[Review Sách] RÁC - Tâm không vướng bận, đời bớt gánh lo
Tác giả: Brian Thill
_______
Những năm gần đây, hình ảnh các sinh vật biển, những chú chim đau đớn khi nuốt phải rác thải nhựa chắc không còn xa lạ đối với mọi người. Cảm giác chếnh choáng khi nhìn nội tạng của những con chim chết nghẹn vì nhựa, những chiếc túi nilon mà rùa nuốt phải vẫn nằm nguyên trọng bụng nó qua thời gian phần nào khiến con người chúng ta quay lại tự hỏi mình: “Rốt cuộc ta đang làm gì với hành tinh xanh của mình vậy?”
--------
Xã hội ngày càng phát triển nhờ những tiến bộ của khoa học kĩ thuật, cuộc sống của con người được trợ giúp nhiều hơn nhờ các loại máy móc tân tiến, hiện đại. Tuy nhiên, kéo theo đó là một số hệ lụy mà chúng ta không thể coi thường, và vấn đề hàng đầu trong số đó chính là rác thải.
---------
Rác là gì? Khi nghe đến từ này, ắt hẳn trong đầu mỗi người đều nghĩ đến hình ảnh các bãi rác và bãi chôn lấp, những vật bị bỏ đi, mùi hôi thối nồng nặc, v.v.. Tuy nhiên, đến với cuốn sách RÁC – Tâm không vướng bận, đời bớt gánh lo, tác giả Brian Thill sẽ định nghĩa giúp độc giả về cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Rác, hiểu một cách đơn giản là những thứ đã qua sử dụng, không còn nhiều giá trị nên bị bỏ đi. Mặc dù chúng ta cố gắng tưởng tượng theo cách khác, song, rác là mọi vật thể, cộng với thời gian. Dù đối tượng có là gì đi nữa thì nó cũng là đồ bỏ - hoặc đã, đang và sẽ bị vứt bỏ. Hơn thế, rác không chỉ biểu thị một giai đoạn trong vòng đời của một vật thể mà còn là mối quan hệ cảm xúc cụ thể của chúng ta với một vật thể để khiến nó trở thành “rác”. Một khi khao khát với nó đã cạn kiệt đi, chúng ta chỉ còn lại rác của những khao khát đó.
“Chúng ta đang trong một cuộc chạy đua không ngừng để tạo ra nhiều thách thức khó chịu hơn cho chính mình, và bây giờ chúng ta đã tạo ra cả một thế giới chứa đầy những vấn đề không thể giải quyết.”
---------
Nằm trong series “Object Lessons” (Sinh vật nhỏ ẩn chứa bí mật lớn) thổi sinh khí vào những đồ vật bình thường, thậm chí tầm thường bằng một danh sách những nội dung phong phú về lịch sử hình thành, đấu tranh chính trị, khoa học và thần thoại, cuốn sách RÁC – Tâm không vướng bận, đời bớt gánh lo là cuộc khám phá về vô số loại đồ vật phế thải mà chúng ta gặp phải khi di chuyển trong thế giới của mình và mối quan hệ giữa chúng ta với nó - rác. Cuộc khám phá này bắt đầu từ những hình ảnh đơn giản, quen thuộc như bãi chôn lấp, chất thải hạt nhân, túi nhựa và chai lọ trên bãi biển, cho đến “cấp cao”: mảnh vụn kỹ thuật số, thùng rác không gian quỹ đạo,…
---------
Liệu bạn đã sẵn sàng đảo lộn thế giới quan của mình?
Khi tìm cách hiểu nhiều ý nghĩa của những đồ vật bị bỏ đi, Birian Thill chuyển mạch từ những dòng trải nghiệm cá nhân sang thơ ca, lý thuyết triết học đến luận chiến về môi trường một cách mượt mà và khá duyên dáng. Mỗi khung triết học, chính trị, khoa học hay nghệ thuật đều cung cấp một cái nhìn mới, các câu hỏi cơ bản: Điều gì tạo ra giá trị của một vật? Làm thế nào để chúng ta giữ lại hoặc loại bỏ giá trị của vật thể đó?
Ngoài ra, Thill còn diễn tả những mối quan hệ của con người với tất cả các đối tượng cụ thể qua những đoạn văn ngắn, nhẹ nhàng để từ đó thay đổi quan điểm của bạn và khiến bạn nhìn thế giới của chúng ta, và những thứ rác thải bên trong nó với con mắt mới.
“Không chỉ là rác hay vật nguy hại, một cách nghĩ về rác đúng đắn hơn là hãy xem nó như một cái tên tạm bợ và không thỏa đáng mà chúng ta đặt cho những mối quan hệ bốc đồng của mình với những món đồ mà chúng ta không mong muốn. Rác là biểu hiện của những khao khát đã cạn kiệt, do đó, nó được coi là vật thể giai đoạn cuối.”
---------
Theo quan điểm cá nhân mình, cuốn sách này không phải là một cuộc luận chiến về môi trường, cũng không phải là một công trình nghiên cứu học thuật về rác mà thay vào đó, nó đơn giản chỉ là một cuốn sách tản mạn về những đồ vật tầm thường chúng ta thấy hay cầm trên tay mỗi ngày, những thứ đơn giản đến mức ta chẳng có ý nghĩ gì về nó. Nhưng khi đọc xong cuốn sách RÁC, có lẽ bạn sẽ bắt đầu đi quanh nhà, nhặt một vài đồ vật ngẫu nhiên lên và tự hỏi: “Liệu câu chuyện đằng sau thứ này là gì nhỉ?” Đồng thời, khi nhìn mọi thứ đồ mới bóng loáng hay những đồ vật nhỏ bé và dường như không đáng chú ý, ắt hẳn bạn sẽ nghĩ tới cảnh nó bị vứt bỏ hoặc gỉ, bị quăng đi, mục rữa ở một nơi nào đó trong tương lai gần.
---------
Tạm kết, chúng ta nói nhiều về việc rác thải có ảnh hưởng quyết định đối với sự tồn vong của loài người, nhưng liệu chúng ta đã thực sự phân biệt được đâu mới là rác giữa tủn mủn những thứ đang bày ra trước mắt mình? Cuốn sách RÁC - Tâm không vướng bận, đời bớt gánh lo sẽ giúp bạn nhìn nhận lại một cách thấu đáo về định nghĩa “Rác”, từ đó khiến bạn sáng suốt hơn trong việc đưa ra lựa chọn “bảo tồn” hay “loại bỏ” khi đối diện với những thứ bạn đang sở hữu, dù là một sự vật hiển hiện hay một ý niệm vô hình.
“Không chỉ là một đồ vật, mà là cả một thế giới bên trong và của chính nó.”
_______
Thank you for reading!
Review & Photos by @Thu Hồng Hoàng.
Nguyenphuhoang Nam