Nhìn từ trailer "Điệp viên Ali: Nhiệm vụ NEO": Hoạt hình Malaysia thoát ly tư tưởng 'chỉ cho trẻ con'
Ngày 08/10/2019, hãng phim hoạt hình WAU Animation đã tung ra trailer thứ hai của phiên bản điện ảnh cho series Điệp viên Ali với tên gọi là Ejen Ali The Movie - MISI: NEO (tạm dịch tiếng Việt: Điệp viên Ali: Nhiệm vụ NEO). Đây sẽ là bộ phim hoạt hình điện ảnh thứ ba của nền hoạt hình Malaysia nói riêng, và nền điện ảnh Malaysia nói chung được ra mắt trong năm 2019 cùng với hai cái tên Upin & Ipin: Truyền thuyết Thần đao (Upin & Ipin: Keris Siamang Tunggal) bởi hãng Les Copaque và BoBoiBoy Movie 2: Cuộc chiến Ngân hà (BoBoiBoy Movie 2) bởi hãng Animonsta (Monsta)- cả hai phim đã được công chiếu tại Việt Nam. Và điều đang khiến nhiều khán giả Malaysia phấn khích: nền hoạt hình của họ đã thật sự thoát ly tư tưởng 'hoạt hình chỉ dành cho trẻ con', một tư tưởng vẫn còn 'mắc kẹt' trong tầm thức của nhiều khán giả Việt Nam khi nói về hoạt hình.
Hình ảnh poster cho 'Điệp viên Ali: Nhiệm vụ Neo'/Nguồn: Facebook/Ejen Ali
Trailer thứ hai của Điệp viên Ali: Nhiệm vụ Neo được WAU Animation công bố ngày 9/10/2019/Nguồn: YouTube 'Ejen Ali'
Theo WAU Animation, phim đã được ra mắt tại các rạp phim ở Malaysia, Singapore và Brunei vào ngày 28/11/2019. WAU Animation sẽ dựa vào kết quả chiếu phim ở Malaysia để từ đó đưa ra quyết định có cho phim được 'xuất ngoại' hay không.
Dù chưa rõ phim sẽ về Việt Nam hay không, song trailer thứ hai của Điệp viên Ali: Nhiệm vụ Neo cũng rất đáng quan tâm vì nó tiếp tục là một minh chứng cho thấy nền hoạt hình Malaysia đang dần phát triển không chỉ về mặt công nghệ đồ họa, mà còn về mặt nội dung.
Khi đề cập tới hoạt hình thì trong tư tưởng của một bộ phận không nhỏ khán giả Việt Nam khi nói về hoạt hình luôn cho rằng "hoạt hình là của con nít" hay "hoạt hình THÌ để giáo dục trẻ em" (trích nguyên văn phát biểu của Phó Giám đốc Hãng phim Hoạt hình Việt Nam - NSƯT Phạm Ngọc Tuấn trong bài phỏng vấn với Zing.vn vào năm 2016)
Nguồn bài phỏng vấn:
Song Malaysia đang dần thoát ly tư tưởng cổ hủ trên. Và trailer của bộ phim hoạt hình điện ảnh Điệp viên Ali: Nhiệm vụ Neo tiếp tục là một minh chứng rõ ràng.
Trước hết, chúng ta hãy nói sơ lược về series Điệp viên Ali
Đầu tiên, hãng phim WAU Animation - hãng phim hoạt hình non trẻ của Malaysia ra đời vào năm 2013 - đã có dự định làm phim hoạt hình điện ảnh. Song thì theo đánh giá của đạo diễn Usamah Zaid, người mình đã từng giới thiệu qua bài 'Tản mản Quỳnh Búp bê: Dăm ba tính nhân văn' và 'Phim hoạt hình Việt có cần phải có tên nhân vật 'thuần Việt'?: Trả lời từ một animator nước ngoài', đạo diễn nhận định là tiềm lực chưa đủ khi là một studio mới thành lập. WAU quyết định bắt đầu sự nghiệp hoạt hình của mình từ một series phim hoạt hình chiếu trên sóng truyền hình quốc gia, kênh TV3 vào năm 2016. Hai mùa, ra mắt vào 2016 và 2018, đã nhận được sự đánh giá cao của khán giả nước nhà với đồ họa 3D bắt mắt cùng cốt truyện sci-fi: với cốt lõi là một cậu bạn học sinh, tên Ali, 'vô tình' trở thành điệp viên nhờ một thiết bị công nghệ đặc biệt được thể hiện một cách thú vị. Khán giả của series cũng đánh giá cao tính 'người lớn' trong một bộ phim mà một số người nhìn thoáng qua sẽ cho rằng 'chỉ dành con nít' như đề cập tới sự vô cảm của con người trong thời đại mạng xã hội và những nút 'like' lên ngôi hay sự thờ ơ với những người mà được cho là 'tầng lớp dưới cùng của xã hội' như công nhân chẳng hạn.
Cảnh trong tập số 10, mùa 1 Điệp viên Ali: Khi mọi người xung quanh vô cảm cầm smartphone trước thảm họa
Cảnh trong tập số 10, mùa 2 Điệp viên Ali: "Chúng tôi là những người đổ mồ hôi xây dựng nên thành phố này. Nhưng khi mọi thứ xong xuôi, chúng tôi bị ra rìa. Như vậy là bất công!"
Hiện series này đang được chiếu tại Việt Nam qua kênh Disney Channel, được các trang như Lao Động, Vietnam+ (TTXVN) và VOV.vn giới thiệu là 'phim hoạt hình đỉnh cao'
Ảnh chụp màn hình trang VOV.vn
Ta nhìn thấy gì từ trailer thứ hai của Điệp viên Ali: Nhiệm vụ NEO?
Trong trailer thứ hai của bộ phim Điệp viên Ali: Nhiệm vụ NEO, rất nhiều khán giả của series đã nhận ra cốt truyện đang đi sâu hơn vào những vấn đề rất 'người lớn'. Vấn đề đó là gì?
Vấn đề 1: Nỗi sợ bị bỏ rơi, sợ bị lãng quên (Fear Of Missing Out - FOMO)
Đây là một trong những hội chứng tâm lý, theo một bài viết trên YBox.vn có lý giải, mình xin phép trích lại:
"FOMO (Fear of missing out) là “cảm giác bất an và đôi khi ám ảnh rằng bạn đang bỏ lỡ điều gì đó – rằng bạn bè của bạn đang làm, đang biết, hay đang có thứ gì đó nhiều hơn hoặc tốt hơn bạn”.
Và điều đó đã được thể hiện ngay từ đầu trailer khi cậu bạn Ali đã cảm thấy ngờ vực bản thân, cho rằng bản thân bị lãng quên ngay chính nơi cậu làm khi có một thiết bị mới được cho là 'vượt trội' hơn thiết bị của cậu tên là IRIS NEO được nhiều điệp viên khác trong tổ chức tên MATA sử dụng.
"Kể từ khi họ (tổ chức MATA) có IRIS NEO, mình cảm thấy như bị lép vế. Vả lại nếu mỗi điệp viên đều có một IRIS, MATA có cần đến mình nữa không?"
Đó chính là những lời cậu nói trong đoạn đầu của trailer, khung cảnh xen kẽ giữa sự im ắng và tiếng xe rượt đuổi khiến cho khán giả có thể hiểu cảm giác cô đơn, cùng mong muốn tìm lại được vị trí, tiếng nói của cậu bạn điệp viên nhỏ tuổi này.
Khán giả cũng cho rằng đó cũng là một phần nguyên nhân mà Ali quyết định rời tổ chức, ngừng làm điệp viên. Đây được cho là thông điệp ẩn của những nhà làm phim hoạt hình từ WAU Animation khi cố gắng truyền tải để khiến khán giả quan tâm nhiều hơn tới vấn đề sức khỏe tâm thần.
Khoảnh khắc các khán giả 'sốc' trước quyết định của nhân vật chính Ali trong trailer: Bỏ làm điệp viên cho MATA
Vấn đề 2: Thời đại 4.0 liệu có ai sẽ bị bỏ lại phía sau? Xã hội sẽ có thật sự bình đẳng?
Khung cảnh tồi tàn của ngoại ô thành phố Cyberaya sẽ là một trong các bối cảnh chính của Điệp viên Ali: Nhiệm vụ NEO
"Không để ai bị bỏ lại phía sau" - đây là quyết tâm của nhiều chính phủ trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0, nền Kinh tế số đang trỗi dậy.
Nhưng liệu mục tiêu đó có dễ để đạt được không khi dân số ngày một tăng với tốc độ chóng mặt, trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence) và người máy (robot) ngày càng tân tiến và lên ngôi?
Trong một báo cáo phát hành mới đây, nhà sản xuất chip ARM của Anh đã cho rằng, tất cả các ngành đều sẽ chịu ảnh hưởng của trí tuệ nhân tạo, từ nông nghiệp tới tài chính, ngân hàng. Dù không thể phủ nhận những tác động tích cực mà trí tuệ nhân tạo mang lại, như: giúp sản xuất trở nên hiệu quả, an toàn hơn, năng suất cao hơn, mức sống con người được cải thiện, song tổn thất mà nó đem lại cũng rất rõ ràng, đó là 5 triệu việc làm sẽ biến mất vào năm 2020. (1)
Người lao động lo lắng trước sự phát triển của Trí tuệ Nhân tạo, điều đó là dễ hiểu. Ngay tại khu vực Đông Nam Á, theo báo cáo của Tổ chức Lao động Thế giới (ILO), khoảng 56% người lao động tại khu vực sẽ bị mất việc vì robot và tự động hóa.
Việc mất việc làm, bất bình đẳng trong thu nhập, v.v. dẫn một thực tế mà rất nhiều xã hội các nước phải đối mặt: chính là sự bất bình đẳng ngay trong lòng xã hội của mình, không kể kinh tế hay độ phát triển của xã hội đó đến đâu. Và rất có thể sẽ dẫn tới xung đột giữa người và robot khi robot và trí tuệ nhân tạo ngày càng trở nên tân tiến, cướp việc làm của loài người.
