chúng như trải lên một bầu trời sao ở ngay trên mặt đất này…

Nhất Thiền nhìn thấy cảnh ấy, trong lòng vô cùng phấn khích, tay cầm chiếc đèn lồng đặt ra sau mông, ngúng nguẩy chạy đến trước mặt sư phụ, hô lên: “Sư phụ, sư phụ. Người nhìn xem con có giống đom đóm không?”.

Sư phụ cười: “Không giống, không giống!”.

Nhất Thiền lại gặng hỏi lần nữa: “Sao lại không giống, con cũng có ánh sáng từ sau đuôi đây này! Sư phụ nhìn kỹ lại một lần nữa đi ạ!”.

Sư phụ vẫn lắc đầu: “Bởi vì… con vẫn chưa đủ ngốc!”.

***

Việc trên đời này nói đi nói lại vốn chẳng có đúng hay sai tuyệt đối, chỉ có đáng làm hay không mà thôi. Như con đom đóm kia, mất cả mấy tháng vùi mình trong đất ngủ đông chỉ để được vài ngày bay lượn trên trời và phát ra ánh sáng mê hoặc đến thế.

Cũng giống như một câu nói: “Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt, còn hơn buồn le lói suốt trăm năm”. Đời người sợ nhất là u ám trong mê loạn, không tìm ra được ý nghĩa sinh mệnh đích thực của mình, không cách nào tỏa sáng.

Người ta nói rằng, nhân sinh chỉ là một giấc sầu mà thôi. Kiếp người qua đi cũng như một giấc mộng mị. Đến sáng mai, mộng dù đẹp cũng phải tàn. Hà cớ chi sống trên đời cứ phải đắn đo, suy tính thiệt hơn. Sao không như con đom đóm kia, bùng cháy một lần cho sinh mệnh?

Hà cớ chi cứ phải tranh đoạt mỏi mệt, lê bước muộn phiền qua những tháng năm gập ghềnh, khấp khểnh. Sao không như con đom đóm kia vút bay lên trời cao dù chỉ trong giây phút, tận hưởng những ánh sao và mơ về màn đêm lung linh dưới ánh trăng huyền diệu…

Mới hay:

Trăm năm vuông tròn cuộc tử sinh

Mỏi mệt tấm thân kiếp chuyển sinh

Nhân thế u sầu ôi cuộc mộng!

Lòng mơ cố quận chốn thanh bình

Bài viết: "Việc trên đời vốn không có đúng sai tuyệt đối, chỉ có đáng làm hay không mà thôi"

Văn Nhược/ Vườn hoa Phật giáo