TÓM TẮT 15 ĐIỂM QUAN TRỌNG về LIBRA?

(Bài cực dài chứa đựng nhiều cơ hội và rủi ro cho TẤT CẢ mọi người. Hãy chuẩn bị nước uống trước khi đọc)

1. Libra là tiền mã hoá được phát triển dựa trên sáng kiến của Facebook với sứ mệnh giúp hệ thống tiền tệ và hạ tầng tài chính đơn giản hơn để trao quyền quyết định cho hàng tỷ người dùng toàn cầu. Libra có giá trị được gắn với một rổ tiền gửi ngân hàng và chứng khoán chính phủ ngắn hạn cho một loạt các loại tiền tệ quốc tế ổn định trong lịch sử, bao gồm đồng đô la, bảng Anh, euro, đồng franc Thụy Sĩ và đồng yên. Được điều hành bởi Hiệp hội Libra, tổ chức có nhiệm vụ duy trì rổ tài sản này và có thể thay đổi số dư của thành phần nếu cần thiết để bù đắp biến động giá lớn ở bất kỳ một ngoại tệ nào để giá trị của một Libra luôn ổn định. Mỗi khi người dùng gửi 1 lượng tiền mặt bằng 1 loại tiền nào đó vào quỹ dự trữ Libra thì hệ thống phần mềm sẽ tạo ra 1 lượng tiền Libra tương ứng. Và ngược lại, khi 1 người dùng rút tiền từ quỹ dự trữ Libra thì 1 lượng Libra tương ứng sẽ bị huỷ. Cơ chế này khiến cho 100% lượng Libra lưu hành trên thị trường được đảm bảo bằng tiền mặt trong quỹ dự trữ. Việc chuyển tiền Libra vẫn có phí nhưng gần như bằng không. Mức phí này chỉ nhằm chặn các giao dịch spam hoặc tấn công từ chối dịch vụ. Người dùng có thể mua hoặc rút tiền trực tuyến hoặc tại các điểm trao đổi địa phương như cửa hàng tạp hóa và sử dụng ứng dụng ví của bên thứ ba hoặc ví Calibra của Facebook, được tích hợp vào WhatsApp, Messenger và ứng dụng riêng của họ.

2. Hiệp hội Libra, một tổ chức phi lợi nhuận giám sát sự phát triển của Libra, quỹ dự trữ tài sản thực để đảm bảo giá trị cho Libra và quy tắc quản trị của blockchain. Mỗi thành viên sáng lập đã trả tối thiểu 10 triệu đô la để tham gia và tùy ý trở thành nhà điều hành nút xác thực (nhiều hơn về sau), giành được một phiếu trong hội đồng Hiệp hội Libra và được hưởng một phần (tương ứng với khoản đầu tư của họ) từ tiền lãi kiếm được từ khoản dự trữ tiền mặt mà người dùng trả để nhận Libra. 28 tổ chức sắp trở thành sáng lập viên của hiệp hội bao gồm:

- Thanh toán: Mastercard, PayPal, PayU (cánh tay fintech của Naspers), Stripe, Visa

- Công nghệ và thị trường: Booking Holdings, eBay, Facebook / Calibra, Farfetch, Lyft, Mercado Pago, Spotify AB, Uber Technologies, Inc.

- Viễn thông: Iliad, Tập đoàn Vodafone

- Blockchain: Neo, Bison Trails, Coinbase, Inc., Xapo Holdings Limited

- Đầu tư mạo hiểm: Andreessen Horowitz, Breakthrough Initiatives, Ribbit Capital, Thrive Capital, Union Square Ventures

- Các tổ chức phi lợi nhuận và đa phương, và các tổ chức học thuật: Creative Destruction Lab, Kiva, Mercy Corps, Women’s World Banking.

Facebook chỉ được một phiếu bầu duy nhất trong hội đồng như các thành viên sáng lập khác của Hiệp hội Libra. Hiệp hội Libra sẽ quảng bá nền tảng Libra Blockchain mã nguồn mở và nền tảng cho các bên phát triển ứng dụng với ngôn ngữ lập trình Move riêng, và tới cả các doanh nghiệp đăng ký chấp nhận Libra để thanh toán hoặc giảm giá hay làm phần thưởng cho khách hàng.

Facebook hy vọng sẽ đạt được 100 thành viên sáng lập trước khi ra mắt Libra chính thức và cơ hội tham gia mở cho bất kỳ ai đáp ứng yêu cầu, bao gồm cả các đối thủ cạnh tranh trực tiếp như Google hoặc Twitter. Hiệp hội Libra có trụ sở tại Geneva, Thụy Sĩ và sẽ gặp nhau sáu tháng một lần.