Vấn đề nóng của toàn cầu kể trên đã được làm bật lên trong trailer của phim.
Một khung cảnh trong trailer phim thể hiện 'viễn cảnh' mâu thuẫn giữa con người và robot
Trailer của phim Điệp viên Ali: Nhiệm vụ NEO có rất nhiều cảnh lấy bối cảnh từ khu ngoại ô của thành phố, một khu tràn ngập với những ngôi nhà cấp 4 tồi tàn. Khác so với trung tâm thành phố phía xa kia: là khung cảnh thành phố xa hoa, tân tiến với quan niệm những người ở đó là đỉnh cao của xã hội hiện đại.
Rất nhiều những con người ở đó đã bị 'bỏ lại phía sau' theo đúng nghĩa, không được quan tâm khi họ rất chật vật với đời sống của mình.
Từ đó, trong bối cảnh của phim, chúng ta đã thấy một vấn đề nảy sinh: sự bất bình đẳng xã hội. Bất bình đẳng giữa người sống ở ngoại ô và trung tâm thành phố Cyberaya. Thậm chí dẫn đến việc mâu thuẫn nảy sinh giữa những người dân ở khu ngoại ô và robot.
Tại sao chúng ta phải bảo vệ ngài thị trưởng, trong khi ông ta còn không quan tâm tới những người khác? - Ali
Đó là chưa kể trailer này đã có một 'manh mối' nhỏ nói rằng ngài thị trưởng Cyberaya trong phim - tên là Dato' Othman - đang cố tình ngó lơ, không chăm lo tới đời sống của khu ngoại ô kia và để những người dân ở đó chật vật với cuộc sống của chính mình. Có một câu thoại nhỏ của Ali là: "Liệu Cyberaya có biết đến sự tồn tại của nơi này không?". 'Nơi này' được nhắc đến chính là khu ngoại ô trong phim. Một ít khán giả đã lập thuyết cho rằng đó là một mâu thuẫn nặng dẫn tới chi tiết đầu tiên trong trailer là có một nhóm có ý định tấn công vào ngài thị trưởng.
Bài hát làm nền cho trailer này có một câu hát Kita Jaga Kita dịch sang tiếng Anh: "We take care of our own" - Chúng ta tự lo cho chính mình. Đó phải chăng là một lời than trách nhưng đồng thời là một lời tự nhắc nhở chính những người vùng ngoại ô Cyberaya kia khi những người ở ngoại ô Cyberaya đang bị những người 'tinh túy' của xã hội giữa lòng thành phố bỏ rơi?
Chốt lại: Điệp viên Ali: Nhiệm vụ NEO với những thông điệp thời sự nóng hổi được đề cập dưới một cốt truyện khám phá phiêu lưu hấp dẫn cho cả trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn đang cho thấy sự tiến bộ của nền hoạt hình Malaysia cũng như sự tiến bộ trong quan niệm của đại chúng nước này trong việc tiếp nhận hoạt hình.
Một điều đáng chú ý nữa, mới đây, Bộ trưởng Bộ Thể thao và Thanh thiếu niên Malaysia, ông Syed Saddiq trong một chiến dịch kêu gọi 'dân Malaysia tích cực dùng hàng Malaysia' cũng kêu gọi nhân dân đi xem Ejen Ali The Movie: MISI: NEO cho thấy sự ủng hộ của dân chúng Malaysia với nền hoạt hình nước nhà. Điều đó cho thấy dân Malaysia đang thoát ly tư tưởng mà bộ phận dân chúng Việt Nam còn 'mắc kẹt' bao lâu nay cũng như sự tự hào của họ với nền hoạt hình Malaysia - nền hoạt hình được cho là thành danh trong khu vực song thế giới 'vẫn còn ít biết tới'.
(Nguồn ảnh: Choo Choy May, trang Malay Mail)
Nguồn thông tin về việc Bộ trưởng Bộ Thể thao và Thanh thiếu niên Malaysia kêu gọi người dân đi xem Ejen Ali The Movie từ trang Malay Mail, ngày 19/11/2019:
Nguồn các thông tin phục vụ cho bài viết:
- Hội Chứng Sợ "Bỏ Lỡ" - Sợ Bị Lãng Quên Trong Xã Hội Hiện Đại, tác giả Trang Ngô, YBox.vn
- (1): Trí tuệ nhân tạo - Nỗi lo sợ của tương lai?, Báo Điện tử Đài Truyền hình Việt Nam (VTV.vn)
- Lao động Việt làm gì để đối mặt với trí tuệ nhân tạo?, Báo Người Lao động:
- Tình trạng bất bình đẳng của thế giới toàn cầu hóa, tác giả Huy Cường, báo Nhân dân:
- Cách mạng Công nghiệp 4.0 và những vấn đề đặt ra với Việt Nam, Tạp chí Công an Nhân dân:
