Tại sao phải dựng lại hiện trường các vụ án?

Theo khoa học luật hình sự, thực nghiệm điều tra là biện pháp điều tra được tiến hành thông qua các hoạt động thí nghiệm, thực nghiệm đặc biệt trong điều kiện tương tự như điều kiện mà hành vi, sự việc, hiện tượng cần kiểm tra, xác minh đã diễn ra trước để có cơ sở khách quan kết luận về hành vi, sự việc, hiện tượng đó phục vụ công tác điều tra, xử lý vụ án hình sự.

Trong đó, dựng lại hiện trường là một trong những công việc để tiến hành hoạt động thực nghiệm điều tra. Hiện trường được hiểu là nơi xảy ra, nơi phát sinh các vụ việc phạm tội hoặc vụ việc có tính hình sự. Đó là một khoảng không gian nhất định, không gian này có thể là nơi xảy ra hoặc nơi phát hiện ra các dấu vết, vật chứng của vụ án hoặc vụ việc có tính hình sự.

Việc dựng lại hiện trường nhằm mục đích làm rõ các tình tiết, hành vi của người gây án, trên cơ sở đó xử lý đúng người, đúng tội. Khi dựng lại hiện trường, cơ quan điều tra có thể thực nghiệm điều tra bằng cách dựng lại hành vi, tình huống hoặc những tình tiết khác của sự việc nhất định và tiến hành các hoạt động thực nghiệm cần thiết.

Trước khi tiến hành thực nghiệm điều tra, Điều tra viên phải thông báo cho Viện kiểm sát cùng cấp biết về thời gian và địa điểm tiến hành thực nghiệm điều tra. Kiểm sát viên phải có mặt để kiểm sát việc thực nghiệm điều tra. Nếu Kiểm sát viên vắng mặt thì phải ghi rõ vào biên bản.

Điều tra viên chủ trì tiến hành thực nghiệm điều tra và việc này phải có người chứng kiến. Khi tiến hành thực nghiệm, cơ quan điều tra có thể mời người có chuyên môn tham gia. Trường hợp cần thiết, viện kiểm sát tiến hành thực nghiệm điều tra theo quy định như đã nêu trên. Những người này khi có mặt tại hiện trường được dựng lại có trách nhiệm xác nhận nội dung và kết quả công việc mà Điều tra viên đã tiến hành. Sự tham gia của những người này, đặc biệt là người chứng kiến nhằm mục đích loại trừ sự nghi ngờ đối với kết quả của những biện pháp điều tra do điều tra viên tiến hành và bảo vệ điều tra viên ra khỏi sự vu cáo, xuyên tạc kết quả tiến hành biện pháp điều tra từ phía những người có lợi ích trong vụ án.