Từ tốt đến vĩ đại - một công trình vĩ đại

Phải nói cách tiếp cận của người làm khoa học nói chung và tác giả Jim Collins nói riêng rất ấn tượng, khúc triết. Nội dung được chia chương mục rõ ràng, dẫn chứng đầy đủ, qua đó thể hiện sự kì công của nhóm nghiên cứu để có thể đúc rút ra những bài học từ các công ty thành công vượt trội của Mĩ.

Sở dĩ cuốn sách được viết hoàn toàn về các công ty Hoa Kỳ bởi đây là những công ty được lọc từ hàng nghìn công ty được bình chọn bởi tạp chí Forbes, sau đó thông qua nhiều vòng lựa chọn, thanh lọc để tìm ra 11 công ty vĩ đại nhất, có sự phát triển vượt trội, có giá trị kinh tế cao.

Nhóm không cố gắng đưa ra hay áp đặt bất kì một chân lý nào mà tất cả được trình bày như một nghiên cứu khoa học: Sau khi nghiên cứu thì chúng tôi thấy là, thậm chí Collins không ngại đưa ra cả những khúc mắc, những tranh luận trong quá trình thực hiện cuốn sách để người đọc hiểu rõ hơn về quan điểm của các bên.

Đầu tiên, tác giả đề cập về khái niệm Lãnh đạo cấp độ 5, có thể hiểu nhóm lãnh đạo này là người luôn có ý chí, luôn có tham vọng nhưng lại không có nhu cầu thể hiện bản thân, ôm phần thưởng về bản thân, họ đặt công việc, đặt công ty lên trên tất thảy. Trong một cuộc họp các cá nhân tự do đưa ra quan điểm và tự do thảo luận, sau đó kết quả sẽ là một phương án mới, kế hoạch mới chứ không phải một nội dung được sắp đặt trước. Đa số các lãnh đạo cấp 5 cực kì giản dị và luôn coi sự thành công của mình là may mắn.

Thứ hai, ý tưởng về việc con người trước, công việc sau, con người ở đây phải là con người phù hợp, có thể chưa biết vị trí là gì nhưng cứ gia nhập tổ chức, cứ tiếp nhận rồi sắp xếp nhiệm vụ sau. Giai đoạn Covid này chính là lúc để tìm được nhiều người tốt cho các công ty vĩ đại.

Thứ ba, văn hoá kỉ luật, kỉ luật ở đây không phải là cá nhân chuyên quyền, mà là từng người tuân theo kỉ luật, chịu trách nhiệm về công việc của bản thân, không quản lý công việc của nhau mà tự kỉ luật để hoàn thành nhiệm vụ. Cái này không dễ và đa số doanh nghiệp Việt Nam chưa làm được. Lý do thì cũng từ hai phía cả từ nhà quản lý và nhân viên nữa nhưng theo tôi phần lớn vì niềm tin dành cho các cá nhân chưa đủ cũng như mỗi người chưa tự rèn kỉ luật đủ để tự vận hành được hiệu quả.

Thứ tư, học thuyết con nhím, giao nhau giữa ba phần thứ bạn làm tốt nhất, thứ bạn đam mê nhất và thứ tạo ra giá trị kinh tế tốt nhất. Theo nguyên lý này thì mỗi công ty, cá nhân không nên phân tán nhiều, chỉ cần tập trung vào thứ đáp ứng ba điều kiện trên và giữ vững con đường ấy trong mọi hoàn cảnh thì kiểu gì cũng sẽ vượt khó thành công.

Tôi thấy ý tưởng về công nghệ chỉ là hỗ trợ, không quyết định doanh nghiệp thành công không rất thú vị, vì nếu đã tuân theo con nhím thì kiểu gì cũng tìm ra công nghệ để thể hiện con nhím được.

Phần này cũng nói về nghịch lý Stockdale – nôm na là luôn giữ tâm thái hi vọng đồng thời sống thực tế, biết mình đang đối mặt với cái gì, lạc quan quá sẽ tự khiến ta dễ bị bỏ cuộc.

Thứ năm, bánh đà và vòng luẩn quẩn. Các công ty vĩ đại họ sẽ dành nhiều năm, nhiều thời gian để tạo lực cho bánh đà (có những công ty lên tới 20 năm), sau đó bánh đà tự quay và quay mạnh. Còn có những công ty chỉ mong những cú vượt thác nhanh chóng, sẽ lại lên xuống, up down luẩn quẩn mãi không thôi. Do vậy hãy cẩn trọng với lựa chọn và quyết định của mình.

Cuối cùng, vĩ đại rồi thì hãy nghĩ tới trường tồn, để cho sự vĩ đại kéo dài, không phải vì một cá nhân nào cả mà trường tồn bởi chính văn hoá, tinh thần, thói quen, định hướng của cả một tổ chức. Nếu một ai đó ra đi, sẽ luôn có những người thay thế và dẫn dắt doanh nghiệp tiếp tục.

Càng đọc càng ngưỡng mộ sự kì công của các tác giả, đồng thời thấy rằng những nguyên lý đưa ra không hề khó, chỉ là có kiên định để thực hiện nó hay không.

Đối với mỗi cá nhân, đây cũng là con đường để giúp chúng ta sống một đời ý nghĩa hơn, không hẳn là vĩ đại nhưng sống dễ dàng hơn, tạo ra nhiều giá trị hơn.

Túm lại, ai chưa đọc thì nên đọc vì đây thật sự là một công trình nghiên cứu hết sức tỉ mỉ và ý nghĩa.

Link bài trên blog của tác giả: