[Trên tay sách ảnh] TTP của nhiếp ảnh gia Hayahisa Tomiyasu
Từ khung cửa sổ của căn hộ mà nhiếp ảnh gia Hayahisa Tomiyasu ở trong quá trình đi học tại thành phố Leipzig, Đức, anh đã dành ra năm năm để quan sát và chụp lại đa dạng các hoạt động của nhiều người xung quanh một chiếc bàn bóng bàn. TTP, viết tắt của "tischtennisplatte" ('bàn bóng bàn') trong tiếng Đức, là tên cuốn sách ảnh do nhà xuất bản độc lập MACK phát hành. TTP bao gồm 186 bức ảnh ghi lại sự thay đổi qua bốn mùa của khung cảnh thiên nhiên, mọi người đến và đi, duy chỉ có chiếc bàn vẫn ở đó.
Về sách ảnh TTP
Việc chụp ảnh chiếc bàn bóng bàn xuất phát từ sự tò mò về một chú cáo mà Hayahisa tình cờ nhìn thấy trong một lần dạo bộ. Đó là vào ngày 14 tháng Tám năm 2011, anh chia sẻ trong lời giới thiệu cuốn sách ảnh TTP. Vào một sáng ngủ dậy, hai tuần sau lần đầu bắt gặp chú cáo đó, anh nhìn ra ngoài cửa sổ. Căn hộ Hayahisa ở nằm trên tầng tám và nhìn về phía nam. Phía trước tòa nhà có một sân vận động, bên phải là một bể bơi trong nhà và một sân bóng đá nhỏ liền kề với phòng tập gym. Ở bên trái, anh nhìn thấy một cái hố cát, một đường chạy, một sân bóng khác lớn hơn và một chiếc bàn bóng bàn. Anh phát hiện ra một chú cáo đang bình tĩnh băng qua hố cát và đường chạy. Nó dừng ngay trước chiếc bàn bóng bàn và ngẩng đầu lên nhìn cái bàn. Rồi sau đó, nó bỏ đi. Kể từ khi ấy, Hayahisa luôn trông đợi bên bậu cửa sổ để chờ chú cáo nhưng nó không bao giờ xuất hiện nữa. Anh bắt đầu quan sát chiếc bàn bóng bàn.
Dễ dàng nhận thấy rằng, chiếc bàn bóng bàn - một vật vô tri đã trở thành nhân chứng lặng lẽ, chứng kiến các hành vi nơi công cộng của con người. Công năng chính của chiếc bàn này là để chơi bóng bàn nhưng qua hình ảnh của Hayahisa, chúng ta thấy mọi người đến và dùng chiếc bàn để thực hiện một loạt sinh hoạt của họ: tắm nắng, nằm đọc sách, tập thể dục, giải trí, làm tiệc đứng ăn uống, ẩn náu khỏi những con phố ồn ào,… Không có bức ảnh nào cho thấy chiếc bàn được sử dụng đúng mục đích ban đầu của nó. Hayahisa đã biến chiếc bàn thành một vật thể “sống” không thể tự mình dịch chuyển, một diễn viên không lời trong bộ phim về xã hội thu nhỏ. Tác giả vén tấm màn sân khấu, lần lượt đưa lên các vai diễn cuộc đời để người xem ngắm nhìn người khác và thấy chính mình trong họ.
Chia sẻ với tạp chí It's Nice That, Hayahisa cho biết anh đã dành rất nhiều thời gian và công sức trong quá trình thực hiện dự án này. Anh cố gắng ở trong phòng nhiều nhất có thể. Thi thoảng, anh phải hủy các buổi hẹn bất cứ khi nào có người xuất hiện ở khu vực quanh chiếc bàn. Thậm chí là vào cả dịp lễ Giáng sinh và năm mới.
Lật giở từng trang sách, người xem có thể thấy tất cả các bức hình của Hayahisa đều thẳng thớm, chỉn chu khi được chụp ở cùng một tiêu cự và với khung hình dọc. Tuy phải dịch chuyển vị trí đứng chụp ảnh sang trái hoặc phải tùy thuộc vào chỗ đứng của mọi người, anh vẫn duy trì cảm giác về một góc nhìn duy nhất, đều đặn và không thay đổi từ đầu tới cuối. Giống như chiếc bàn luôn ở đó qua bốn mùa xuân, hạ, thu, đông, bao người đến kẻ đi để lại những “lưu niệm” vô hình trên chiếc bàn.
Hayahisa đã trao cho vật thể một đời sống tinh thần riêng biệt qua góc nhìn của mình khi chiếc bàn không còn đơn giản chỉ là chiếc bàn bóng bàn. TTP đã dành giải First Book Award năm 2018 của MACK và đón nhận nhiều hoan nghênh từ giới phê bình. Hiện tại, cuốn sách đang được xuất bản lần thứ ba. Các bạn có thể tìm mua với giá 27 bảng Anh.
Về nhiếp ảnh gia
Hayahisa Tomiyasu sinh năm 1982 tại Kanagawa, Nhật Bản. Anh theo học nhiếp ảnh tại Đại học Bách khoa Tokyo rồi sau đó tới Leipzig, Đức để tiếp tục việc học. Hiện tại, Hayahisa đang sống và làm việc giữa Leipzig và Zurich.
Xem thêm về các dự án của Hayahisa
