Quá trình phát triển và đổi mới của xã hội có đang tỷ lệ nghịch với đạo đức xã hội hay không?

Chào bạn, câu hỏi này làm mình liên tưởng tới những em học sinh.

Các em ở trong độ tuổi tiểu học và những năm đầu trung học thường rất dễ thương và dễ gần. Nhưng bước vào giai đoạn dậy thì, các em bắt đầu thay đổi. Sự thay đổi ấy đôi lúc khiến cha mẹ, thầy cô ngỡ ngàng.

Trở lại câu hỏi của bạn, mình nghĩ phát triển thường đi kèm với sự thay đổi. Đối với một số người, sự thay đổi là tất yếu và mang lại nhiều tiện nghi hơn. Nhưng cũng không ít người quan ngại sự thay đổi quá nhanh ấy dễ khiến cho con người đánh mất những giá trị tốt đẹp (đặc biệt là đạo đức). Hệ quả là chúng ta có một môi trường sống dễ dàng hơn rất nhiều với niềm tin "Cái gì không mua được bằng tiền thì có thể mua bằng rất nhiều tiền" nhưng cũng khốn khó hơn rất nhiều với niềm tin "Chẳng có bữa trưa nào là miễn phí".

Có lẽ trong câu hỏi của bạn đã phần nào có câu trả lời rồi. Nhưng làm thế nào để tình trạng đó không ngày càng trở nên trầm trọng hơn, thì cần chúng ta cần phải cố gắng, quan tâm hơn đến giáo dục và biết đặt niềm tin vào đúng chỗ.

Mình thấy văn minh và đạo đức cùng thuộc 1 phạm trù nên khi nói về sự phát triển văn minh thì cũng đồng nghĩa nói về sự đi lên của đạo đức. Có chăng bạn so sánh đạo đức vớ sự phát triển của xã hội có vẻ hợp lí hơn. Bởi, nói một cách khái quát, đạo đức là hệ thống các quy tắc, chuẩn mực xã hội mà nhờ đó con người điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp với lợi ích của cộng đồng, của xã hội. Lối sống là hệ quả của đạo đức, là phương thức sống của con người trong mỗi hình thái kinh tế - xã hội nhất định, được biểu hiện trên các lĩnh vực của đời sống như: lao động sản xuất, hoạt động chính trị, hoạt động văn hóa tinh thần và hoạt động hằng ngày.

Nói đến sự biến đổi của đạo đức thì chúng ta cần xem xét trên các phương diện như là xu hướng toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, sự phát triển của nền kinh tế thị trường, giao lưu văn hóa, hệ quả của cách mạng công nghiệp,.....

Mình cũng nghĩ rằng nó không thể tỷ lệ nghịch với nhau được, con người là tác nhân chính đến xã hội của con người, chúng ta xây dựng là vì mục đích phát triển và cống hiến cho xã hội, và với tôn chỉ như thế thì xã hội mới phát triển được như ngày nay chứ. Cái xấu chỉ là một con kí sinh trùng được sinh ra từ sự đổi mới đó thôi. 

Tất nhiên là không rồi. Trong bối cảnh mọi thứ đang phát triển nhanh chóng như thế này, tất nhiên là bản thân con người đều phát triển theo. Ví dụ và minh chứng cho điều đó là diễn ra hàng ngày và xung quanh bạn đấy. Chúng ta bây giờ có phải văn minh hơn, hiểu biết hơn, bớt cổ hủ hơn các cụ ngày xưa không? Bạn có thấy lớp trẻ bây giờ nó giỏi gấp mấy lần mình không? Từ việc học, tham gia ngoại khóa, nói chuyện khôn khéo? Tôi thấy quá nhiều luôn.

Cái bạn đang muốn so sánh chính là phần thiểu số trong xã hội mà thôi. Làm gì có xã hội nào chỉ có tốt lên mà không kéo theo cái xấu được. Trong sự tiến bộ nào cũng luôn tồn tại mặt tiêu cực cả thôi, đó là sự thật hiển nhiên rồi. 

Nếu như vậy thì hơi vô lí, tức là í bạn nếu xã hội càng phát triển thì hành vi và ý thức của con người càng đi xuống?

Bạn cũng nên hỏi ngược lại rằng: Nếu mà ý thức và hành vi con người càng đi xuống thì làm sao xã hội có thể đi lên được? Chả lẽ những người xấu, độc ác, ích kỉ mới là những người lãnh đạo đất nước? Trong khi xã hội vẫn đang đi lên thì mình đang suy đúng hay mình đang suy sai?