Tại sao có chữ cái thì khác hẳn lúc viết hoa (Aa, Bb, G/g,...) còn số còn lại thì chỉ là phiên bản to hơn 1 tí (Oo, Pp, Xx,...)?

Câu hỏi này rất thú vị! Nhìn khác vậy nhưng không hoàn toàn là ngẫu nhiên đâu. Bạn đọc đến cuối để xem mình phân tích vài ví dụ nó biến đổi ra sao.

Trước khi trả lời cụ thể, bạn cần phải biết sơ vài điểm. Bảng chữ cái bạn đang bàn cụ thể là bảng chữ cái Latinh. Ngày xưa nó không hề có viết thường, chỉ có 1 kiểu viết là viết hoa. Mãi đến thời của Sác-lơ đại đế (Carolus Magnus) thì kiểu viết thường mới bắt đầu thịnh hành (dù trước đó cũng có nhiều bằng chứng khảo cổ của nhiều tiền thân và biến thể của chữ viết thường). Ngoài ra, bảng chữ cái Latinh được người La Mã lấy từ người Rasna (người Rasna thì dùng một biến thể của bảng chữ cái Hy Lạp).

Hình dưới đây mình viết để phân tích vài ví dụ: chữ A, C/G, và D

Chữ A viết hoa sang viết thường nhìn có vẻ khác nhau hoàn toàn nhưng mình viết ra nhiều biến thể để cho bạn thấy thật ra nó là một. Thay vì viết từ 3 nét thì còn 2 nét.

Chữ C và G là từ cũng chữ Γ (γάμμα - gamma). Người Rasna không dùng chữ Κ (κάππα - kappa) và người La Mã học theo dùng và viết thành C (Vậy nên dù có âm /k/, người La Mã không dùng chữ K). Nhưng tiếng Latinh lại có phân ra 2 âm /k/ và /g/, nên họ bắt đầu phân biệt 2 âm đó bằng cách thêm cái đuôi ở đít chữ C, thành chữ G. Đó là lý do có những tên tiếng Latinh bạn thấy viết cả 2 cách, như Cāius và Gāius. Cái đuôi của chữ G viết biến tấu dần thành chữ "g' viết thường như bạn biết.

Chữ D từ chữ Δ (δέλτα - delta). Thay vì viết 3 nét như chữ gốc thì được giản lược lại và biến tấu dần