Tìm hiểu các nguyên nhân gây phù chân

Sức khoẻ

1. Thế nào là phù chân?

Phù chân là thuật ngữ mô tả tình trạng chân bị sưng nề do tăng thoát dịch từ lòng mạch vào các khoảng kẽ. Dịch lỏng có chủ yếu là nước, đôi khi là protein và chất lỏng giàu protein tích tụ lại trong các mô mềm ở chân khiến các mô bị sưng lên, gây ra phù chân. Đôi khi, phù chân cũng xảy ra khi giảm dịch từ khoảng kẽ vào mao mạch và mạch bạch huyết.

Một số dấu hiệu giúp bạn nhận biết tình trạng phù nề ở chân như:

Da căng bóng, mất hẳn những nếp nhăn li ti bình thường.
Ấn vào vị trí phù thấy da bị lõm như đồng tiền trong lúc ấn và sau khi thả ra vài giây.
Các vị trí như: đầu gối, mắt cá chân, khớp ngón chân căng mọng, đôi khi làm mất hẳn sự hiện diện của đầu xương.
Cân nặng có thể tăng theo ngày.
Vùng da phù có màu sáng hơn những vị trí khác trên cơ thể.
Có cảm giác quần áo hoặc giày dép bị chật hơn.
Xuất hiện một số triệu chứng khác như: đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, lờ đờ, tăng huyết áp,...

2. Nguyên nhân gây phù chân

Phù chân có thể xảy ra do nguyên nhân sinh lý hoặc nguyên nhân bệnh lý. Trong mỗi trường hợp, người bệnh sẽ xuất hiện triệu chứng phù kèm theo các dấu hiệu đặc trưng riêng.

2.1. Nguyên nhân thông thường

Có một số nguyên nhân trong đời sống hằng ngày gây ra tình trạng sưng phù chân, đó là:

1/Uống quá nhiều chất lỏng, đặc biệt là rượu

Lượng chất lỏng dư thừa mà các mạch không thể giữ lại. Kết quả là, chất lỏng đi vào không gian giữa các tế bào, dẫn đến sự tích tụ của nó trong các phần ngoại vi;

2/Do chèn ép

Các tĩnh mạch chân có thể chịu áp lực và suy giảm lưu lượng máu chảy dẫn đến tình trạng phù chân là do các hoạt động chèn ép lên chi dưới như:

Ngồi lâu, ngồi thiền, quỳ, khoanh chân trên ghế
Mặc quần quá chật, bó sát

3/Thừa cân

Những người béo phì thừa cân thường phàn nàn về sự xuất hiện của tình trạng phù nề. Đó là bởi, mỡ tích tụ tụ trong các mô và tế bào của cơ thể, bao gồm cả chân. Áp lực từ lượng mỡ lớn có thể gây ra sự chèn ép lên hệ thống mạch máu và tạo ra một lượng lớn chất lỏng dư thừa. Điều này dẫn đến sự sưng phù và làm cho chân trở nên phù lên.

Ngoài ra, thừa cân còn gây ra sự chênh lệch về quá trình điều tiết nước và các chất điện giải trong cơ thể. Điều này có thể dẫn đến sự tích tụ nước trong các mô và gây sưng phù, đặc biệt là ở chân và mắt.

Trọng lực có thể gây áp lực lên chân, đặc biệt là khi cơ thể mang trọng lượng quá nhiều mỡ. Điều này có thể gây ra sự sưng phù và khó chịu ở chân.

4/Tập luyện quá sức

Sưng phù có thể thể xảy ra sau các hoạt động quá căng thẳng và mất kiểm soát trong một số môn thể thao, chẳng hạn như sau khi chạy, đi bộ, các bài tập tĩnh, yoga kéo dài, các bài tập sức mạnh.

Khi bạn vận động thể chất nhiều, cơ thể dần nóng lên. Để làm mát cơ thể, mồ hôi tăng tiết, các mạch máu giãn nở để thoát nhiệt ra ngoài. Khi mạch máu mở rộng, chất lỏng trong hệ thống mạch máu có thể dễ dàng chảy ra khỏi mạch máu và gây ra tình trạng sưng phù.

