Luật sư Lê Ngọc Lam Điền: người giữ hơi ấm chốn pháp đình

Luật sư Lê Ngọc Lam Điền là Trưởng văn phòng luật sư Li và Đồng sự. Chị cũng được bạn đọc trên Báo điện tử Dân trí (dantri.com.vn) biết đến trong vai trò luật sư của tờ báo này.

Hai mươi năm tuổi nghề

Nhưng có lẽ, điều khiến chị tự hào và hạnh phúc nhất, là chị đã thỏa niềm mong ước theo nghề sư phạm năm nào, khi được mời giảng dạy các chuyên đề liên quan đến ngành luật cho các tân sinh viên và sinh viên năm cuối của các trường thành viên thuộc Đại học Quốc Gia.

 

Trước giờ tòa xử, phạm nhân tay chưa tháo còng, quýnh quáng vội vàng ôm lấy đứa con gái bé nhỏ, nước mắt cha nước mắt con quyện vội vào nhau trong cái dụi đầu của con bé con vào má người cha, cái níu tay chới với của đứa con trai chưa kịp ấm tay cha đã vội buông nhanh trong tiếng nhắc nhở nghiêm khắc của anh công an dẫn phạm. 

Hôm nay Tòa xử cha. 

Hai đứa bé ăn mặc sạch sẽ, mặt mũi sáng sủa và rất lễ phép, dù biết nội quy của tòa án là không được cho trẻ con vào dự, nhưng biết làm sao đây, đã mấy tháng rồi kể từ ngày cha bị bắt giam, chúng nó đã không được gặp cha. Mẹ thì đã bỏ chúng từ lâu. Tôi xin phép các anh công an cho cha con họ được ôm nhau một chút. Thoáng ngần ngừ rồi các anh quay đi, hai đứa bé lao vào ôm cha, tiếng người cha nấc lên nghẹn ngào, tôi chỉ nghe thấy tiếng anh hực lên trong lồng ngực. Tôi quay đi, chạm vào ánh mắt thông cảm của anh công an dẫn giải, chúng tôi cũng thấy nghẹn lòng. 

Buổi xử kéo dài, nhiều tình tiết cần làm rõ, nhiều tình huống khó chịu từ phía bị hại đưa ra. Tôi biết thân chủ của tôi phạm tội, nhưng tôi không thấy sự côn đồ trong con người anh, tôi chỉ thấy một người cha, một người đàn ông cô đơn nuôi dạy hai đứa con chít chiu kể từ ngày vợ bỏ, và sự cô đơn đã đưa anh đến với một phụ nữ không xứng đáng, để rồi hôm nay anh phải đứng trước vành móng ngựa bởi nguyên nhân đến từ chính người phụ nữ này. 

Buổi xử đã không có một bản án hay hình phạt nào đưa ra. Vị thẩm phán chủ tọa đã ngừng phiên tòa. Có thể với ai đó thì là nợ nần còn để qua năm, nhưng với tôi, tôi lại thấy nhẹ nhõm dù biết khó khăn chồng chất khó khăn. Tôi không muốn hai đứa bé con tha thẩn ngoài cửa phòng xử án kia phải nghe tòa tuyên cha chúng phải thụ án bao lâu, và tôi thật lòng không muốn nghe tuyên một bản án nào trong buổi sáng cuối năm này. 

Xe chở phạm nhân đã chạy về hướng Bà Lài trong ánh mắt ngơ ngác trông theo của bọn trẻ…

Bên kia giòng kinh Tàu Hủ, Tết đã thực sự đến và dường như đã bước qua cái gia đình nheo nhóc kia, với bà mẹ già chỉ có thể lết mà không thể đi, với hai đứa trẻ bơ vơ và người chị gái thương em chạy theo tất bật để giúi gửi em đòn bánh tét….

Có thể số tiền này chưa mua được một cái túi xách hàng hiệu, một đôi giày xinh, hoặc không đủ để trả cho một chầu nhậu, một bữa liên hoan nhẹ. Nhưng nó lại là một số tiền lớn đối với em và gia đình, là số tiền oan nghiệt khiến em vướng vòng lao lý.... Đến đây, hẳn đám đông sẽ nói ngay là ăn cắp dù một đồng cũng xấu! Vâng, ăn cắp là xấu xa, khi ta lấy đi tài sản hay công sức của người khác. Nhưng trong vụ án này, em bị chủ cho nghỉ việc và thông báo không có lương hay thưởng gì cho em, dù em đã làm 1 năm, dù khi vào làm, chủ có hứa thưởng cho em 1 tháng lương nếu em làm đủ 1 năm. Và em đã lấy cắp tiền, đúng bằng với số tiền em tự tính toán là lương + thưởng!!! Em bị truy tố và xét xử tội trộm cắp tài sản, ở 2 cấp xét xử đều xử em 5 tháng tù giam. 

Về pháp luật, đúng người đúng tội. Tôi không thấy Tòa án xử sai chỗ nào đối với em, là luật sư, tôi phải công nhận rằng em đã phạm tội và mức án em nhận là không oan, pháp luật công minh. 

Nhưng ở góc độ khác, tôi lại băn khoăn vì suy nghĩ đơn giản đến đáng thương của đám trẻ con kia. Chúng không được biết rằng không thể "thay trời hành đạo" và không thể tự xử để đòi công bằng cho mình như vậy. Nếu vào những năm 45, khẩu hiệu "Lấy của nhà giàu chia cho người nghèo" được xem như một kim chỉ nam để hành động, thì bây giờ, áp dụng tư tưởng này thì sẽ phạm tội hình sự chứ chẳng đùa. 

Vậy thì, ai có lỗi trong chuyện mà đám trẻ không hề biết tí gì về cái gọi là pháp luật cơ bản? Giá mà nhà trường hay xã hội bớt đi vài tiết học cao siêu để dạy các em về pháp luật, giá như cái loa phóng thanh ra rả mỗi sáng thay vì đọc các tin gà vịt thì hãy nói đơn giản rằng lấy tiền của người khác là phạm tội. Giá mà truyền thông bớt đưa tin ầm ĩ về các scandal tình tiền của người nổi tiếng để có một mục nhỏ giáo dục về pháp luật cho mọi người. Và giá mà các em được giáo dục rằng làm người lương thiện còn cao quý hơn rất nhiều so với làm ca sĩ nổi tiếng hay là người có địa vị cao sang....

Tôi chỉ ước giá mà thời gian quay trở lại, tôi sẽ cầm tay em dắt đến người chủ cửa hàng để nói với họ rằng họ sẽ bị kiện do vi phạm Luật lao động. Giá mà tôi có thể có mặt trong thời gian đó với em để nói rằng: Bé ơi, con đừng làm Lục Vân Tiên, đừng nhé....