Mô hình ASK trong tuyển dụng và những điều ứng viên cần lưu ý

“Ế việc” là lời than vãn thường thấy của không ít ứng viên trong bối cảnh thị trường lao động cung nhiều mà cầu ít. Việc tìm kiếm nhân tài cho công ty là một công việc nhiều thách thức và khó khăn đối với nhiều nhà tuyển dụng. Nhưng các ứng viên cũng đứng trước sự cạnh tranh khốc liệt hơn để tìm cho mình một chỗ đứng trước những yêu cầu tuyển dụng ngày càng cao. Vì vậy, chuẩn bị những gì, lưu ý ra sao, cần tiêu chí nào luôn là những câu hỏi được nhiều người quan tâm và cần lắm lời giải.

Trong kỷ nguyên HR 4.0, khi mà mọi thứ đều đi vào những quy trình được sắp xếp nghiêm ngặt và rõ ràng, các nhà tuyển dụng cũng dần xây dựng cho mình những mô hình đánh giá chuẩn quốc tế với quy trình, bộ khung với từng tiêu chí chứ không đơn thuần chỉ là những đánh giá, quyết định mang tính chủ quan và một chiều từ phía nhà lãnh đạo. Trong đó, mô hình ASK là mô hình thường được các nhà tuyển dụng tin dùng trong việc đánh giá năng lực ứng viên và đây cũng là những tiêu chí ứng viên cần lưu ý để có thể bộc lộ tốt nhất tố chất, năng lực của mình.

ASK (viết tắt của Attitude - Skill - Knowledge) là mô hình tiêu chuẩn nghề nghiệp được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới dựa trên 3 nhóm tiêu chuẩn chính: Phẩm chất hay thái độ (Attitude), Kỹ năng (Skills) và Kiến thức (Knowledges).

Nguồn: Internet

Người đưa ra những phát triển bước đầu về ASK được cho là Benjamin Bloom (1956), hiện nay mô hình này đã được chuẩn hoá thành một mô hình đánh giá năng lực nhân sự đầy đủ:

- Phẩm chất/Thái độ (Attitude): thuộc về phạm vi cảm xúc, tình cảm (Affective)

- Kỹ năng (Skills): kỹ năng thao tác (Manual or physical)

- Kiến thức (Knowledge): thuộc về năng lực tư duy (Cognitive)

Nguồn: Internet

Attitude (Phẩm chất / Thái độ): Thuộc về phạm vi cảm xúc, tình cảm, là cách cá nhân tiếp nhận và phản ứng lại với thực tế, xác định giá trị, giá trị ưu tiên, đồng thời thể hiện thái độ và động cơ với công việc. Ví dụ: trung thực, trách nhiệm, dấn thân, xung phong, khởi nghiệp,.…

Nhà tuyển dụng thường đánh giá phẩm chất/ thái độ thường ở 3 yếu tố:

• Mục tiêu nghề nghiệp: “Mục tiêu nghề nghiệp trong 5 năm tới của bạn là gì?”, “Bạn cần làm gì để hiện thực hóa mục tiêu đó?”, “Vị trí bạn đang ứng tuyển có giúp gì cho mục tiêu của bạn không?”….
• Mục đích ứng tuyển: “Vì sao bạn lại ứng tuyển vào công ty chúng tôi?”, “Bạn mong muốn gì ở công việc này?”….
• Phẩm chất, tính cách: sử dụng câu hỏi tình huống để đánh giá phẩm chất của ứng viên một cách chính xác nhất thông qua cách trao đổi, xử lý tình huống, biểu hiện của ứng viên khi giải quyết vấn đề.

