Tại sao Đại tướng Võ Nguyên Giáp lại quyết định chuyển từ kế hoạch “đánh nhanh thắng nhanh” sang kế hoạch “đánh chắc, tiến chắc”?

Ngày 14/01/1954, tại hang Thẩm Púa, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Bộ Chỉ huy chiến dịch phổ biến lệnh tác chiến bó mật với phương án “đánh nhanh thắng nhanh” và ngày nổ súng dự định là 20/01. Phương án này đặt kế hoạch tiêu diệt Điện Biên Phủ trong 3 ngày đêm bằng tiến công ồ ạt đồng loạt, thọc sâu, đã được Trung ương Đảng Lao động Việt Nam, Quân ủy Trung ương cùng Bộ Tổng Tham mưu phê duyệt với sự nhất trí của đoàn cố vấn quân sự trung ương Trung Quốc. Lập luận được đưa ra là nếu đánh sớm khi Pháp chưa tập trung đủ lực lượng và củng cố công sự thì có nhiều khả năng giành chiến thắng. Tuy nhiên, do một đơn vị trọng pháo QĐNDVN vào trận địa chậm nên ngày nổ súng được quyết định lùi lại thêm 5 ngày đến 17h ngày 25/01. Sau đó, do tin về ngày nổ súng bị phía Pháp biết được, Bộ Chỉ huy chiến dịch quyết định hoãn thêm 24h, chuyển sang 26/01/1954. Suốt ngày 25/01/1954, Đại tương Võ Nguyên Giáp suy nghĩ và cho lui quân do 23 khó khăn rõ rệt: • Thứ nhất, cho đến thời điểm đó, bộ đội chủ lực chưa thành công trong việc đánh các công sự nằm liên hoàn trong một cứ điểm. Ví dụ tại trận Nà Sản bộ đội của ta đã không thành công và bị thương vong nhiều. • Thứ hai, đây là một trận đánh hiệp đồng lớn, nhưng pháo binh và bộ binh của ta chưa qua tập luyện, chưa qua diễn tập. • Thứ ba. QĐNDVN từ trước chỉ quen tác chiến ban đêm ở những địa hình dễ ẩn náu, chưa có kinh nghiệm tấn công đồn ban ngày trên địa hình bằng phẳng, nhất là với một đối phương có ưu thế tập trung máy bay, pháo binh và xe tăng chi viện. Đại tướng cho rằng phương án “đánh nhanh thắng nhanh” mang nhiều tính chủ quan, không đánh giá đúng thực lực hai bên, không thể đảm bảo chắc thắng. Ông kiên quyết tổ chức lại trận đánh theo phương án “đánh chắc, tiến chắc”, đánh dài ngày theo kiểu “bóc vỏ” dần tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Chiều 26/01, Đại tương Võ Nguyên Giáp quyết định hoãn tấn công. Ông kết luận: “Để bảo đảm nguyên tắc cao nhất là “đánh chắc thắng”, cần chuyển phương châm tiêu diệt địch từ “đánh nhanh thắng nhanh” sang “đánh chắc tiến chắc”. Nay quyết định hoãn cuộc tấn công. Ra lệnh cho bộ đội trên toàn tuyến lui về địa điểm tập kết và kéo pháo ra. Sau này, Đại tướng chia sẻ đây là quyết định khó khăn nhất trong sự nghiệp cầm quân của ông. Quân đội Nhân dân Việt Nam đã quyết tâm thực hiện kế hoạch và thực hiện với một nỗ lực rất lớn và đã giành được thắng lợi vẻ vang, gây chấn động địa cầu.