Làm thế nào để cải thiện khả năng diễn đạt đối với dân dev?

Theo mình thì muốn cải thiện kỹ năng mềm không có cách nào khác ngoài thực hành cả, chỉ có thực hành thật nhiều và tự rút ra kinh nghiệm từ đó tăng khả năng diễn đạt của bản thân.

Đó là yếu tố quan trọng nhất, ngoài ra, bạn có thể rút kinh nghiệm từ những người xung quanh minh, khi các dev khác trình bày khá rườm rà, thì bạn có thể tự trình bày lại nội dung đó nhưng theo cách hiểu của bản thân. Hoặc, xem và học các khóa kỹ năng giao tiếp của các chuyên gia, đọc sách cũng là một nguồn tài liệu quý giá. Sau cùng, vấn đề vẫn là ở bạn, bạn phải thực sự hành động để cải thiện thay cho việc "muốn" cải thiện hay "ko muốn như thế".

Trước khi cải thiện vấn đề trình bày, diễn đat - bạn hãy cố gắng học cách tư duy vấn đề rõ ràng, mạch lạc. Bạn tư duy mạch lạc, rõ ràng, logic thì sau đó bạn sẽ dễ hơn trong việc diễn đạt nó cho người khác.

Thường các bạn mắc lỗi này thường là do thói quen khi các bạn trình bày, các bạn hay mô tả lại sự vật, hiện tượng khi xảy ra; mà vấn đề mô tả này nếu diễn đạt kém thì sẽ dễ kéo đến rất khó hiểu, vì bắt đầu từ đâu, kể chuyện mô tả như thế nào rất khó để mọi người hình dung được vấn đề của bạn.

Vì vậy, mình nghĩ có một vài kỹ thuật bạn có thể thử, để học cách tư duy vấn đề logic, sau đó thực hành cho chuyện diễn đạt. Mình đang suggest 1 bạn nhân viên của mình thử cách tư duy vấn đề bằng việc đặt & trả lời đc các câu hỏi:

• What? Vấn đề là gì, mô tả thật ngắn gọn, súc tích
• How? Nó đang xảy ra như thế nào (cách vận hành của nó)
• Why? Tại sao nó lại xảy ra (hoặc tại sao lại làm chuyện đó, ý nghĩa , vai trò của nó... tùy cách tiếp cận) để khám phá ra bản chất của vấn đề là gì
• What's next? Thứ bạn muốn/ bạn nghĩ/ bạn dự đoán/ bạn đề xuất tiếp theo ?

Sau đó với từng hoàn cảnh, cố gắng tư duy rõ ràng rồi trình bày mạch lạc. Thực hành nhiều thì dần dần mình nghĩ sẽ cải thiện được.

Mình không phải là chuyên gia trong lĩnh vực giao tiếp. Kỹ năng giao tiếp của mình cũng đã từng rất rất tệ. Hiện nay khả năng giao tiếp của mình đã ở mức khá hơn trước rất nhiều. Mấu chốt của vấn đề theo mình đó là khi mình thấy sự cần thiết của việc giao tiếp.

Tại sao phải cải thiện kỹ năng giao tiếp vậy? (nghiêm túc). Bạn có thể áp dụng 5 why để tìm ra cốt lõi vấn đề. Nếu bạn xác lập đủ động cơ để thay đổi thì hãy bắt đầu ngay thôi.

Để cải thiện thực ra không khó đâu. Bạn hãy chú ý trong khi nói. Hãy nói ít lại 1 chút, chậm lại 1 chút, nói có chủ đích. Khi trình bày nên có (outline), mục tiêu rõ ràng. Làm tốt rồi thì thực hành nhiều, thường xuyên.

Có thể là dân dev sống trong thế giới kỹ thuật nên ngôn ngữ mang tính chi tiết ở cấp độ thấp, cộng thêm với công việc yêu cầu tập trung cao độ nên thường dành nhiều thời gian làm việc độc lập hơn là giao tiếp => khả năng giao tiếp kém và nói chuyện khiến cho người khác khó hiểu. Những người khác họ lại sử dụng ngôn ngữ đời thường, ngắn gọn và ở một cấp độ cao (tính trừu tượng cao hơn, ít chi tiết và dễ hiểu hơn) nên họ không hiểu dev nói gì, chưa kể nếu dev không đặt mình vào vị trí người nghe, nghĩ họ có chung hiểu biết suy nghĩ giống mình nên không giải thích, hoặc dùng từ ngữ chuyên môn họ không biết. Mình nghĩ vấn đề này có thể giải quyết bằng cách:

• Quan sát người giao tiếp tốt xem họ nói như thế nào để học hỏi theo
• Với người không làm kỹ thuật, dùng ngôn ngữ đời thường, đơn giản để giải thích cái phức tạp. Thay vì dùng thuật ngữ kỹ thuật, có thể lấy một ví dụ tương đương cho cái mình đang nói tới. Ví dụ để giải thích cho PM vấn đề 'framework này không hỗ trợ data binding 2 chiều giữa model và view nên cần load thêm một module mới vào' thì có thể nói 'khung phần mềm không hỗ trợ đồng bộ dữ liệu giữa giao diện và các giá trị bên trong nên cần dùng thêm thư viện'
• Đọc sách văn học để lấy vốn từ vựng diễn tả
• Nói chuyện với nhiều kiểu người khác nhau, không chỉ người làm kỹ thuật
• Không giả định họ biết điều gì, khi nói chuyện giải thích từ nguyên nhân đến kết quả một cách mạch lạc