Không gian 4 chiều hoặc các không các đa chiều khác liệu có tồn tại hay không hay chỉ tồn tại trên Lý thuyết dây?
khoa học
Tồn tại hay không thì chúng ta chưa thể chắc chắn đc, chưa có 1 cái nhìn trực quan về 1 không gian 4 chiều hay nhiều hơn, nên không thể khẳng định đc. Nó đúng trên lý thuyết nhưng thực nghiệm thì chưa có bằng chứng rõ ràng. Nó chỉ đc chấp nhận vì các hệ quả của nó là đúng. Nhưng khoa học đã trải qua nhiều thời kỳ, các lý thuyết hiển nhiên bị đánh đổ hoàn toàn bởi lý thuyết mới. Ánh sáng sóng, ánh sáng hạt bị thay bằng lưỡng tính sóng - hạt. Hấp dẫn của Newton bị thay bởi hấp dẫn Einstein. Và hấp dẫn Einstein vẫn chưa thể khẳng định là chân lý cuối cùng.
Vậy, trở lại câu hỏi. Theo các lý thuyết hiện nay thì không gian 4 chiều thực sự có tồn tại (4 chiều không gian, ko tính chiều thời gian), ngoài 3 chiều chúng ta đang sống, còn 1 chiều thứ 4 nữa, nhưng nó nằm ngoài cảm nhận của con người, chúng ta ko thể trực quan nó đc, nhưng chúng ta có thể xem xét nó gián tiếp qua ảnh hưởng của nó, Tương tác hấp dẫn là 1 ví dụ, Einstein nói rằng khối lượng/năng lượng làm cong không gian vào chiều thứ 4, từ đó khiến vật hành xử như có 1 lực hút, cái mà Newton gọi là lực hấp dẫn. Nhưng hành xử đó có chút sai khác với Newton, dùng Newton sẽ ko giải thích đc, nhưng dùng Einstein thì giải thích rõ và không mâu thuẫn. Vậy có nghĩa Einstein đúng, và có thể suy ra các điều kiện ban đầu cho bài toán này (KL/NL làm cong không gian) là đúng. Do đó có thể nghiệm ra rằng, không gian 4 chiều là đúng đắn.
Nhưng tất cả chỉ trên lý thuyết, có thể do 1 nguyên nhân khác nào đó mà chúng ta chưa biết đến, khiến vật hành xử như vậy, chứ ko có chiều thứ 4 nào ở đây, như Newton vậy. Do đó, cần phải có thực nghiệm để xác nhận rằng không gian thực sự cong thì mới biết chính xác đc. Phương pháp thực nghiệm xác định hay đề cập nhất là đo các góc trong 1 tam giác, tổng 3 góc trong tam giác luôn bằng 180 độ. Nhưng nếu ko gian cong, tổng đó sẽ không còn là 180 nữa. Phương pháp đã có nhưng công nghệ thì chưa. Nên không gian 4 chiều chỉ vẫn là 1 lý thuyết chứ chưa phải là điều chắc chắn cho đến khi thí nghiệm trên hoàn thành.
Nguyễn Quang Vinh
Tồn tại hay không thì chúng ta chưa thể chắc chắn đc, chưa có 1 cái nhìn trực quan về 1 không gian 4 chiều hay nhiều hơn, nên không thể khẳng định đc. Nó đúng trên lý thuyết nhưng thực nghiệm thì chưa có bằng chứng rõ ràng. Nó chỉ đc chấp nhận vì các hệ quả của nó là đúng. Nhưng khoa học đã trải qua nhiều thời kỳ, các lý thuyết hiển nhiên bị đánh đổ hoàn toàn bởi lý thuyết mới. Ánh sáng sóng, ánh sáng hạt bị thay bằng lưỡng tính sóng - hạt. Hấp dẫn của Newton bị thay bởi hấp dẫn Einstein. Và hấp dẫn Einstein vẫn chưa thể khẳng định là chân lý cuối cùng.
Vậy, trở lại câu hỏi. Theo các lý thuyết hiện nay thì không gian 4 chiều thực sự có tồn tại (4 chiều không gian, ko tính chiều thời gian), ngoài 3 chiều chúng ta đang sống, còn 1 chiều thứ 4 nữa, nhưng nó nằm ngoài cảm nhận của con người, chúng ta ko thể trực quan nó đc, nhưng chúng ta có thể xem xét nó gián tiếp qua ảnh hưởng của nó, Tương tác hấp dẫn là 1 ví dụ, Einstein nói rằng khối lượng/năng lượng làm cong không gian vào chiều thứ 4, từ đó khiến vật hành xử như có 1 lực hút, cái mà Newton gọi là lực hấp dẫn. Nhưng hành xử đó có chút sai khác với Newton, dùng Newton sẽ ko giải thích đc, nhưng dùng Einstein thì giải thích rõ và không mâu thuẫn. Vậy có nghĩa Einstein đúng, và có thể suy ra các điều kiện ban đầu cho bài toán này (KL/NL làm cong không gian) là đúng. Do đó có thể nghiệm ra rằng, không gian 4 chiều là đúng đắn.
Nhưng tất cả chỉ trên lý thuyết, có thể do 1 nguyên nhân khác nào đó mà chúng ta chưa biết đến, khiến vật hành xử như vậy, chứ ko có chiều thứ 4 nào ở đây, như Newton vậy. Do đó, cần phải có thực nghiệm để xác nhận rằng không gian thực sự cong thì mới biết chính xác đc. Phương pháp thực nghiệm xác định hay đề cập nhất là đo các góc trong 1 tam giác, tổng 3 góc trong tam giác luôn bằng 180 độ. Nhưng nếu ko gian cong, tổng đó sẽ không còn là 180 nữa. Phương pháp đã có nhưng công nghệ thì chưa. Nên không gian 4 chiều chỉ vẫn là 1 lý thuyết chứ chưa phải là điều chắc chắn cho đến khi thí nghiệm trên hoàn thành.