Làng nghề trồng hẹ

Ai chưa biết thường nhầm lẫn với hẹ nước trên cạn do tên gọi giống nhau. Để dễ phân biệt khi bán ra vùng khác người ta đổi tên thành hẹ nước, còn dân địa phương vẫn hay gọi tên là “lá hẹ”. Lá hẹ nước mềm, xốp và giòn, vị ngọt thanh mát rượi. Hôm nào nhà nấu mắm kho mà thiếu lá hẹ là thấy mất ngon liền.

Loài hẹ nước này đặc biệt ở chỗ không chỉ mọc được ở vùng nước ngọt phù sa, mà trong những kênh mương đầm nước vùng phèn hẹ nước cũng sinh sôi xanh non mơn mởn.\

Hẹ nước thuộc nhóm cây sống thủy sinh, mọc trong những vùng thường xuyên ngập nước, tạo thành đám dày đặc, thích nghi trên vùng đất trũng phèn. Hẹ nước có hình dáng giống như cây cải nhíp nhưng lá khá dài, rộng chừng 1 đến 2 phân, có vị ngọt. Hẹ nước là loại rau ăn liền sau khi hái là ngon nhất. Nếu để vài ngày hẹ nước sẽ héo, không dùng được.

Người dân miền Tây gọi rau hẹ nước là “của trời cho” bởi giống hẹ này không chỉ là loại rau ngon mà ngày nay còn có giá trị kinh tế, đặc biệt chỉ tự mọc tự nhiên (không thể trồng), vùng đất nào có hẹ thì dù có luân canh thế nào, “hễ tới mùa nước nổi – đất trống là hẹ lại sinh sôi”.

Hẹ nước phần càng gần gốc trắng càng ngon. Muốn hái hẹ nước phải lội xuống ruộng, trầm mình dưới nước, thò tay tìm cái gốc hẹ mà lắc lắc vài cái cho đất nhão ra rồi nhổ lên cả bụi lẫn gốc rễ. Nơi nào nước sâu, chảy mạnh và nhiều thì lá hẹ nước có màu xanh đậm và to bản hơn, xốp hơn, giòn hơn và thơm hơn là hẹ mọc ở đáy mương.

Nói về cây hẹ nước độc đáo này, thì cũng có nhiều điều thú vị. Do đây là loài cây rong thân mềm, nhìn như lá cỏ, hao hao giống cây hẹ trên cạn nên được gọi tên là hẹ nước chứ thực chất, chúng lại không phải là loài hẹ. Thậm chí, ngay cả cái cách cây hẹ nước xuất hiện cũng khiến nhiều người bất ngờ vì nó không được gieo trồng. Nhiều người cứ ngỡ hẹ nước được mùa nước nổi mang về như những sản vật cá tôm, cua ốc nhưng không phải vậy. Cây hẹ vốn sống ở vùng này, khi nước cạn chúng lụi tàn, chỉ còn chút củ chìm trong đất. Khi mùa nước nổi về, đất biến thành bùn nhão, cộng thêm nước khiến củ bung ra, mọc lên thành cây. Vòng đời của hẹ nước rất ngắn, có khi chỉ sau một tháng, nếu không ai cắt là tự chúng lụi tàn trong nước. Nhưng sức sống bền bỉ của chúng đợi mỗi khi nước về lại mọc lên. Và dù người ta có gieo trồng bất cứ loài cây nào khác, hẹ vẫn chen lên được. Nhiều người bảo, chúng là một trong những loài cây cỏ nhỏ bé mà “chung thủy” nhất với người dân vùng đồng chiêm trũng nơi này.