Để tham gia hiệp hội, các thành viên phải có một giàn máy chủ, kết nối internet chuyên dụng 100Mbps trở lên, một kỹ sư tin cậy làm toàn thời gian và có mức bảo mật cấp doanh nghiệp. Các doanh nghiệp phải đạt hai trong ba ngưỡng: thị giá 1 tỷ USD hoặc số dư của khách hàng là 500 triệu đô la, đạt 20 triệu người dùng mỗi năm và/hoặc được công nhận là một trong 100 doanh nghiệp đầu ngành bởi Interbrand Global hoặc S & P và một số điều kiện khác.

Mỗi thành viên của Hiệp hội Libra khi tham gia sẽ phải góp 10 triệu đô la và nhận được số lượng Libra Investment Token tương ứng. Họ sẽ nhận được cổ tức cho số tiền góp vốn sau khi Hiệp hội Libra sử dụng tiền lãi để trả cho chi phí hoạt động, đầu tư vào hệ sinh thái, nghiên cứu kỹ thuật và tài trợ cho các tổ chức phi lợi nhuận và các tổ chức khác.

3. Hiệp hội Libra sẽ chịu trách nhiệm tuyển dụng thêm các thành viên sáng lập đóng vai trò làm nút xác thực cho blockchain, gây quỹ để khởi động hệ sinh thái, thiết kế các chương trình khuyến khích để thưởng cho những người chấp nhận sớm và tài trợ các khoản giúp giảm bớt tác động xã hội. Một hội đồng với một đại diện từ mỗi thành viên sẽ giúp chọn giám đốc điều hành của Hiệp hội, người sẽ chỉ định một nhóm điều hành và bầu ra một ban gồm năm đến 19 đại diện hàng đầu. Mỗi thành viên, bao gồm Facebook / Calibra, sẽ chỉ nhận được tối đa một phiếu bầu hoặc 1% tổng số phiếu bầu (tùy theo số lượng lớn hơn) trong hội đồng Hiệp hội Libra. Điều này tạo nên mức độ phân cấp bảo vệ chống lại Facebook hoặc bất kỳ thành viên nào khác chiếm quyền điều khiển Libra vì lợi ích riêng của mình. Bằng cách tránh quyền sở hữu và quyền thống trị duy nhất đối với Libra, Facebook có thể tránh được sự giám sát thêm từ các cơ quan quản lý đang điều tra về hành vi lạm dụng quyền riêng tư cũng như hành vi chống cạnh tranh. Trong một nỗ lực để tránh sự chỉ trích từ các nhà lập pháp, Hiệp hội Libra viết, “Chúng tôi hoan nghênh yêu cầu công khai và trách nhiệm. Chúng tôi cam kết đối thoại với các nhà quản lý và hoạch định chính sách. Chúng tôi chia sẻ với các nhà hoạch định chính sách, người quan tâm về sự ổn định liên tục của tiền tệ quốc gia”.

4. Facebook đang ra mắt một công ty con cũng có tên Calibra xử lý các giao dịch tiền điện tử và bảo vệ quyền riêng tư của người dùng bằng cách không bao giờ trộn lẫn các khoản thanh toán Libra của bạn với dữ liệu Facebook. Danh tính thực sự của của người dùng Facebook không hiển thị công khai gắn liền với các giao dịch Libra.

5. Động cơ để phát hành Libra của Facebook được Phó tổng giám đốc Facebook phụ trách mảng blockchain, David Marcus, giải thích là “để thúc đẩy thương mại khiến mọi người quảng cáo nhiều hơn”. Rủi ro cho Facebook là nếu một đối thủ cạnh tranh như Google hoặc doanh nghiệp mới nổi có thể đọc được những gì mọi người mua thì có thể nhắm vào hàng tỷ đô la chi cho tiếp thị trên Facebook. Cơ hội cho Facebook là 1,7 tỷ người thiếu tài khoản ngân hàng có thể chọn bất cứ ai cung cấp cho họ dịch vụ tài chính và dịch vụ nhận dạng trực tuyến thay thế.

6. Facebook đã phát hành sách trắng giải thích Libra và testnet của mình để xử lý các nút thắt của hệ thống blockchain trước khi ra mắt công khai vào nửa đầu năm 2020.

7. Mọi khoản thanh toán Libra được ghi vĩnh viễn vào Libra Blockchain - cơ sở dữ liệu được xác thực bằng mật mã, hoạt động như một sổ cái trực tuyến công cộng được thiết kế để xử lý 1.000 giao dịch mỗi giây. Libra Blockchain được vận hành và liên tục được xác minh bởi các thành viên sáng lập của Hiệp hội Libra vận hành nút xác thực. Khi một giao dịch được gửi, mỗi nút sẽ chạy một phép tính dựa trên sổ cái hiện có của tất cả các giao dịch. Nhờ có hệ thống Dung sai lỗi Byzantine, chỉ khi hai phần ba các nút phải đồng thuận rằng giao dịch là hợp pháp thì nó mới được thực hiện và ghi vào blockchain. Một cấu trúc Merkle tree trong mã giúp dễ dàng nhận ra các thay đổi được thực hiện đối với Libra Blockchain. Với các giao dịch 5KB, 1.000 xác minh mỗi giây trên CPU thương mại và tối đa 4 tỷ tài khoản, Libra Blockchain sẽ có thể hoạt động ở mức 1.000 giao dịch mỗi giây nếu các nút sử dụng ít nhất 40Mbps kết nối và ổ cứng SSD 16TB.

8. Giao dịch trên Libra không thể đảo ngược. Nếu một cuộc tấn công trên một phần ba các nút xác thực gây ra phân nhánh trong blockchain, Hiệp hội Libra nói rằng họ sẽ tạm thời ngừng giao dịch, tìm ra mức độ thiệt hại và khuyến nghị cập nhật phần mềm để giải quyết vấn đề phân nhánh. Giao dịch không hoàn toàn miễn phí. Người dùng phải chịu một phần rất nhỏ của một khoản phí để trả cho chi phí xử lý chuyển tiền. Khoản phí này sẽ không đáng kể đối với hầu hết người tiêu dùng, nhưng khi họ cộng lại, các khoản phí sẽ đủ lớn để ngăn cản các tác nhân xấu tạo ra hàng triệu giao dịch để tấn công spam và tấn công từ chối dịch vụ.

9. Hiện tại, Libra Blockchain vẫn ở dạng chuỗi khối “tập quyền”trong đó chỉ những thực thể đáp ứng một số yêu cầu nhất định mới được chấp nhận vào một nhóm đặc biệt xác định sự đồng thuận và kiểm soát quản trị của blockchain. Vấn đề là cấu trúc này dễ bị tấn công và kiểm duyệt hơn vì nó không thực sự phi tập trung. Nhưng trong quá trình nghiên cứu trên Facebook, nó không thể tìm thấy một cấu trúc “phi tập trung” đáng tin cậy nào có thể mở rộng một cách an toàn đến số lượng giao dịch mà Libra sẽ cần xử lý. Thêm nữa, nhiều nút sẽ làm chậm mọi thứ và không ai chứng minh được cách tránh điều đó mà không ảnh hưởng đến bảo mật.

10. Libra Blockchain là mã nguồn mở có giấy phép Apache 2.0 và bất kỳ nhà phát triển nào cũng có thể xây dựng các ứng dụng hoạt động với nó bằng ngôn ngữ mã hóa Move. Nguyên mẫu của blockchain ra mắt testnet ngày 18/06/2019, do đó, nó hoạt động hiệu quả ở chế độ beta dành cho nhà phát triển cho đến khi nó chính thức ra mắt vào nửa đầu năm 2020. Hiệp hội Libra đang hợp tác với HackerOne để ra mắt hệ thống thưởng bounty bug vào cuối năm nay, sẽ trả tiền cho các nhà nghiên cứu bảo mật để nhận dạng sai sót và trục trặc về an ninh. Trong khi đó, Hiệp hội Libra đang triển khai Libra Core sử dụng ngôn ngữ lập trình Rust vì nó được thiết kế để ngăn chặn các lỗ hổng bảo mật và ngôn ngữ Move hiện vẫn chưa sẵn sàng.

11. Move được tạo ra để giúp viết mã blockchain dễ dàng hơn theo ý định của tác giả mà không bị lỗi. Nó gọi là Move vì chức năng chính của nó là di chuyển tiền Libra từ tài khoản này sang tài khoản khác và không bao giờ để những tài sản đó vô tình bị trùng lặp. Mã giao dịch cốt lõi trông giống như: thủ tục LibraAccount.pay_from_sender (receive_address, số tiền).