Phẩm chất, thái độ là yếu tố rất được coi trọng trong việc đánh giá năng lực của một ứng viên. Không phải dĩ nhiên mà bạn nghe những câu nói “thái độ quyết định thành công”, “thái độ sống quyết định 70% năng lực của con người” và điều này chắc hẳn không phải cần chứng minh, bạn cũng hiểu rõ tầm quan trọng. Vì vậy, theo chuyên gia HR Trần Thiện Trúc Giang, để chuẩn bị tốt nhất cho buổi phỏng vấn của mình và bị đánh giá không tốt về thái độ, bạn cần tránh những điều sau:

•  Thái độ thiếu chuyên nghiệp: Huỷ/ Dời lịch phỏng vấn không báo hoặc đi trễ không có lý do chính đáng: Hư xe, trời mưa, ngủ quên...
•  Không trung thực: Nội dung CV và lúc trả lời trực tiếp phỏng vấn không giống nhau
•  Không tìm hiểu thông tin công ty, vị trí công việc mình phỏng vấn
• Đòi hỏi quá nhiều quyền lợi hoặc thái độ kiêu ngạo, tỏ ra “biết tuốt”
• Các kênh digital media của bạn có nhiều thông tin tiêu cực
• Từng bị một số hành vi không tốt ở trường/ công việc trước đó

Skill (Kỹ năng): Thuộc về kỹ năng thao tác, là khả năng biến kiến thức có được thành hành động cụ thể, hành vi thực tế trong quá trình làm việc của cá nhân. 

Nhắc đến các kỹ năng, người ta thường đề cập đến 2 loại kỹ năng: Kỹ năng mềm và kỹ năng cứng

•  Kỹ năng cứng - technical skills: là những kỹ năng thực hành có tính chất kỹ thuật, chuyên môn nghề nghiệp như kỹ năng phân tích, đánh giá.
•  Kỹ năng mềm - soft skills: là kỹ năng thực hành xã hội như Kỹ năng giao tiếp, lãnh đạo, kỹ năng làm việc theo nhóm, kỹ năng thương lượng, giải quyết vấn đề, kỹ năng thương thuyết, quản lý thời gian, chăm sóc khách hàng, trình bày, thư giãn, vượt qua khủng hoảng, sáng tạo và đổi mới,…

Nói đến việc so sánh các kỹ năng, chúng ta thường gặp câu hỏi: “Kỹ năng cứng và mềm, kỹ năng nào quan trọng hơn?”. Thật ra, theo mình thì không có cái nào quan trọng hơn mà cả hai đều quan trọng và không thể thiếu trong mỗi con người, trong mỗi ứng viên. Thực tế cho thấy, một người rất giỏi chuyên môn, có một ý tưởng không tồi nhưng không được mọi người ủng hộ vì không có kỹ năng thuyết trình, giao tiếp, thuyết phục, một người giỏi thuyết phục, giỏi làm việc nhóm nhưng anh ta cũng sẽ trở nên vô dụng nếu không biết gì về kỹ năng chuyên môn. Vì vậy, thay vì thắc mắc kỹ năng nào quan trọng, bạn hãy dành thời gian để trau dồi cả hai thứ bởi chẳng ai chọn một người chỉ vì tốt một kỹ năng.

Knowledge (Kiến thức): Thuộc về năng lực tư duy, là hiểu biết mà cá nhân có được sau khi trải qua quá trình giáo dục - đào tạo, đọc hiểu, phân tích và ứng dụng. Ví dụ: kiến thức chuyên môn, trình độ ngoại ngữ,...

Trong đó, những năng lực cơ bản mà một cá nhân cần hội tụ khi tiếp nhận bao gồm:

• Năng lực về thu thập tin dữ liệu
• Năng lực hiểu các vấn đề (comprehension)
• Năng lực ứng dụng (application) Năng lực phân tích (analysis)
• Năng lực tổng hợp (synthethis)
•  Năng lực đánh giá (evaluation)

  Công việc càng phức tạp thì cấp độ yêu cầu về các năng lực này càng cao. Các năng lực này sẽ được cụ thể hóa theo đặc thù của từng doanh nghiệp.

Theo chuyên gia Trần Thiện Trúc Giang, các nhà tuyển dụng sẽ ưu tiên chọn A&S vì họ quan niệm K họ có thể đào tạo được. Tuy nhiên, để nắm chắc xác suất được chọn, bạn nên trau dồi cả thái độ, kỹ năng và kiến thức và tâm lý sẵn sàng để có một buổi phỏng vấn tốt nhất.

 Nguồn tham khảo: