Sự tích hoa Tam Giác Mạch
Chuyện kể rằng nàng Tiên Gạo và nàng Tiên Ngô đi gieo hạt nơi hạ giới, còn lại mày trấu, mày ngô chẳng biết làm gì bèn đổ vào khe núi. Khi cây ngô, cây lúa lớn lên đơm bông, cho hạt. Những hạt ngô, hạt lúa đấy được mọi người lấy về ăn. Nhưng khi hạt ngô, hạt lúa trong nhà đã hết mà vụ sau vẫn chưa tới thì cái đói lại về bao trùm lên bản làng, chiều đã buông dài sau những dãy núi, rừng cây mà vẫn chưa thấy nhà ai nhóm bếp, nổi lửa.
Một hôm mọi người cùng họp nhau lại rồi chia đi khắp núi rừng để tìm cái ăn. Nhiều ngày trôi qua,nhiều nơi đã đến, nhiều hang cùng góc núi đã được lục tìm mà vẫn chưa thấy gì có thể làm no bụng.
Bỗng một ngày nọ, thấy thoảng bay trong gió có mùi hương là lạ, từ trước đến giờ chưa ai được ngửi. Mọi người theo mùi hương đó tìm đến khe núi, ai nấy đều ngỡ ngàng, một rừng hoa trắng hồng li ti trải dài suốt từ núi bên này sang núi bên kia, nhìn kỹ mới thấy có những chiếc lá nho nhỏ hình tam giác ẩn nấp phía dưới những chùm hoa bé xinh kia. Khi những bông hoa đó kết hạt mọi người đem về ăn thử thấy ngon không kém gì ngô, gạo. Vậy là cái bụng đã ngủ yên, người dân trong bản không còn đói nữa. Khói bếp lại bay lên mỗi chiều.
Vì được nảy lên từ mày lúa, mày ngô, nên gọi là mạch cùng họ với cây lúa, cây ngô, lá cây lại có hình tam giác, nên được mọi người gọi là “Tam Giác Mạch”.