Cuối cùng, các nhà phát triển Move sẽ có thể tạo các hợp đồng thông minh cho các tương tác theo chương trình với Libra Blockchain. Cho đến khi Move sẵn sàng, các nhà phát triển có thể tạo các mô-đun và tập lệnh giao dịch cho Libra bằng Move IR, mức độ đủ cao để có thể đọc được nhưng ở mức độ thấp đủ để có thể chuyển thành mã di chuyển thực tế mà được viết vào blockchain.

Hệ sinh thái Libra và ngôn ngữ Move sẽ hoàn toàn mở để sử dụng và xây dựng, điều này mang đến rủi ro khá lớn. Các nhà phát triển lừa đảo có thể nhử những người mới sử dụng tiền điện tử, tuyên bố ứng dụng của họ hoạt động giống như ứng dụng hợp pháp và nó có thể an toàn vì nó sử dụng Libra. Nhưng nếu người tiêu dùng bị gạt ra bởi những kẻ lừa đảo này, sự tức giận chắc chắn sẽ đổ lên Facebook. Tuy nhiên, người đứng đầu sản phẩm Calibra, nói rằng, không có kế hoạch nào để Hiệp hội Libra có vai trò tích cực trong việc kiểm tra các nhà phát triển. Mặc dù cố gắng tạo khoảng cách đầy đủ thông qua công ty con Libra và hiệp hội, nhiều người có thể sẽ luôn nghĩ về Libra như tiền điện tử của Facebook và có thể đổ lỗi cho Facebook về những rắc rối của họ.

12. Hiệp hội Libra muốn khuyến khích nhiều nhà phát triển và thương nhân làm việc với tiền điện tử của mình. Đó là lý do tại sao nó có kế hoạch phát hành các ưu đãi, có thể là tiền Libra, cho các nhà khai thác nút xác thực, những người có thể khiến mọi người đăng ký và sử dụng Libra. Ví tiền kéo người dùng thông qua quy trình Chống lừa đảo và rửa tiền của Khách hàng hoặc giúp người dùng hoạt động đủ trong hơn một năm sẽ được thưởng. Đối với mỗi giao dịch họ xử lý, thương nhân cũng sẽ nhận được phần trăm giao dịch trở lại. Các doanh nghiệp kiếm được các ưu đãi này có thể giữ chúng hoặc chuyển một số hoặc tất cả chúng cho người dùng dưới dạng Libra miễn phí hoặc giảm giá khi mua hàng. Điều này có thể tạo ra sự cạnh tranh giữa các ví để xem cái nào có thể mang lại nhiều phần thưởng nhất cho khách hàng của họ và từ đó thu hút được nhiều người dùng nhất.

Hệ thống khuyến khích này sẽ giúp ồ ạt giúp tăng số lượng người dùng Libra, nhưng không cho biết cách các doanh nghiệp cân bằng lợi nhuận so với tăng trưởng. Facebook cũng có một kế hoạch khác để phát triển hệ sinh thái nhà phát triển của mình. Bằng cách cung cấp cho các công ty đầu tư mạo hiểm như Andreessen Horowitz và Union Square Venture một phần tiền lãi dự trữ, khi đó họ sẽ có động lực để tài trợ cho các công ty khởi nghiệp xây dựng cơ sở hạ tầng Libra.

13. Vậy làm thế nào để bạn thực sự sở hữu và chi tiêu Libra? Thông qua các ví Libra như Calibra của Facebook và những người khác sẽ được xây dựng bởi các bên thứ ba, có khả năng bao gồm các thành viên Hiệp hội Libra như PayPal. Ý tưởng là để gửi tiền cho bạn bè hoặc trả tiền cho mọi thứ dễ dàng như gửi tin nhắn Facebook. Mặc dù bạn không thể thực hiện hoặc nhận bất kỳ khoản thanh toán thực tế nào cho đến khi ra mắt chính thức vào năm tới, nhưng bạn có thể đăng ký quyền truy cập sớm khi nó đã sẵn sàng.

