Thần Nông có phải chòm sao Bò Cạp?

🔝Vào những ngày bầu trời quang đãng, các vì sao dễ dàng được quan sát hơn và vì thế trí tưởng tượng của con người có dịp được thể hiện. Chúng ta có thể nối vài ngôi sao bất kì và đặt cho nó một cái tên giống với hình thù ta nhận được. Việc này chúng ta gọi là tạo ra các NHÓM SAO. Trong các nhóm sao này sẽ có một số ít được công nhận và trở thành CHÒM SAO.

✴Cùng một khu vực sao và đối tượng được quan sát, người Việt chúng ta và người phương Tây đã liên tưởng đến các hình dạng khác nhau và từ đó đặt ra những cái tên rất khác biệt.

💥Đối với một nhóm sao thuộc chòm sao Bọ Cạp, người Việt gọi là chòm sao Thần Nông. Gọi như vậy là vì người Việt tưởng tượng chòm sao này có hình dáng như một ông thần cần mẫn cày cấy trên trời. Mà ông thần này còn thường xuất hiện trên Nam thiên cầu vào thời điểm nông dân gieo mạ, và xuống giống một số hoa màu khác (từ tháng 5 đến tháng 8 Âm lịch). Với việc nhìn thấy ông Thần Nông khom “lưng” trên bầu trời, người nông dân bắt đầu vào vụ mùa. Đến khi nào thấy ông Thần hơi thẳng “lưng” trên trời (tháng 9 âm lịch) là nông dân chuẩn bị đến mùa thu hoạch.

  "Trên trời có ông sao Thần

  Bốn mùa chỉ lối cho dân ăn làm.

 Sang xuân Thần cúi lom khom
Là mùa trồng đậu, dân làng biết chăng?
Bước sang tháng chín rõ trăng
Lưng thần hơi đứng là đang gặt mùa."   

                       (ca dao) 

💥Người phương Tây tất nhiên không trồng lúa nước, khi thấy chòm sao này có dáng hùng dũng và cong cong như con bọ cạp khổng lồ, họ đã đặt tên nó là Scorpius, nghĩa là bọ cạp. Giữa chòm sao này có một ngôi sao sáng màu đỏ nhạt rất dễ nhận thấy, phương Tây gọi là sao Antares, Việt Nam gọi là sao Tâm. Ngôi sao Antares được mệnh danh là trái tim của con bọ cạp khổng lồ này.

🔽Theo thực tế, hai chòm sao Thần Nông và Bọ Cạp có sự khác biệt theo quan niệm và cả hình dáng và số lượng các ngôi sao của Việt Nam và phương Tây. Với người Việt, Thần Nông là một chòm gồm 10 ngôi sao, trong đó 5 ngôi xếp theo hình chữ M tượng trưng cho chiếc mão cánh chuồn, 5 sao còn lại xếp theo hình chữ C tượng trưng cho cái lưng của Thần Nông. Và như vậy chòm Thần Nông chỉ là một phần của toàn bộ chòm sao Scorpius.

🔼Trong khi đó, người phương Tây “nối” vào phía “lưng” Thần Nông thêm khoảng 6 ngôi nữa để hình thành cái đuôi cong cong của con bọ cạp. Nếu theo cách của Phương Tây, có thể hình dung chòm sao này có dạng chữ S của hình thể đất nước Việt Nam trên bản đồ thế giới. Và đó là chòm sao Scopius hoàn chỉnh.

🔚Thiên văn học ảnh hưởng rất lớn đến đời sống và từ đó tạo nên sự khác biệt về văn hóa ở từng vùng miền. Tìm hiểu về thiên văn học phương Đông và một ít kiến thức thiên văn dân gian có từ thời xưa là một điều cũng hay và thú vị lắm đấy.

Tác giả: Robert Nguyen