Trầm cảm theo mùa nghiêm trọng đến mức nào và cách điều trị như thế nào?

Hướng điều trị trầm cảm theo mùa

Càng tiến hành điều trị trầm cảm theo mùa sớm thì việc điều trị càng đạt kết quả tốt hơn. So với những dạng trầm cảm khác, SAD thường có tiên lượng khá tốt, nhất là khi được điều trị ngay từ giai đoạn đầu, thời gian điều trị cũng có thể ngắn hơn tùy tình trạng.

Điều trị y khoa

Với những bệnh nhân trầm cảm theo mùa trong giai đoạn đầu người bệnh có thể không phải dùng thuốc mà chỉ cần thay đổi chế độ sinh hoạt. Tuy nhiên để loại bỏ sớm các triệu chứng và hỗ trợ phục hồi sớm năng lượng cho người bệnh, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc sau

• Viên uống vitamin D nếu bị trầm cảm mùa đông để bổ sung lượng vitamin D cần thiết có trong ánh sáng mặt trời. Theo đó bác sĩ khuyến khích bệnh nhân trầm cảm theo mùa nhóm 1 cần bổ sung 600 IU vitamin D3/ngày, trong khi những người thuộc nhóm 2 cần tăng đến 4000 UI vitamin D3/ngày. Sử dụng vitamin D trong 3 tháng liên tiếp với liều lượng phù hợp có thể hạn chế tối đa nguy cơ tái phát trở lại sau đó.
• Thuốc an thần để cải thiện chất lượng giấc ngủ trong một số trường hợp cần thiết
• Thuốc Bupropion thuộc nhóm thuốc chống trầm cảm bupropion (Wellbutrin XL) thế hệ mới
• Các nhóm thuốc chống trầm cảm khác như paroxetin (Paxil), sertraline (Zoloft), fluoxetine (Prozac, Sarafem)..
• Bổ sung Melatonin nhằm kích thích tố tự nhiên để có thể điều chỉnh tâm trạng
• Omega-3 acid béo cũng là một trong những hoạt chất giúp giảm các triệu chứng trầm cảm có thể được bác sĩ yêu cầu bệnh nhân bổ sung thêm.

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể khuyến khích những người có tiền sử trầm cảm theo mùa sử dụng thuốc trước thời điểm giao mùa để ngăn chặn nguy cơ tái phát.

Tuy nhiên liệu pháp ánh sáng mới chính là phương pháp được hướng đến chính trong điều trị trầm cảm theo mùa. Theo đó bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân ngồi cách 2 feet trước một thiết bị chiếu sáng khoảng 45 phút/lần/ngày. Trong khi thực hiện, bệnh nhân cần phải thường xuyên liếc nhìn vào thiết bị để ánh sáng để có thể tiếp nhận tốt nhất.

Thường việc thực hiện liệu pháp ánh sáng sẽ được thực hiện vào buổi sáng thì nếu thực hiện vào buổi tối có thể gây ra tình trạng mất ngủ. Bác sĩ có thể khuyến khích bệnh nhân tiếp tục thực hiện liệu pháp này cho đến mùa xuân, tùy tình trạng. Ngoài ra người bệnh cũng cần thường xuyên tái khám đặc biệt trước các thời điểm giao mua để có các biện pháp can thiệp phù hợp.

Trị liệu tâm lý

Bên cạnh liệu pháp ánh sáng, trị liệu tâm lý cũng là phương pháp được hướng tới cho những bệnh nhân trầm cảm theo mùa bởi dù nguyên nhân gây bệnh có liên quan đến các yếu tố sinh hóa, tâm trạng và hành vi nhưng căn nguyên gây bệnh vẫn có thể liên quan đến yếu tố tâm lý từ sâu bên trong.

Theo đó các nhà trị liệu sẽ sử dụng ngôn ngữ, hành vi để tác động sâu vào trong tâm trí từ đó dần thay đổi nhận thức của người bệnh và hướng đến những giá trị tốt đẹp hơn. Bản thân người bệnh sẽ hiểu được rằng mình đang có những nỗi lo vô lý, biết cách giải tỏa cảm xúc, bổ sung năng lượng tích cực, nâng cao tinh thần cho mỗi người.

Tùy theo tình trạng và tiền sử bệnh lý, bác sĩ sẽ thực hiện các phương pháp trị liệu phù hợp cho người bệnh như liệu pháp hành vi, liệu pháp nhận thức hành vi, liệu pháp nhân văn.. Việc trị liệu có thể được thực hiện duy trì trước thời điểm giao mùa cho những bệnh nhân đã từng mắc bệnh để hạn chế nguy cơ tái phát trở lại.

Điều trị không cần thuốc

Bên cạnh các giải pháp trên, người bệnh còn cần phải tự mình có các biện pháp chăm sóc sức khỏe tại nhà để nâng cao tinh thần mà không cần dùng đến bất cứ các loại thuốc nào khác. Các biện pháp chăm sóc cho bệnh nhân trầm cảm theo mùa sẽ được các bác sĩ hướng dẫn để đảm bảo kết quả tốt nhất.

Một số biện pháp mà người bệnh SAD nên thực hiện để cải thiện bệnh nhanh chóng hơn như

• Tiếp xúc với ánh sáng hằng ngày. Tốt nhất nên tắm nắng trong khoảng từ 6-9h sáng và sau 17h chiều. Thời điểm tắm nắng có thể linh hoạt di chuyển theo từng mùa, chẳng hạn mùa hè nên tắm nắng sớm hơn trong khi mùa đông nắng lên muộn nên có thể tiến hành chậm hơn
• Tăng cường luyện tập thể dục thể thao hằng ngày, đặc biệt vào buổi sáng
• Bổ sung các dưỡng chất lành mạnh, đặc biệt là chất xơ, Axit béo omega-3, carbs lành mạnh hay các món ăn giàu vitamin D. Một số món ăn giàu các dưỡng chất này như ngũ cốc, chuối, rau bina, quả óc chó, cá béo
• Đảm bảo uống đủ lượng nước mỗi ngày, đặc biệt nên tăng lượng nước vào mùa hè
• Không nên ở trong những căn phòng thiếu ánh nắng suốt cả ngày, nên mở cửa sổ để hấp thụ ánh sáng tự nhiên
• Chia sẻ những vấn đề khó khăn, tâm trạng mệt mỏi với những người xung quanh
• Tham gia các hoạt động xã hội phù hợp để nâng cao những năng lượng tích cực hằng ngày
• Mỗi ngày dù trời nắng hay lạnh vẫn nên ra ngoài ít nhất một lần khi trời còn sáng

Trầm cảm theo mùa là tình trạng rất dễ gặp phải đặc biệt ở những người có tinh thần yếu, dễ bị cuốn theo những cảm xúc xung quanh. Mỗi người nên thay đổi lối sống lành mạnh hơn, dậy sớm hơn để tận hưởng ánh nắng ban mai hằng ngày, duy trì những thói quen tích cực hơn để phòng tránh tối đa nguy cơ SAD cũng như các vấn đề tâm lý, tâm thần khác.