LÝ DUYÊN KHỞI -Cốt lõi của Đạo Phật
Đức Phật đã từng nói:
"Ai thấy Lý duyên khởi là thấy pháp, thấy pháp là thấy ta ".
Câu này có nghĩa là gì ? Lý duyên khởi có thể hiểu đơn giản đó là thuyết pháp về 2 NHÂN tiếp XÚC với nhau, cùng diệt sinh ra QUẢ mới. Đơn giản vậy thôi. Ai hiểu được Lý duyên khởi thì sẽ nghiệm được pháp, pháp là sự thật về các sự vật hiện tượng. Còn thấy Pháp là thấy ta là vì đức Phật là người đầu tiên và duy nhất giác ngộ (tỉnh giác và ngộ ra) được sự thật cho nên mới có câu Phật tại tâm - Đức Phật không ở đâu xa mà ngay tại tâm ở mỗi người.
Tự mình kiểm chứng luôn theo VD sau: Bạn hãy đập tay mạnh xuống bàn hay vật nào đó trước mặt bạn. Bạn thấy có gì không ? NHÂN A là tay khi tiếp XÚC với NHÂN B là BÀN, 2 Nhân này cùng diệt phát sinh QUẢ mới là âm thanh mà chúng ta nghe được. Đúng sự thật là 2 nhân này cùng diệt đi mới tạo ra quả mới nhưng mắt thường không thể quan sát được mòn 1 ít ở bàn hay tay được.
Hiểu biết VÔ MINH - không đúng sự thật đó là Một nhân sinh một quả. VD: thóc là nhân của cây lúa. Điều đó là hiểu biết không đúng khi Thóc chỉ là nhân A vẫn thiếu nhân B là mảnh đất. 2 nhân tiếp XÚC với nhau,diệt đi mới tạo ra cây LÚA. Nếu Thóc Là Nhân A, con vịt là nhân B thì quả mới là con vịt no chứ sao tạo ra cây lúa được đúng không nào !
CÓ 2 TÍNH CHẤT QUAN TRỌNG CỦA LÝ DUYÊN KHỞI: TÍNH VÔ NGÃ ( VÔ CHỦ, VÔ SỞ HỮU) VÀ TÍNH VÔ THƯỜNG ( SINH DIỆT LIÊN TỤC )
Tính vô ngã đó là mọi sự vật hiện tượng không có làm chủ cái nào, không có sở hữu cái nào, không có điều khiển cái nào.. Vd: Chúng ta thường muốn người nào đó thay đổi theo ý muốn của ta. Tức là đang gắn cái của tôi của ta phải đúng theo ý ta. Hiểu như vậy là không đúng sự thật, dẫn đến nếu họ không thay đổi theo ý chúng ta muốn thì chỉ mang lại cảm giác bất toại nguyện, khổ hơn mà thôi. Hiểu đúng là: Nhân A là người đó có ý muốn thay đổi tiếp Xúc với Nhân B là bạn hướng dẫn, tạo điều kiện môi trường tích cực thì quả mới được sinh ra đó là Người đó thay đổi, người đó diệt bỏ đi những thứ tiêu cực.....
Tính vô thường đó là các pháp - các sự vật sinh diệt liên tục, 2 nhân tiếp xúc rồi diệt đi sinh ra quả mới, quả mới này lại là nhân của quả khác...cứ thế liên tục sinh diệt. Nhờ có tính chất này thì mới có sự tiến hóa vạn vật sự thay đổi của của con người. Cho nên là khổ thì theo thời gian cũng sẽ vơi bớt là như vậy, niềm vui nào cũng có hồi tàn, các vị hoàng đế uống bao nhiêu loại sâm quý thì cũng không thể trường sinh bất não được vì hàng triệu tế bào sinh lên diệt đi liên tục, mong muốn cứ mãi trẻ thì chỉ có khổ do không hiểu biết đúng sự thật mà thôi !
THỰC HÀNH VÀ ỨNG DỤNG TRONG CUỘC SỐNG ( quan trọng nhất )
Trong doanh nghiệp,hệ thống quản trị theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 9001: 2015 chính là bộ công cụ để người chủ doanh nghiệp vừa có định hướng để thiết lập các NHÂN thông qua việc chỉ rõ Sơ đồ tổ chức, Chức năng nhiệm vụ từng phòng ban, mô tả công việc của từng vị trị vừa có các công cụ để đo đạc sự tiếp xúc, tương tác của các phòng ban này như Bảng đánh giá các chỉ tiêu trọng yếu (KPI).
Còn cuộc sống hàng ngày, sau mỗi ngày ta phải đo lường lại các việc chúng ta làm. Vì sao vậy ? Chính là đo lường mức độ tiếp XÚC của các nhân với nhau. Từ dó loại bỏ những nhân không cần thiết dẫn đến kết quả không mong muốn. Điều đó còn làm ta vượt lên chính bản thân mình, chiến thắng bản thân thì sinh ra hoocmoon hạnh phúc ( dopamine ) càng làm cho ta dễ đạt được mục tiêu.
Hãy thân chứng, suy ngẫm các vấn đề trong cuộc sống. Món ăn ngon trên bàn mà không bỏ vào mồm thì sao có thể nếm được vị ngon của nó. Cũng như vậy Lý duyên khởi là bao quát, chi phối đời sống nhân loại nhưng nếu không ứng dụng nó thì làm sao có thể giúp cho ta đạt được điều ta muốn. Thay nhân thì đổi quả, không gieo không gặt !
Eva Chia Sẻ
Yibleu
Hồi học môn Lịch sử văn minh thế giới trong chủ đề Phật giáo mình cũng từng được học qua cái này