Những món ăn ngon của miền Bắc qua từng tháng?
văn hóa
Không đọc được Vũ Bằng thì thật đáng tiếc. NXB Văn học mới in Toàn lập Vũ Bằng gồm 4 tập với tổng số trang tới gần 4.000 trang. Thương nhớ mười hai là một trong các tác phẩm đặc sắc của Vũ Bằng. Đây là tác phẩm rất hay, không chỉ về ẩm thực mà là cả nỗi nhớ quê hương đằm thắm. Tóm tắt cũng khó, chỉ xin trích ít đoạn về thức ăn miền Bắc trong mấy tháng cuối năm thôi nhé:
• Tháng tám: Mùa hồng lúc này đã rộ, bưởi cũng đã nhiều, nhưng thơm ngọt ngào mùi đất nước quê hương, đố có cái gì sánh được với cốm Vòng ăn với chuối trứng cuốc ngon lừ.
• Tháng chín: Gạo Tám nổi tiếng nhất ở Bắc Ninh, nhưng Bắc Ninh lại có một làng riêng sản xuất một thứ Tám Thơm “thượng thặng": làng Cói. Gạo Tám Cói thổi lên ăn với chim ngói hầm đem cúng thiên địa quỷ thần và tiến Vua quả thực là đúng khổ, y như thưởng trống cô đầu đến đoạn “dịp phách phách” mà “đánh bóc bóc” hai tiếng ăn nhịp với nhau chan chát, chịu sao cho nổi!
• Tháng mười: Không có cách gì so sánh đuợc với gạo ba giăng tháng mười. Cơm chín tới, cả nhà quây quần lại rồi bắc ra ăn với cá mương đầm Vạc vào hồi này đương béo kể đã là ngon, nhưng ngon thật là ngon thì phải kể đến cả mòi vì tháng mười chính là mùa của cả giống này - béo bùi nhất định là hơn đứt cá thu, mà ngọt (Hình ảnh trang 100) thịt thơm hương dám cuộc là cá trắm, cá mương không thể nào sánh kịp.
Tháng một: Cứ vào cỡ tháng một ở Bắc Việt cà cuống trứng, cà cuống cay “đội" lên ở khắp nơi... Cà cuống cay bao giờ cũng là cà cuống đực... Ở hai bên, phía trong bụng, dưới cặp chân thứ ba, có hai cái túi nhỏ bằng hột gạo trong dựng một chất nước thơm. Cái nước thơm ấy, ta dương nhẹ ra đây. Nhớ phải nhanh tay mới được; chậm thì bay mất mùi thơm đi. Ta gọi cái nước thơm ấy là dâu cà cuống... Cá cuống thịt lại có mội vẻ lâm ly khác hẳn. Bỏ cánh đi rồi, anh nhần nhần sáu cái chân nó, lấy cái đầu, xé ra nhấm nhót cái ức tr ớc rồi cái đuôi sau, anh sẽ thấy nó có một vị ngon khác hẳn các món ăn ngon khác: nó nhân nhân, bùi bùi, béo béo mà lại thanh thanh... Tháng chạp:. Người vợ ngày nào cũng dậy từ tinh mơ đi chợ để bắt đầu mua các thứ để nấu cất sẵn một chỗ, vì sợ để đến rằm tháng chạp mới mua thì lại kém ngon mà lại đắt. Hầu si, bong bóng, bào ngư, bột ngọt, măng tây, vây cá... Tất cả những thứ đó cất sẵn cả vào trong chạn.
Hữu Kim Đăng