Giấy được làm ra từ bao giờ?
kiến thức chung
Theo thông tin trên Bách khoa thư mở Wikipedia thì giấy làm từ tơ lụa đã được biết đến trước khi Thái Luân (Trung Quốc) phát minh ra giấy trong thế kỷ thứ 1, khoảng năm 105, chủ yếu làm từ sợi bên trong của vỏ cây dâu tằm. Trước đó cũng đã có giấy làm từ cây gai dầu (Cannabis). Cốc mẩu giấy được tìm tháy sau này cho thấy phải có nguồn gốc từ khoảng nãm 140 đến năm 87 trước Công nguyên. Một loại nguyên liệu giấy khác là cây thụy hương (Daphne). Nguyên liệu làm giấy đước cắt vụn ra và giã nhỏ trong nước thành bột lỏng. Các sợi được phân tán mỏng trong nước. Đầu tiên giấy được múc ra bằng một cái rây nổi trên mặt nước. Lưói ỏ dưới đáy rây được gắn chặt vào khung. Mỗi tờ giấy được múc ra phải được làm khô trong rây và chỉ được lấy ra sau khi khô. Vì thế mà cần đến rất nhiều rây. Kỷ thuật này lan truyền đến người Thái vào khoảng năm 300.
Vào khoảng năm 600 kỷ thuật múc giấy cải tiến dùng toại rây múc lan truyền đến Triều Tiên và sau đó đến Nhật, ở loại rây múc này khung rây có thể gỡ ra khỏi rây. Tò giấy vừa được múc có thể được lấy ra khi còn ẩm và đem đi phơi khô. Kỹ thuật này còn được sử dụng cho đến ngày nay ỏ các loại giấy múc bằng tay và nói chung nguyên tắc sản xuất giấy (cắt vụn, giã nhỏ trong nước, múc và hong khô) vẫn không thay đổi cho đến ngày nay. ở Nhật người ta cải tiến kỷ thuật này và pha vào bột của sợi giấy nhựa từ rễ của cây bụp mì (Abelmoschus manihot). Các sợi được phân tán đều hơn và không còn bị vón cục nữa. Loại giấy này được gọi là giấy Nhật.
ỏ châu Âu sau này giấy được ép từng chồng, giữa hai tờ giấy có lót một tấm vải hay nỉ (phổt). Qua đó mà quá trình làm khô giấy được tăng nhanh hơn và giấy được nén chặt lại.
Ngay từ thế kỷ thứ 2 đã có khăn tay giấy ỏ Trung Quốc. Tò báo Bắc Kinh phát hành số đầu tiên vào năm 363 (ngưng phát hành vào nãm 1936). Trong thế kỷ thứ 6 ngưòi ta đã sản xuất giấy vệ sinh từ giấy rơm rạ rẻ tiền nhất. Xưổng trong cung đỗ sản xuất cho triều đỉnh 720.000 tấm giấy vệ sinh và thêm vào đó là 15.000 tấm giấy vệ sịnh tẩm hương thơm, mềm và có màu vàng nhạt cho hoàng gia.
Vào năm 750 hay 751 kỹ thuật sản xuất giấy lan truyền đến Samarkand, có lẽ qua cốc tù binh nguởi Trung Quốc trong một cuộc tranh chấp biên giới, và từ đáy kỹ thuật này lan rộng khắp thế giôi Ả Rập. Nhò vào các khám phố mới, người ta cho rằng ỏ
20
Samarkand giấy đã được biết đến và sản xuất trước đó 100 năm. Cày lanh (Linum usitatissmum) và cây gai dầu (Cannabis L.) cũng như nước đều có đầy đủ, chẳng bao lâu người Ả Rập đã xây dựng lên một công nghiệp giấy phát đạt. Giấy lan truyền nhanh chóng đến Maroc. Một cối xay giấy đã được xây ỏ Bagdad vào năm 795, năm 870 quyển sách làm bằng giấy đầu tiên được phát hành ỏ đây. Trong văn phòng của quốc vương Harun-al-Raschid ngưòi ta đã dùng giấy để viết. Sau đó là các xưỏng sản xuất ỏ Damascus, Cairo, ỏ các tỉnh Bắc Phi cho đến cả phía tây.
Người Ả Rập tiếp tục cải tiến kỹ thuật sản xuất. Nhồ vào các rây múc làm bằng dây kim loại mà ngưòi ta đã có thể tạo được hình chìm trên giấy (vvatermark). Giấy được phủ keo tốt hơn nhò sử dụng tinh bột. (Phủ keo là tráng một lổp mỏng keo trên mặt giấy hay pha keo vào bột giấy lỏng trưởc khi múc giấy để giấy láng hơn và ít hút nưởc hơn, mực viết lem ít hơn.) Cốc đon vị đo lưồng diện tích được tiêu chuẩn hóa. 500 tò giấy là một ram giấy (thếp giấy) - rizmar. Từ này là nguồn gốc cho khái niệm về đơn vị giấy vẫn còn thông dụng cho đến ngày nay trong ngành giấy: một ram giấy (tiếng Anh: ream, tiếng Đức: Ries, tiếng Pháp: rame, tiếng Tây Ban Nha: resma...).
ở châu Âu qua các giao lưu văn hóa giữa phương Tây Thiên chúa giốo và phương Đông Ả Rập cũng như qua nước Tây Ban Nha thòi kỳ Hồi giáo giấy được mang đến châu Âu từ thế kỷ thứ 12. Theo như Al-ldrisi tường thuật lại sau các chuyến du lịch, ngay từ giữa thế kỷ thứ 12 ỏ San Felipe (Xativa) gần Valencia đã có một nền công nghiệp giáy phất đạt, xuát khẩu cốc loại giấy cao cáp sang cả các nước láng giềng.
Sau khi nguòi Ả Rập bị đánh đuổi khỏi Tây Ban Nha, vùng quanh Valencia vẫn còn là nơi có tầm quan trọng trong công nghiệp giấy
21
vì ỏ đây ngưòi ta trồng được cây lanh (Linum), một nguyên liệu dùng tàm giấy rất tốt.
Cùng với việc sử dụng văn bản ngày càng phổ biến trong các lãnh vực khác của văn hóa (kinh tế, luật, hành chốnh,...), từ giữa thế kỷ thứ 14 giấy bắt đầu cuộc tranh đua với giấy da lparchment). Kỷ thuật in sách ra đòi từ giữa thế kỷ thứ 15 đã đánh dấu cho vai trò của giấy da trỏ thành vật liệu để viết xa xỉ. Mặc dù rẻ tiền, mãi cho đến thế kỷ thứ 17, giấy - trong vai trò là vật liệu để viết, mới đẩy lùi được giấy da tương đối đắt tiền hơn. ở Trung Quốc, vua Đưởng Cao Tông (650-683) đã phát hành tièn giấy lần đầu tiên, được công nhận là tiền tệ trong thế kỷ thứ 10.
Nội dung liên quan
Quang Ngọc Quyên