Làm sao để đo khoảng cách giữa chúng ta đến các ngôi sao, hành tinh?
Các nhà khoa học làm sao để đo khoảng cách đến các hành tinh, ngôi sao vậy? Thấy cứ mấy nghìn năm ánh sáng là xa tít tắp vậy tò mò ko biết người ta tính kiểu gì
ngôi sao
,hành tinh
,khoa học
Ở khoảng cách gần, các nhà khoa học dùng phép đo thị sai để đo khoảng cách. Phương pháp đo là quan sát ngôi sao cần đo ở 1 thời điểm trong năm và thời điểm sau đó 6 tháng khi Trái Đất đi đúng nửa vòng quỹ đạo. Lúc này hình ảnh ngôi sao trên nền trời sẽ có sự sai khác giữa 2 thời điểm, gọi là thị sai, từ đó suy ra đc góc giữa 2 tia nhìn. Ta có 1 tam giác cân với đáy là đường kính quỹ đạo Trái Đất quanh Mặt Trời và góc ở đỉnh tam giác cân đó, tính ra đc khoảng cách.
Ở khoảng cách xa hơn, các nhà khoa học dựa vào 1 loại sao gọi là sao biến quang Cepheid. Loại sao này có chu kỳ biến đổi ánh sáng. Chu kỳ biến đổi đó có liên hệ chặt chẽ với độ sáng của chính sao đó, nên biết đc chu kỳ có thể xác định đc độ sáng. Nhưng vì ngôi sao ở xa nên càng xa, càng mờ hơn, độ sáng thay đổi theo khoảng cách. So sánh độ sáng thu đc với độ sáng thực tế biết đc dựa vào chu kỳ biến quang, tính ra đc khoảng cách.
Hiện nay thì với sự chính xác của máy móc, giúp xác định chính xác hơn hằng số vật lý là hằng số Hubble. Những vật thể ở rất xa, dựa vào quang phổ thu đc của ánh sáng đến từ vật thể, các nhà khoa học xem xét xem ánh sáng đã dịch chuyển đỏ (do hiệu ứng Dopler) bao nhiêu. Dựa vào hằng số Hubble và tính ra đc khoảng cách.
Nguyễn Quang Vinh