Phương ngữ Hiberno-English

Hiberno-English (Béarla Éireannach) là phương ngữ tiếng Anh được nói ở Ái Nhĩ Lan. Nó phản ánh ảnh hưởng của tiếng Ái Nhĩ Lan trong nhiều mặt như phát âm, từ vựng, hay ngữ pháp. Nếu bạn xem nhiều phim của người Ái Nhĩ Lan có thể thấy được một số điểm thú vị. Mình xin được chia sẻ một vài ví dụ mà mình cho là độc đáo của Hiberno-English, dựa trên kiến thức mình học từ thầy dạy tiếng Ái Nhĩ Lan và trải nghiệm xem các chương trình.

1. Họ sử dụng yes/no ít hơn tiếng Anh ở những nơi khác. Trong tiếng Ái Nhĩ Lan, để trả lời câu hỏi có/không, họ dùng lại động từ. Ví dụ: An éisteann tú le coel? - Éistim (Do you listen to music? I do). Trong tiếng Anh họ cũng nói như thế thay vì dùng yes/no: Are you coming? - I am. (Trong nhiều ngôn ngữ khác ta cũng thấy điều này: như tiếng Latinh, Hy Lạp cổ). Tiếng Việt ta cũng có các cặp như có/không, chưa/rồi, và trong tiếng Việt ta có thể trả lời bằng các từ đó, hoặc đơn giản là dùng lại động từ/tính từ/trạng từ. Ví dụ: Đi chơi không? - Đi/có. (tiếng Welsh có từ có có và không, nhưng họ cũng thường dùng lại động từ khi trả lời).
2. Cách dùng động từ "to be" khi nói đến việc thường xuyên/thói quen. Ví dụ: I do be there often = I'm often there. Điều này là do động từ bíonn trong tiếng Ái Nhĩ Lan (tương đương be) chỉ việc xảy ra thường xuyên, còn động từ tương đương to be khác mang tính tạm thời hơnthì là là tá.
3. I'm after doing it = I've just done it. Thường những nơi khác khi nói I'm after doing it người ta hiểu là tôi muốn làm nó. Còn tiếng Anh ở Ái Nhĩ Lan có nghĩa là tôi mới làm nó. Lý dó cách dùng chữ after ở đây là do ảnh hưởng của chữ tar éis trong tiếng Ái Nhĩ Lan.
4. I have English = I speak English. (Tá Béarla agam). Vì lý do trong tiếng Ái Nhĩ Lan để nói ta có khả năng nói được ngôn ngữ nào, ta dùng cấu trúc "Tá ___ agam", dịch sát là "có____ở tôi", dịch nghĩa là "tôi có____". Ngoài khả năng ngôn ngữ, cấu trúc này còn dùng rất nhiều trường hợp khác. Mình nhận ra cách nói tiếng Anh này khi nghe chú Manchán Magan nói trong một chương trình trên TG4
5. I have the work done = I've done the work. Câu trên cũng vì cấu trúc Tá___agam. Cụ thể trong tiếng Ái Nhĩ Lan sẽ là Tá an obair déannta agam.

Ngoài ra còn rất nhiều từ vựng rất đáng bàn. Có lẽ bài viết đủ độ dài rồi, vì đây cũng không phải là một diễn đàn ngôn ngữ để bàn sâu hơn. Một ví dụ cuối về từ vựng: I give out to you = I tell you off (tôi quở bạn), vì chữ tabhair amach dịch sát ra là give out.

Slán!

NB: Một số ví dụ mình dùng nguyên văn từ cuốn Gaeilge gan stró vì lý do chưa nghĩ được ra ví dụ khi viết.