Mật dừa nước
Dừa nước cho quả quanh năm nhưng nhiều nhất trong 2 tháng (khoảng tháng 8 đến tháng 10). Cũng là họ nhà dừa, nhưng bề ngoài dừa nước rất khác so với dừa cạn. Cũng mọc thành từng buồng sai trĩu như dừa cạn, nhưng dừa nước chọn cách kết trái độc đáo hơn. Mỗi trái dừa nước kết chặt lại, ghép với nhau thành hình cầu có đường kính 25 – 30cm, gọi là quài dừa. Trái dừa nước bé hơn dừa cạn, chỉ bằng quả trứng, màu nâu sẫm như màu đất.
Thân cây dừa nước mọc ngang trong lòng đất, chỉ lá và cuống hoa mọc trồi lên trên.
Cây dừa nước từ trước đến nay chỉ được khai thác làm lá lợp nhà, cơm của trái thì dùng làm món ăn nhưng ít ai biết rằng khi chặt quài dừa, có một lượng nước không nhỏ chứa mật dừa nước được tiết ra từ cuống cũng có giá trị không nhỏ.
Để cây dừa nước tiết ra mật thì bí quyết chính là mát xa cuống của buồng dừa. Muốn lấy được mật dừa nước thì không được chặt lá, để đảm bảo dồn sức cho quài trái phát triển, khi đã đến giai đoạn trưởng thành, quài sẽ được chặt ngang và bắt đầu hứng mật mà vẫn cho cơm dừa.
Trung bình một ngày hứng hai lần được khoảng 1 lít mật và có thể lấy mật trong khoảng 20 ngày, tức là một quài cho tới 20 lít mật, giá trị cao hơn hẳn nếu chỉ lấy cơm dừa.
Quy trình lấy mật chia làm nhiều bước
Bước 1, chọn buồng dừa nước để lấy mật phải đảm bảo trái đã đủ lớn chuyển từ màu vàng nâu sang nâu sẫm. Để cây dừa nước tiết ra mật thì bí quyết chính là massage cuốn của buồng dừa. Muốn lấy được mật dừa nước thì phải massage đều đặn, để đảm bảo dồn sức cho buồng trái phát triển, khi đến giai đoạn trưởng thành, buồng sẽ được chặt ngang và bắt đầu hứng mật và vẫn cho cơm dừa.
Bước 2, massage buồng dừa nước khoảng 15 ngày, sau đó chặt bỏ buồng dừa thì bắt đầu tiết mật, dùng bình sứ, ống tre,… đặt trực tiếp vào cuốn để hứng và thu mật hoa dừa mỗi ngày 02 lần vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Mỗi lần phát hoa dừa có thể thu mật trong khoảng thời gian 20 ngày với sản lượng bình quân 01 lít/ngày. Lượng mật hoa dừa tiết ra mật sẽ không đều, không giống nhau ở tất cả các buồng thay đổi theo chất lượng từng buồng và theo vị trí chọn buồng dừa. Sau 20 ngày lấy mật buồng hết khả năng cho mật sẽ loại bỏ đi để cây dồn sức nuôi các quài tiếp theo.
Bước 3, mật dừa nước sau khi thu về phải lọc lại để loại bỏ các tạp chất như sơ buồng chen vào khi lấy mật, sau đó đưa vào hệ thống đun hoàn lưu, đun trong 01 giờ với nhiệt độ (900C), trên bếp khuấy từ từ với tốc độ khuấy 300 vòng/phút. Mật sau khi đun được hòa trộn với thịt của quả dừa nước đã được xử lý và cắt nhỏ theo kích thước phù hợp, tiến hành đóng chai ván nhãn sản phẩm, thực hiện tiệt trùng lại lần cuối, sau đó đưa sản phẩm ra thị trường.
