Hát bội: nét đẹp văn hóa đang dần bị lãng quên?

Nghệ thuật hát bội (hay còn gọi là hát bộ, tuồng, luông tuồng) là một loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống lâu đời trong kho tàng văn hóa dân tộc của người dân Việt Nam. Hát bội xuất hiện ở cả ba miền đất nước và mỗi nơi có những đặc trưng riêng. Tại Sài Gòn, hát bội miền Nam vẫn được các thế hệ nghệ sĩ đam mê với nghiệp diễn xướng kế thừa những giá trị tinh hoa của tổ nghề dù con đường chưa bao giờ hết nhọc nhằn, chông gai.

Tương truyền ghi rằng hát bội du nhập vào nước ta vào thời Tiền Lê trong thế kỉ thứ X, tại các buổi biểu diễn cung đình Huế gọi là “kinh điển kịch lệ”. Về sau, loại hình nghệ thuật cầu kỳ này đã được lan rộng khắp cả nước và được người dân đón nhận nồng hậu.

Mỗi vở tuồng sẽ là một câu chuyện lịch sử, kể lại các giai thoại anh hùng và những con người thanh liêm, chính trực. Những bà mẹ hy sinh vì con, người vợ một dạ thờ chồng, những đứa con hiếu nghĩa,… được làm sống dậy qua các vở diễn vừa hùng hồn, vừa ước lệ, ví dụ như các vở nổi tiếng như: Ôn Đình chém Tá., Kim Lân thượng thành, Hồ Nguyệt cô hóa cáo, Lan Anh lạc đẻ,…

Điều đặc biệt ở nghệ thuật hát bội là những “đào hát” sẽ được vận trang phục cũng như trang điểm rất cầu kỳ, phân biệt từ mặt mũi, râu tóc, áo quần để rõ người trung-nịnh, người sang hèn, ai thô lậu, thanh tú, ai minh chánh, gian tà. Sắc đỏ được dùng dặm mặt để biểu hiện vai trung thần; màu xám là nịnh thần; màu đen là người chân thật; màu lục là hồn ma,…

Tuy nhiên, sang thế kỷ XX, nghệ thuật cải lương và kịch nói vô cùng phát triển, thu hút được nhiều khán giả,từ đó nghệ thuật tuồng cổ suy yếu, càng ngày càng ít

Cho đến ngày nay, thời kỳ hoàng kim của hát bội đang dần chìm vào quên lãng và rất ít được nhắc đến trên truyền thông và thậm chí cả những sân chơi truyền thống. Vì thế, những người nghệ sĩ hát bội chân chính luôn canh cánh một nỗi niềm: Liệu khi thế hệ của họ nằm xuống thì hát bội có còn hay không!?