Lớn lên trong môi trường độc hại ảnh hưởng đến sự phát triển tâm trí của con người trưởng thành

Từ lúc sinh ra đến quá trình trưởng thành của thời điểm hiện tại, mỗi người đều từng trải qua các tình huống mà trong tâm lý học gọi là “tình huống xã hội cho sự phát triển”. Các tình huống có thể làm cho con người phát triển tâm trí khỏe mạnh, hạnh phúc, an lành nhưng cũng có thể khiến cho người phát triển các cảm xúc né tránh, sợ hãi,…

Mục tiêu của sự phát triển là hình thành bản sắc - hình thành cái Tôi phù hợp với cuộc sống hơn và quá trình này được diễn ra trong suốt quá trình sống của mỗi người. Khi sinh ra và lớn lên trong môi trường “độc hại” về tâm lý sẽ khiến cho sự hình thành bản sắc bị sai lệch. Dễ hiểu hơn, hãy hình dung đến tình huống chúng ta sinh ra trong môi trường luôn gây cảm giác sợ hãi, căng thẳng và mỗi người đã hình thành được cơ chế thích nghi với môi trường đó. Tuy nhiên, khi lớn lên và trưởng thành liệu chúng ta có gặp lại môi trường “độc hại” như trong quá khứ hay không? Chúng ta đã có sẵn một cơ chế thích nghi trước đó, khi hòa nhập với môi trường lành mạnh chúng ta lại hoài nghi những con người ở đây có giống với những con người trong quá khứ đã từng làm tổn thương mình hay không, và để bảo vệ bản thân chúng ta vô tình làm tổn thương người khác. Như vậy, sự hình thành bản sắc trong quá khứ sẽ luôn ảnh hưởng đến nhận thức, cảm xúc, hành vi của con người trưởng thành hiện tại.

“Chấn thương phát triển”là một thuật ngữ để miêu tả những tổn thương thời thơ ấu như bị lạm dụng, bỏ bê thường xuyên hoặc việc trải qua những nghịch cảnh khắc nghiệt khác trong chính gia đình của mình. Khi một đứa trẻ tiếp xúc với căng thẳng quá mức mà người chăm sóc chưa biết cách để làm giảm căng thẳng sẽ tạo ra chấn thương trong những năm đầu đời làm thay đổi cấu trúc não bộ. Chẳng hạn như não bộ thích nghi với môi trường gây sự sợ hãi và bỏ bê sẽ khác với não bộ được nuôi dưỡng trong môi trường an toàn, nhiều tình yêu thương. Sang chấn diễn ra càng sớm, ảnh hưởng sẽ càng sâu sắc.

Làm thế nào có thể cải thiện được tình trạng hiện tại?

Sẽ chẳng mấy dễ chịu khi nói lại ảnh hưởng của những tổn thương trong quá trình phát triển, tuy nhiên, mục tiêu của tham vấn và trị liệu tâm lý là công cuộc phục hồi và hình thành bản sắc phù hợp với cuộc sống của mỗi người tại thời điểm hiện tại. Chữa lành và phát triển thường diễn ra trong một thời gian dài để kết nối lại với chính tâm trí của mỗi người thông qua bóc tách nhiều lớp của nhân cách. Điều đầu tiên là chúng ta cần ý thức được mục tiêu dài hạn là một cuộc sống lành mạnh hơn thì việc lên kế hoạch chomục tiêu đó là đáng để thực hiện. Hãy dành thời gian chăm sóc bản thân, xây dựng cảm giác an toàn, thoải mái, chấp nhận đã bị mất đi hoặc chưa có trong quá trình phát triển của bản thân. Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp khi bạn cần một người để đồng hành và giúp đỡ.