“Mua trước, trả sau” - người mua thực ra có phải trả thêm tiền lãi hay các chi phí ẩn khác, giống như “Trả góp lãi suất 0%” không?

Để trả lời câu hỏi trực tiếp của bạn, chúng mình cần hiểu cách thức hoạt động của mô hình này là như nào đã. Bạn hình dung mô hình kinh doanh BNPl cơ bản là gồm 3 bên: người bán, công ty BNPL, người mua. Quy trình thanh toán bao gồm: 

- Người mua chọn món hàng và sử dụng hình thức thanh toán BNPL. Giả sử món hàng trị giá 100 đồng, thì bạn không cần phải trả một đồng nào cả và vẫn có thể mua hàng về. Vậy tiền ở đâu đã ứng ra cho bạn? Người bán lại đồng ý chịu chờ bạn vài tháng nữa mới thu hồi được tiền hàng hay sao?

- Câu trả lời là: công ty BNPL chính là bên đứng ra trả hộ người mua toàn bộ số tiền đó, trừ đi chi phí giao dịch, giả sử 8%. Tức là, người bán nhận được 92 đồng, còn 8 đồng chính là doanh thu của công ty BNPL từ giao dịch này. Vậy tại sao người bán lại chịu mất 8 đồng cho công ty BNPL? Lý do là vì nhờ có công ty này, khách hàng có thể mua hàng kể cả khi chưa có đủ tiền, giúp kích thích được việc mua hàng của khách. Nếu khách hàng phải chờ vài tháng nữa mới đủ tiền mua thì có khi người ta quên xừ mất là mình muốn mua rồi=))) Chưa kể trong thời gian cân đo đong đếm khéo còn sang mua mất của bên đối thủ chẳng hạn, thế là mất khách!

- Từ đây công việc của tổ chức BNPL là thu lại 100 đồng từ người mua. 100 đồng này sẽ được chia thành các kỳ thanh toán ngắn (và ngắn hơn so với các kỳ trả góp, trả qua thẻ tín dụng thông thường). Người mua chỉ phải trả thêm phí nếu thanh toán trễ kỳ hạn.

Ngoài ra trên mỗi giao dịch, các công ty BNPL còn chịu một số chi phí như chi phí nền tảng và chi phí vay (nếu công ty đi vay một bên khác để có tiền trả cho người bán).  

Như vậy, doanh thu của các công ty BNPL đến từ hai nguồn: 1 là hoa hồng từ người bán, 2 là từ tiền phạt nếu khách hàng thanh toán chậm. Vậy thì trả lời câu hỏi của bạn, do doanh thu chủ yếu từ người bán nên người mua không phải trả tiền lãi khi sử dụng hình thức mua hàng này.

Đây cũng chính là điểm khác biệt của mô hình BNPL với các mô hình trả góp. Mô hình trả góp cũng bao gồm 3 bên: người bán, tổ chức tài chính, người mua. Tuy nhiên, doanh thu của các tổ chức tài chính đến từ tiền lãi suất mà người mua phải trả. Một số chương trình mặc dù được quảng cáo là "trả góp lãi suất 0%" nhưng vẫn có nhiều phụ phí như phí duy trì, phí vận hành... Tóm lại, với bất kỳ hình thức trả góp nào, dù là lãi suất 0% thì tổng chi phí mà bạn cần phải trả cũng sẽ cao hơn mức giá gốc ban đầu.

Như vậy, thật ra mô hình kinh doanh BNPl với mô hình trả góp thì không phải là có quá nhiều khác biệt, chỉ là chuyển từ chi phí của người này sang người khác. Nhưng điều khác biệt làm cho mô hình này ngày càng phổ biến và được ưa chuộng hơn là nhờ sự vận hành dựa trên nền tảng công nghệ mới, giúp quá trình xử lý các khoản tài trợ nhanh chóng và siêu đơn giản, không cần đến giấy tờ, thủ tục cầu kỳ như trả góp. Trong khi đó, ngày nay người ta càng ngày càng ưa chuộng những hình thức nhanh gọn, thuận tiện, thao tác dễ dàng ngay trên điện thoại. Ngoài ra, khoản phí phạt nếu thanh toán chậm cũng thường thấp hơn so với trả góp nữa.

Đây là những gì mình hiểu về BNPL, cũng mới chỉ ở mức sơ sơ thôi, mời mọi người cùng đọc và góp ý để mình mở mang thêm nhé!