Tại sao chữ Q luôn phải có chữ U kèm theo?
Không phải mỗi Tiếng Việt mà Tiếng Anh cũng thế ấy. Lý do vì sao thế?
ngoại ngữ
Trong tiếng Anh cổ ta có CǷ/CW thay vì QU. QU được đưa vào tiếng Anh có lẽ sau cuộc chinh phục Norman. Trong tiếng Việt như thế nào thì vì chữ quốc ngữ dùng bảng chữ cái Latin, theo quy tắc ký âm của Pháp/Bồ.
Quay lại Q. Đây là chữ Latinh lấy từ chữ qoppa trong tiếng Hy Lạp, lấy từ chữ người Phoenicia. Và qoppa thì đi chung với các nguyên âm sau/trong (back vowels), như [u]. Người Hy Lạp chỉ cần kappa là đủ ký âm [k], không cần biết nguyên âm đi sau là gì. Và âm [kʷ] thì tiếng Hy Lạp sau đó cũng không còn, nên qoppa không được dùng nữa (Trong bảng chữ cái của một số phiên bản, ví dụ Tây Hy Lạp, hay bảng chữ cái Rasna, qoppa vẫn được liệt kê, có điều hầu như không được dùng thôi haha). Tuy nhiên người La Mã giữ lại nó khi có U đi sau. U đi sau Q là mặt chữ thôi, về âm thì U này như [w].
_______
Ví dụ thêm về việc tiếng Việt theo các quy tắc ký âm của Pháp/Bồ:
Trong tiếng Bồ, NH dùng để ký âm [ɲ]. Chữ quốc ngữ bê y chang vào.
C không đi chung với các nguyên âm trước (front vowels) như i, ê, e, mà phải là K. Vì trong các ngôn ngữ gốc Latinh, âm [k] này trải qua quá trình biến đổi âm (palatalization/assibilation) nên C đứng trước các nguyên âm trước nó sẽ không còn giữ âm [k]. Khi muốn kí âm [k] đứng trước chúng thì phải dùng K thay vì C.
Vân vân...
Nguyễn Duy Thiên
Trong tiếng Anh cổ ta có CǷ/CW thay vì QU. QU được đưa vào tiếng Anh có lẽ sau cuộc chinh phục Norman. Trong tiếng Việt như thế nào thì vì chữ quốc ngữ dùng bảng chữ cái Latin, theo quy tắc ký âm của Pháp/Bồ.
Quay lại Q. Đây là chữ Latinh lấy từ chữ qoppa trong tiếng Hy Lạp, lấy từ chữ người Phoenicia. Và qoppa thì đi chung với các nguyên âm sau/trong (back vowels), như [u]. Người Hy Lạp chỉ cần kappa là đủ ký âm [k], không cần biết nguyên âm đi sau là gì. Và âm [kʷ] thì tiếng Hy Lạp sau đó cũng không còn, nên qoppa không được dùng nữa (Trong bảng chữ cái của một số phiên bản, ví dụ Tây Hy Lạp, hay bảng chữ cái Rasna, qoppa vẫn được liệt kê, có điều hầu như không được dùng thôi haha). Tuy nhiên người La Mã giữ lại nó khi có U đi sau. U đi sau Q là mặt chữ thôi, về âm thì U này như [w].
_______
Ví dụ thêm về việc tiếng Việt theo các quy tắc ký âm của Pháp/Bồ:
Trong tiếng Bồ, NH dùng để ký âm [ɲ]. Chữ quốc ngữ bê y chang vào.
C không đi chung với các nguyên âm trước (front vowels) như i, ê, e, mà phải là K. Vì trong các ngôn ngữ gốc Latinh, âm [k] này trải qua quá trình biến đổi âm (palatalization/assibilation) nên C đứng trước các nguyên âm trước nó sẽ không còn giữ âm [k]. Khi muốn kí âm [k] đứng trước chúng thì phải dùng K thay vì C.
Vân vân...