Vài suy nghĩ về Facebook

Có thể nói rằng, chúng ta đang sống trong một thế giới ngày càng được thu hẹp lại về khoảng cách giữa con người với con người về nhiều mặt. Khoa học và công nghệ phát triển đã, đang và chắc chắn sẽ luôn dần thay đổi bộ mặt của tương quan giữa người với người, đặc biệt là thông qua mạng Internet, mà cụ thể là mạng xã hội. Trong đó, Facebook là một trong những trang mạng xã hội phổ biến nhất hiện nay; nó thu hút người sử dụng khắp toàn cầu thuộc mọi thành phần, lứa tuổi, sở thích, vân vân. Và khả năng rất cao rằng mỗi người trong chúng ta lúc này có ít nhất một tài khoản Facebook. Bài viết này mình sẽ nói sơ về lợi và hại của Facebook.

Về điểm tốt, đầu tiên không thể không nhắc tới rằng đây là một công cụ giao tiếp, học tập và kết bạn cực kì tiện lợi. Lý do là vì rất nhiều người sử dụng Facebook, hiện nay khoảng cách địa lý không còn là trở ngại quá lớn cho nhiều mối quan hệ. Ví dụ: ta có thể kết bạn và làm quen với nhiều người từ khắp mọi nơi bao gồm nhiều tầng lớp, nhiều thành phần. Như thế cuộc sống xã giao của chúng ta trở nên muôn sắc muôn vẻ hơn. Và từ đó, ta có thể học tập được nhiều điều từ nhiều người. Ví dụ một người đang học tiếng Pháp sẽ không khó khăn gì tìm kiếm những hội nhóm cùng học hay chia sẻ tiếng Pháp trên Facebook, cũng như tìm một số người bạn nói tiếng Pháp để học tập.

Hơn nữa, Facebook còn là nơi để chia sẻ – từ hình ảnh, video, đến tâm trạng, việc làm, nơi chốn, vân vân. Khi chia sẻ, mọi người cập nhật được thông tin của bạn bè về nhiều phương diện. Như thế, bạn bè có thể biết được về nhau dễ dàng hơn, nhanh hơn. Giả sử một người bạn có chuyện vui và chia sẻ trên trạng thái Facebook, các bạn bè khác sẽ dễ dàng biết đến và cùng chia vui. Tương tự như thế, một chuyện buồn được chia sẻ thì sẽ giúp bạn bè hiểu được và chia buồn, hoặc đơn giản là “hiểu” nhau hơn. Hơn nữa, thông tin mà ta chia sẻ có thể dễ dàng được lan truyền dễ dàng hơn nhờ Facebook. Dĩ nhiên không ai muốn trường hợp xấu nào xảy ra, tuy nhiên ví dụ một trường hợp tìm trẻ lạc; một bài đăng chia sẻ trên Facebook có thể được rất nhiều thành viên khác chia sẻ lại. Và cứ như thế, khả năng nhiều người biết đến thông tin đó tăng lên, cũng như khả năng tìm lại được trẻ lạc.

Đối với cá nhân, Facebook có thể là một nơi đặc biệt mà tùy mỗi người có cảm nhận và cách sử dụng riêng. Một số người có thể sử dụng Facebook như một dạng nhật ký mở, để bạn bè có thể bình luận, chia sẻ; một số người khác có thể sử dụng Facebook như công cụ học tập, tìm kiếm thông tin, bạn bè để học hỏi; một số người khác có thể sử dụng Facebook với những mục đích tìm kiếm những thông tin, trang, nhóm hoặc bạn bè cùng sở thích; một số người thì có thể dùng nó ngay cả với mục đích tìm người yêu; và đương nhiên không thể không nhắc đến những người dùng Facebook với nhiều mục đích cá nhân kể trên và những mục đích riêng khác nữa mà một danh sách không thể nào đầy đủ được.

Tuy nhiên, Facebook cũng mang lại nhiều điều có hại cho người sử dụng. Một trong những điều rất hiển nhiên trong phần đông giới trẻ hiện nay là Facebook mang tính gây nghiện. Và khi nó đã gây nghiện, Facebook mang lại rất nhiều hậu quả kéo theo.

Về sức khỏe, nghiện Facebook khiến mắt phải hoặt động quá nhiều với điện thoại hoặc màn hình máy tính, iPad, vân vân. Điều đó dẫn đến đau mắt, cận thị, hoặc những hậu quả lâu dài sau này như mắt bị yếu sớm, cần phải đeo kính lão sớm, vân vân. Ngồi máy vi tính lâu để sử dụng Facebook cũng gây hại cho cột sống, dẫn tới đau lưng, nhức mỏi; và những hậu quả khác của việc ngồi hoặc nằm lâu như thiếu ngủ, mệt mọi, uể oải, nhức đầu.

Ngoài ra, việc nghiện Facebook khiến chúng ta sử dụng thời gian không hợp lý, thậm chí là mù quáng. Một người nghiện Facebook có thể bị sao lãng các công việc quan trọng khác như gia đình, học tập, ngay cả vệ sinh cá nhân hoặc ăn uống. Tóm lại, việc nghiện Facebook mang lại rất nhiều hậu quả xấu.

Không những vậy, ngay cả đối với những người không nghiện, Facebook vẫn có nhiều tác hại khác. Ví dụ điển hình là về việc bảo mật thông tin cá nhân. Với những lợi ích của Facebook như chia sẻ hình ảnh và thông tin, những người có mục đích xấu luôn luôn có thể lợi dụng sự dễ dàng đó để đánh cắp hoặc sử dụng thông tin của bạn với những ý đồ riêng. Ví dụ, một tấm hình cá nhân của bạn có thể bị kẻ gian đánh cắp và chỉnh sửa, ghép vào một hình ảnh xấu khác và vu khống cho bạn một điều gì đó.

Thêm vào đó, vì việc chia sẻ thông tin trên Facebook rất tiện lợi và dễ dàng, thông tin sai lệch cũng có thể lan truyền từ đó với mức độ chóng mặt. Thông tin sai lệch thậm chí sẽ có khả năng mang tính chất nguy hiểm, gây hại về tri thức, nhìn nhận của bao thế hệ. Tóm lại, không thể không đánh giá cao sự nguy hiểm của sự lan truyền nhanh chóng và dễ dàng qua Facebook của những thông tin sai lệch.

Và hơn thế nữa, mối tương quan giữa người với người đang bị thay đổi rất nhiều cùng với sự phổ biến đã và đang lớn dần của Facebook. Nhiều người cho rằng đó là điều tốt, vì một xã hội thế hệ văn minh của công nghệ cao cần một dạng mối liên hệ hợp với thời đại; một số người khác sẽ nhìn nhận đây là một sự thật tiêu cực, vì lý do con người có khuynh hướng tạo lập một “cuộc sống ảo” cùng với những “mối tương quan ảo” thông qua Facebook.

Nếu đánh giá cực đoan rằng Facebook chỉ có lợi hoặc chỉ hại thì quả là sai. Bởi vì nó luôn có hai mặt lợi và hại. Lợi hay hại lại có phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố chủ quan (ví dụ như mục đích cá nhân) và khách quan (ví dụ như những điều về bảo mật thông tin của Facebook). Do đó, mỗi cá nhân khi sử dụng Facebook cần luôn suy nghĩ cân nhắc trước những hành động cụ thể, và tùy vào mục đích để thiết lập những chế độ bảo mật hay sử dụng theo nhu cầu. Để rồi, dù Facebook luôn có lợi và hại đi kèm, ta có thể giảm tối thiểu được cái hại và làm tối đa những điều lợi từ nó.