Trang phục của người Thái Trắng (Phần 2)

2. Trang phục nam: Trang phục nam giới gồm: áo, quần, thắt lưng và các loại khăn.

- Y phục

+ Đồ thường ngày:

Đồ mặc trên: Áo nam giới có hai loại, áo cánh ngắn và áo dài. Áo ngắn may bằng vải chàm, kiểu xẻ ngực, tay dài hoặc ngắn, cổ tròn. Khuy áo làm bằng đồng hay tết thành nút vải. Áo không có trang trí hoa văn. Cúc áo làm bằng đồng hoặc tết bằng dây vải, có hai túi ở dưới vạt đằng trước, cần thiết có thể thêm một túi ngực trái. Mùa rét hoặc ngày lễ thì mặc áo dài đen có mặc lót áo dài trắng ở bên trong. Loại áo này thường xẻ bền nách và gọi cách ăn mặc này là ”lối mặc áo đen đè áo trắng”

Đồ mặc dưới: Khi lớn tuổi nam giới thường mặc quần may theo kiểu “chân què”, không dùng dải rút mà khâu cạp để thắt dây lưng, chỉ có hai loại là quần dài và quần đùi.

+ Đồ lễ tết:

Đồ mặc trên: trong dịp trang trọng người ta mới thấy nam giới Thái mặc tấm áo cánh ngắn mới, lấp ló đôi quả chì (mak may) ở đầu đường xẻ tà hai bên hông áo

Đồ mặc dưới: quần đen

+ đồ phục trang:

Xưa, họ đội hai loại khăn chàm đen không phân biệt Thái Đen, Thái Trắng.

Thường ngày họ đội khăn có tên là “đỡ” (chọc); còn trong lễ phục, người ta cuốn khắn bằng một vải đen chàm có tên là “cộm” (khăn pau). Đến khi nằm xuống, thân nhân cũng quấn cho quanh đầu một sải vải như thế.

Trước đây, nam thanh niên đi chân đất, về già có người dùng giầy vải mua của ngưởi Hoa.

Chỉ có nam giới nhà giàu sang mới đeo vòng ngọc thạch mua của người Hoa hoặc vòng bạc có chạm hai đầu rồng chầu nguyệt gọi là: vòng đầu hổ mang” (pók khèn ngu háu). Thứ vòng bạc này được coi như “bùa hộ mệnh” (fétiche) mà tiếng Thái gọi là “chống” (cặm).

So sánh với trang phục người thái đen:

Sự khác biệt giữa nữ giới của dân tộc Thái Đen và Thái Trắng được thể hiện trong các dịp hội hè. Những dịp đó, phụ nữ Thái Trắng thường mặc áo dài màu đen. Đây là loại áo dài thụng thân thẳng, không lượn nách, được trang trí bằng vải “khít” ở giữa thân có tua vải phủ từ vai xuống ngực, nách áo trang trí theo lối đáp hai mảng hoa văn trong bố cục hình tam giác. Phụ nữ chưa chồng búi tóc sau gáy, có chồng búi trên đỉnh đầu. Họ có loại nón rộng vành. Trong khi đó, phụ nữa Thái Đen thường mặc áo dài xẻ nách, chui đầu, trang trí phong phú đa dạng về màu và màu mà mô-típ hơn Thái trắng.

III. Sự thay đổi trong trang phục Thái trắng hiện nay

1. Những thay đổi trong trang phục

- Cùng với sự phát triển của xã hội, trang phục của người Thái trắng hiện nay đã có nhiều sự thay đổi so với truyền thống,

1.1 Trang phục nữ

- Y phục:

• Áo: trước đây áo cỏm thường được làm bằng vải thun, xô. Hiện nay xã hội phát triển, thay vì mặc thường xuyên như trước kia, giờ đây phụ nữ người Thái chủ yếu mặc trang phục truyền thống vào những dịp quan trọng như lễ cưới, họp bản, làng nên, hiện tượng bỏ hẳn áo cỏm để thay thế bằng áo sơ mi đang diễn ra khá phổ biến, nhất là ở thị trấn, thị xã và vùng ven quốc lộ. Chất liệu áo cũng được thay đổi thành vải dệt công nghiệp, ren hoặc vải nhung với đủ loại màu sắc để tăng tính thẩm mỹ, thêm đôi vai bồng, làm cho kiểu áo cổ truyền tăng hẳn độ bay lượn.

• Dải thắt lưng: trước đây, dải thắt lưng được làm bằng vải tơ tằm, dài khoảng 2m dùng để quấn che phần chun váy. Ngày nay, nó đã được cách điệu khi may liền với váy nên nhỏ gọn và đẹp hơn.

• Váy: Trước đây váy được thiết kế như một tấm vải, khi mặc người phụ nữ sẽ quấn lại thành váy, không có họa tiết. Ngày nay váy được làm bằng vải nhung, may sẵn thành chân váy hình ống có khóa kéo bên hông, có thêm họa tiết đa dạng, dáng dài tôn lên vẻ đẹp của người phụ nữ và tăng tính thẩm mỹ.

- Phục trang:

• Tóc: Ngày nay phụ nữ đã linh hoạt trong các kiểu tóc, khi buộc, búi, khi thả tùy theo thẩm mỹ cá nhân.

• Các đồ trang sức như vòng bạc, xà tích, … ít được dùng để phù hợp với hoạt động sinh hoạt thường ngày.

• Giầy, dép: trước kia phu nữ Thái trắng hầu như không đi giày, dép, ngày nay đã thay đổi, họ đi giày dép tùy thẩm mỹ và nhu cầu của mỗi người.

1.2 Trang phục nam

- Y phục:

• Ngày nay, đa số nam giới Thái đi công tác thoát ly hay sống ở thị trấn, thị xã đã tiếp thu kiểu mặc hiện đại, với quần âu, áo sơ mi, đi giày, dép, thường ngày cũng mặc quần áo như người Việt, trang phục truyền thống chủ yếu chỉ mặc vào những dịp đặc biệt. Sự thay đổi này nhằm sinh hoạt thoải mái và thuận tiện hơn đồng thời cũng mang tính thẩm mỹ.

- Phuc trang:

• Trước đây, nam giới Thái thường để tóc dài búi tóc sau gáy, cài trâm bạc hoặc xương thú, chân đi guốc mộc tự tạo, quai guốc làm bằng sợi gai vắt qua ngón chân. Hiện nay, nam giới Thái ở thích đội mũ hoặc để đầu trần hơn là chít khăn.

• Trước đây, nam thanh niên đi chân đất, về già có người dùng giầy vải mua của ngưởi Hoa. Thời Pháp thuộc, quý tộc và chức dịch đã bắt đầu ăn vận Âu phục, đi bít tất, giầy da. Ngày nay, hầu hết thanh thiếu niên đều đi giầy, dép.

Những sư thay đổi trên nhằm thích nghi với điều kiện và môi trường sống hiện đại, giao lưu văn hóa với người Việt và văn hóa phương Tây.