Không thành viên nào trong Hiệp hội Libra đồng ý cung cấp chi tiết về chính xác những gì họ sẽ xây dựng trên blockchain, nhưng chúng ta có thể lấy ví Facebook Calibra của Facebook làm ví dụ về trải nghiệm cơ bản. Calibra sẽ ra mắt cùng với đồng tiền Libra trên iOS và Android trong Facebook Messenger, WhatsApp và một ứng dụng độc lập. Khi người dùng đăng ký lần đầu, họ sẽ được thực hiện thông qua quy trình chống gian lận và nhận biết khách hàng, họ sẽ phải cung cấp ID ảnh do chính phủ cấp và thông tin xác minh khác. Họ cần phải tiến hành thẩm định khách hàng và báo cáo hoạt động đáng ngờ cho chính quyền. Sau đó, họ sẽ có thể nạp tiền vào Libra, chọn một người bạn hoặc thương gia, đặt một số tiền để gửi cho họ và thêm một mô tả và gửi cho họ Libra. Bạn cũng có thể yêu cầu Libra và Calibra sẽ cung cấp một cách thanh toán nhanh cho các thương nhân bằng cách quét mã QR của bạn hoặc của họ. Cuối cùng, họ muốn cung cấp thanh toán tại cửa hàng và tích hợp với các hệ thống điểm bán như Square.

14. Giám đốc điều hành Facebook Mark Zuckerberg đã giải thích một số triết lý đằng sau Libra và Calibra trong một bài đăng ngày hôm nay. Phần mềm được phân cấp - có nghĩa là nó được điều hành bởi nhiều tổ chức khác nhau thay vì chỉ một tổ chức, làm cho hệ thống trở nên công bằng hơn. Nó có sẵn cho bất cứ ai có kết nối internet và có phí thấp. Và nó được bảo mật bằng mật mã giúp giữ tiền của bạn an toàn. Đây là một phần quan trọng trong tầm nhìn của Facebook đối với một nền tảng xã hội tập trung vào quyền riêng tư - nơi bạn có thể tương tác theo tất cả các cách mà bạn muốn có một cách riêng tư, từ nhắn tin đến thanh toán an toàn. Theo mặc định, Facebook không nhập danh bạ hoặc bất kỳ thông tin hồ sơ nào của người dùng, nhưng có thể hỏi xem họ có muốn làm như vậy không. Nó cũng không chia sẻ bất kỳ dữ liệu giao dịch nào của người dùng trở lại Facebook, do đó, người dùng sẽ không được sử dụng để nhắm mục tiêu quảng cáo, xếp hạng News Feed hoặc kiếm tiền trực tiếp trên Facebook. Dữ liệu sẽ chỉ được chia sẻ trong các trường hợp cụ thể theo cách ẩn danh để đo lường nghiên cứu hoặc áp dụng, để săn lùng những kẻ lừa đảo hoặc do yêu cầu từ cơ quan thực thi pháp luật. Và ngừoi dùng không cần một tài khoản Facebook hoặc WhatsApp để đăng ký Calibra hoặc sử dụng Libra.

15. Facebook chắc chắn đúng về một điều: Hiện thời, tiền tệ không hoạt động vì lợi ích của tất cả mọi người. Những người sống thoải mái ở các quốc gia phát triển ít có khả năng nhìn thấy những khó khăn của những người lao động nhập cư hoặc những người không có khả năng mở tài khoản ngân hàng ở nước ngoài. Họ sẽ bị lợi dụng bởi những kẻ cho vay tham lam và các dịch vụ chuyển tiền với mức phí cao, được nhắm mục tiêu bởi những kẻ buôn lậu và ngày càng rời xa khỏi các dịch vụ tài chính truyền thống, người nghèo sẽ trở nên nghèo hơn. Libra có khả năng giúp các ông bố bà mẹ lao động giúp đỡ nhiều hơn cho gia đình họ và giúp mọi người giữ được tín dụng ngay cả khi họ bị cướp mất tài sản vật chất. Điều đó sẽ làm được nhiều điều để hoàn thành sứ mệnh của Facebook trong việc giúp cho thế giới xích lại gần nhau hơn tất cả những cái like trên new feed gộp lại. Nếu Facebook thành công và nhiều người sẽ nạp tiền vào Libra, thì các thành viên sáng lập khác của Hiệp hội Libra có thể kiếm được cổ tức lớn từ tiền lãi. Và nếu đột nhiên việc mua đồ qua Facebook bằng Libra trở nên siêu nhanh, các doanh nghiệp sẽ tăng chi tiêu quảng cáo của họ ở đó. Nhưng nếu Libra bị tấn công hoặc chứng minh không đáng tin cậy, nó có thể khiến nhiều người trên thế giới phải trả giá và thất vọng về tiền điện tử. Và bằng cách cung cấp một nền tảng Libra mở, các nhà phát triển xấu có thể xây dựng các ứng dụng không chỉ thu thập thông tin cá nhân của người dùng như Cambridge Analytica, mà cả tiền kỹ thuật số mà họ rất khó khăn mới kiếm được.

BlueWhale lược dịch từ