Ngoài ra, cũng tương tự như nguyên nhân thừa cân, thì khi tập luyện quá sức, trọng lực tác động mạnh đến cơ bắp và các mô ở chân gây sưng phù bắp chân và bàn chân.

2.2. Nguyên nhân bệnh lý

1/Bệnh tim

Các vấn đề tim mạch như suy tim, bệnh van tim, bệnh nhồi máu cơ tim có thể gây ra tình trạng sưng phù chân. Các triệu chứng đi kèm khác là biểu hiện mệt mỏi, khó thở, nhịp tim không đều và đau ngực.

2/Bệnh lý tĩnh mạch

Các vấn đề liên quan đến tĩnh mạch như suy tĩnh mạch, tắc nghẽn tĩnh mạch, và viêm tĩnh mạch có thể gây ra sự sưng phù chân.

Khi van tĩnh mạch không còn hoạt động tốt để ngăn chặn sự lưu thông ngược của máu. Điều này dẫn đến áp lực tăng lên trong tĩnh mạch và dễ dàng gây sự ứ đọng máu và chất lỏng trong chân.

Trong bệnh suy giãn tĩnh mạch, mạch máu và tĩnh mạch có xu hướng giãn nở và trở nên rộng hơn bình thường. Khi đó, diện tích bề mặt của mạch máu và tĩnh mạch tăng, dẫn đến lượng máu và chất lỏng tích tụ nhiều hơn trong chân và gây sự sưng phù.

Các dấu hiệu khác đi kèm có thể là đau, nổi mạch, và da chuyển màu.

3/Bệnh gan

Một số bệnh gan như xơ gan, viêm gan, và suy gan có thể làm giảm khả năng tổng hợp albumin, khiến cho áp suất oncotica trong mạch máu giảm. Từ đó, chất lỏng dễ dàng thoát khỏi mạch máu và gây sưng phù chân. Ngoài ra, gan tổn thương làm ảnh hưởng tới chức năng thải độc, dẫn tới sự tích tụ chất độc trong cơ thể gây ra sưng phù chân. Các dấu hiệu khác của bệnh gan đi kèm có thể là mệt mỏi, mất cân, và màu da vàng.

4/Bệnh thận

Các bệnh như suy thận, viêm thận, và bệnh thận tụy có thể gây ra sự sưng phù chân do sự tích tụ chất lỏng trong cơ thể. Ngoài ra, sự mất mát protein trong nước tiểu còn làm giảm áp lực osmotic trong mạch máu và cơ bắp chân gây ra phù chân. Những dấu hiệu khác đi kèm của bệnh thận có thể là tiểu ít, màu sắc tiểu thay đổi, và mệt mỏi.

5/Bệnh tuyến giáp

Tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc suy giảm có thể ảnh hưởng tới hoạt động của hệ thống thần kinh giao cảm, gây ra sự co bóp của mạch máu và tăng cường sự tích tụ chất lỏng trong các mô. Điều này có thể góp phần vào sự sưng phù chân.

Bệnh tuyến giáp tăng cường hoạt động của tuyến giáp và dẫn đến tăng tổng cường độ chuyển hóa trong cơ thể. Sự tăng chuyển hóa này có thể tạo ra lượng nhiệt năng lớn và làm mát cơ thể bằng cách tiết mồ hôi. Điều này có thể gây ra sự mất nước và tăng khả năng sưng phù chân.

Dấu hiệu khác đi kèm có thể là thay đổi cân nặng, mất năng lượng, và rối loạn giấc ngủ.

6/Bệnh lý nội tiết

Một số rối loạn nội tiết như bệnh tuyến giáp, tiểu đường, và hội chứng Cushing có thể gây ra sự sưng phù chân. Các dấu hiệu khác đi kèm có thể là thay đổi cân nặng, mất cân đối, và thay đổi tâm trạng.

Tình trạng sưng phù chân diễn ra thường xuyên nên cân nhắc, nhất là khi nó kèm theo các biểu hiện bất thường khác. Để xác định chính xác nguyên nhân phù chân, bạn cần đến các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và chỉ định các xét nghiệm cần thiết.

Từ khóa: