Giáo sư Nguyễn Lân Dũng nói về 49 bí quyết thành công từ Baltasar Gracián

GDVN- Đừng dừng chân trên con đường bạn đang đi, khi đã chọn được một việc đúng đắn thì nên cố gắng hoàn thành nó.

LTS: Tuần này, Giáo sư Nguyễn Lân Dũng gửi đến bạn đọc bài viết số 122 trong loạt bài Đọc giùm bạn trên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam.

Bài viết là những điều Giáo sư tổng kết trong cuốn sách “Người thành công có 1% cách nghĩ khác bạn” của tác giả Chu Châu Bân.

Ông giới thiệu và bình luận về 49 bí quyết thành công từ Baltasar Gracián trong cuốn sách “Người thành công có 1% cách nghĩ khác bạn”. Baltasar Gracián (1601-1658) sinh ra ở Belmonte (Tây Ban Nha).

Là mục sư, ông đem kinh nghiệm sống của mình đúc rút thành những câu cách ngôn có sức ảnh hưởng lớn tới hậu thế.

Ông để lại cho người đời nhiều tác phẩm nổi tiếng như The Hero (1637), The Art of Worldly Wisdom (1647), The Critic by Sir (1657)…

Tác giả Chu Châu Bân đánh giá: Chỉ cần bạn tĩnh tâm lại, bớt một chút thời gian để ghi nhớ và học tập những lời khuyên, chắc chắn bạn sẽ đạt được những thành quả chưa từng có. Sách do Nhà xuất bản Thanh Niên phát hành (2017) với bản dịch của Tuệ Văn.

Toà soạn trân trọng gửi đến độc giả bài viết.

1- Để bản thân đồng thời có tính cách của cả loài rắn độc lẫn bồ câu trắng: Những người quá hiền lành sẽ luôn bị lừa gạt, đôi khi bị người khác lừa lại là một việc tốt. Nhưng lòng dạ đừng quá tốt để đến nỗi tạo cơ hội cho người xấu thực hiện dã tâm của họ.

2- Vận mệnh sẽ ban thưởng gấp bội cho những người biết kiên nhẫn chờ đợi: Làm việc không được vội vàng hấp tấp, trước khi đến được đích, chi bằng hãy khoan thai. Chờ đợi và nghỉ ngơi một cách thông minh, sẽ khiến cho thành công càng vững chắc.

3- Đừng dễ dàng phê bình người khác: Một người hiểu biết sẽ cố tránh việc gây sự với người khác, cũng như tránh không để người khác gây sự với mình. Con người luôn được tự do về mặt tình cảm. không thể và cũng không phải chịu bất kỳ sự xâm phạm nào.

4- Bình tĩnh và lý trí là hai vũ khí vô cùng lợi hại: Một người kiệt xuất sẽ luôn có ý thức tự kiềm chế. Cần hoàn toàn làm chủ cảm xúc của mình một cách triệt để, cố gắng rèn luyện để cho dù ta rơi vào hoàn cảnh thuận lợi hay khó khăn thì người khác cũng không thể phê bình được ta về chuyện tâm trạng bất ổn định.

5- Nói giảm còn hơn là thổi phồng sự thật: Thổi phồng sự thật là một kiểu nói dối, có thể hủy hoại ấn tượng tốt đẹp của người khác về bạn, cuối cùng khiến cho bạn mất đi tất cả.

Cố nhiên, việc tự vỗ ngực khen mình có thể mang lại cho bạn những thính giả tạm thời, nhưng khi mọi người phát hiện ra sự thật về những câu nói của bạn, họ thường sẽ cảm thấy mình bị lừa dối, thậm chí còn vì thế mà sinh ra tâm lý muốn trả thù bạn.

6- Nuôi dưỡng đức tính tốt đẹp bên trong còn hơn là tìm kiếm hư vinh bề ngoài: Cho dù bạn có là người tài hoa ngất trời đi nữa, thì cũng hãy cố gắng tránh hư vinh, chuyên tâm thoải mái làm việc của mình, dành việc đánh giá cho người khác.

7- Ngồi nói khoác, chi bằng hãy hành động: Chỉ những kẻ phù phiếm mới thỏa mãn bởi những lời nói khoác. Điều chúng ta cần là hành động. Những lời sáo rỗng khiến người ta thấy phiền phức, nếu còn có những hành động xấu thì sẽ càng khiến người khác thêm phẫn nộ.

8- Tích cực phát huy sở trường đặc biệt của bạn: việc bạn làm được mà người khác không làm được sẽ làm nên sức cuốn hút của bạn. Thể hiện bản thân, lấp đầy chỗ trống, giấu đi khuyết điểm, phát huy sở trường đặc biệt của bạn, cuộc sống sẽ tươi đẹp hơn.

9- Lý tưởng có thể cao xa, nhưng cần phù hợp với thực tế: Khi bắt đầu một công việc, hãy điều chỉnh kỳ vọng của bạn cho phù hợp. Quan trọng là phải nhận thức rõ phạm vi hoạt động và điều kiện của bản thân, để giúp cho suy nghĩ của bạn phù hợp với thực tế.

10- Quan tâm đến những người xung quanh bạn mọi lúc, mọi nơi; Rất nhiều người cho rằng mình tài trí hơn người, mọi người cần phải quan tâm, chăm sóc mình. Trên con đường đời dài dằng dặc, thái độ này cuối cùng sẽ mang đến tai họa cho chính bản thân họ.

11- Bền gan vững chí, nước chảy đá mòn: Đừng dừng chân lại trên con đường bạn đang đi, khi đã chọn được một việc đúng đắn thì nên cố gắng hoàn thành nó. Cần không ngừng đào sâu tìm kiếm, chứ không phải chuồn chuồn đạp nước.

12- Tri thức và dũng khí là hai con Át chủ bài bất hủ: Năng lực và khả năng phán đoán giống như đôi tay và đôi mắt. Nếu có tri thức mà không có gan làm, hoặc có gan làm mà không có tri thức, thì trí tuệ ấy cũng không thể đơm bông kết trái.

13- Đừng trở thành cái bóng của người khác: Muốn giành được những thành tựu giống người đi trước, thì cần phải nỗ lực gấp bội so với họ. Nếu không muốn bị ánh hào quang của họ che lấp thì tốt nhất nên tìm kiếm những cao chiêu, diệu kế khác.

14- Đừng chịu sự bó buộc của khuôn mẫu: Khi bạn có thể giải quyết ngay thì đừng ngần ngại, thời cơ không chờ con người. Nhất định đừng để mong muốn của bạn bị giới hạn bởi những điều cứng nhắc, bởi khi bạn chịu sự khống chế của “khuôn mẫu” mà đánh mất đi thứ bạn yêu quý nhất bạn sẽ càng hối hận.

15- Người thành công cần phải “biết mình, biết ta”: Muốn trở thành người thông minh thì chỉ có sự thông thái là chưa đủ, tự cho mình là sáng suốt thì càng tệ hơn nữa. Những người tự cho mình là không biết gì, thực ra mới là người hiểu biết; còn không nhìn ra được những điều người khác thấy thì mới là kẻ đầu óc rỗng tuếch.

16- Phong độ của bậc đế vương: Có người sinh ra đã có tài, dường như một thế lực thần bí nào đó đã ban cho họ sức mạnh. Trước một vấn đề mà người khác phải dùng cả một bài luận dài để nói rõ, thì họ chỉ cần viết một cách đơn giản, ngắn gọn là đã có thể giải quyết xong.

17- Quan niệm có 1% khác với bạn: Giá trị con người được quyết định bởi hai phương diện: Mức độ thực hiện của anh ta và cách người khác nhìn nhận về anh ta. Bảo đảm quyền tự chủ là vô cùng quan trọng. Có thể đối đầu với người khác mà không bị họ dắt mũi.

18- Khiến người ta dựa vào bạn ở mức độ vừa phải: Nếu thực hiện được điều đó một cách phù hợp thì thậm chí đến quân vương cũng sẽ phải chịu sự khống chế của bạn. Nhưng đừng chỉ nghĩ cho bản thân mà không quan tâm tới lợi ích và cảm nhận của người khác.

19- Đừng dễ dàng tiết lộ những ý nghĩ của bạn: Làm bất kỳ một việc gì đều phải kín đáo. Cần đề phòng người khác, nhưng đừng để họ biết là bạn đang đề phòng họ, vì không những họ sẽ mất niềm tin ở bạn, mà thậm chí còn quay lại trả thù bạn.

20- Đề phòng những kẻ tự xưng “lấy lợi ích của bạn làm trọng”: Sự thận trọng có thể giúp phòng ngừa sự bịp bợm tốt nhất. Phải cảnh giác, có một số người rất giỏi biến việc của họ thành việc của mình. Nếu không nhìn thấu được ý đồ của họ, ta sẽ bị lừa hoặc lợi dụng.

21- Đừng để mình trở thành đích ngắm của người khác: Có một số người tự cho mình là siêu phàm, nghĩ là mình chính là người hoàn mỹ nhất. Họ căn bản không ý thức được sự nhỏ bé và hạn chế của bản thân. Khi xa rời quần chúng cũng sẽ đồng thời bị quần chúng bỏ rơi.

22- Giữ khoảng cách chính là một phương thức thể hiện sự uy nghiêm: Những ngôi sao trên trời vì sao có thể giữ được mãi sự lung linh? Đó là bởi chúng vĩnh viễn không bao giờ xảy ra xung đột với loài người. Thần linh cũng cần sự tôn nghiêm, thân thiết sẽ sinh ra khinh mạn.

23- Lùi một bước để lấy đà tiến lên: Khi gặp phải phiền phức trong sự nghiệp, hãy nhớ rằng rất có thể nó chính là động lực giúp ta thoát khỏi khó khăn. Nó có thể giúp ta nắm bắt được ý đồ của kẻ khác, đồng thời cũng chuẩn bị kỹ lưỡng cho ta tiến lên phía trước.

24- Tận dụng “nốt ruồi” trên mặt bạn: Trên thế giới không có ai thập toàn thập mỹ, mỗi người đều khó tránh khỏi có một số khiếm khuyết. Đôi khi có thể tận dụng được khiếm khuyết.

25- Hãy tạo ra bầu không khí huyền diệu khiến đối thủ phải tôn thờ bạn: Muốn nhận được sự tôn trọng của người khác thì phải thể hiện một cách có chừng mực rằng, mình có trí tuệ hơn những gì mà họ kỳ vọng. Sở dĩ họ tán thưởng là vì nghe thấy người khác cũng đang khen ngợi.

26- Hãy làm cho đối thủ phải tâm phục khẩu phục: Phương pháp để mọi người thực sự phục tùng mình là, ngoài việc khiến cho họ tuân phục ngoài miệng, quan trọng hơn là khiến họ từ tận đáy lòng cũng phải luôn nghĩ tốt cho bạn. Ngày mà tâm hồn họ mở ra vì bạn, chính là ngày bạn đã rất gần với thành công.

27-“Không để ý đến” chính là sự khinh miệt lớn nhất đối với kẻ thù: Phương pháp tốt nhất để giành được thứ hiếm có hoặc để chiến thắng đối thủ lớn nhất chính là: Không để ý đến chúng. Không có sự đáp trả nào hay hơn việc coi thường.

28- Học cách tận dụng kẻ địch: Điểm có lợi mà người thông thái phát hiện được từ kẻ địch, luôn nhiều hơn so với những thứ mà người bình thường phát hiện được từ bạn bè. Rất nhiều người sở dĩ trở nên vĩ đại phần lớn là do đối thủ của họ tạo nên.

29- Khi cần nói dối thì đừng nên nói thật: Việc có nên nói lời chân thật hay không, nên nói khi nào, đều cần phải suy nghĩ thật kỹ lưỡng. Không phải tất cả mọi sự thật đều có thể nói ra, cũng không nên luôn nói dối. Có khi cần phải lặng thinh không nói, có khi lại phải mồm năm, miệng mười.

30- Đừng bị mê hoặc bởi những lời hứa dễ nghe: Có một số người nham hiểm, chỉ cần dùng những lời đường mật đã có thể xí xóa hết nợ của họ. Những người hay mở miệng nói lời hứa hẹn thì thường chẳng bao giờ tuân thủ theo nó. Thà rằng tỉnh táo ngay trong giây phút nghe người ta hứa hẹn, còn hơn là phải chờ đến khi nhìn rõ được bộ mặt giả dối của lời hứa đó.

31- Hãy nhìn thẳng vào mặt kẻ hay xu nịnh bạn: Khiêm tốn thật thà là chân thành, lễ phép giả dối chính là lừa bịp, còn sự ân cần quá mức thì không phải là tôn kính. Những người hay nịnh bợ không thật sự sùng bái phẩm chất cao thượng của bạn, mà có thể là vị họ hoa mắt trước của cải, dòm ngó trước quyền thế của bạn.

32- Giả ngây ngô đúng lúc để tự ngụy trang: Đôi lúc, trí tuệ cao minh nhất chính là biết thể hiện một vẻ ngoài giống như ngô nghê. Để khiến cho tất cả mọi người đều có thể chấp nhận thượng sách của bạn, hãy dùng sự ngốc nghếch để ngụy trang.

33- Hãy trừng phạt đối thủ bằng chính thành công của mình: Kèn lệnh của thành công một mặt ca tụng sự vẻ vang của người chiến thắng, mặt khác cũng tuyên bố sự bắt đầu đau khổ, giày vò đối với kẻ đố kỵ.

34- Đứng ngoài cuộc mà dụ địch vào tròng: Khiến đối phương toàn tâm toàn ý tập trung vào việc, còn mình đứng ngoài cuộc và bình tĩnh quan sát họ. Bạn đã biết họ muốn làm gì, nhưng bạn vẫn còn giấu đi cách nghĩ của mình, để dụ đối phương nói ra nhiều bí mật hơn. Cứ dụ đối thủ như vậy, khiến cho họ từng bước, từng bước đến cái bẫy và kết cục mà bạn đã sắp đặt sẵn.

35- Giỏi tận dụng những phương thức bất ngờ: Không ngừng thay đổi bản thân, sử dụng các phương thức bất ngờ để mê hoặc kẻ địch. Nếu cứ làm theo một tác phong nhất quán thì lâu dần người khác sẽ biết phương thức làm việc của mình, từ đó mà quay lại tấn công mình.

36- Biết cân bằng hai bên mới là người chiến thắng lớn nhất: Không tham chiến với bất cứ bên nào, không thỏa hiệp với bất cứ bên nào. Trong chiến tranh thế giới thứ nhất, nước Mỹ duy trì chủ nghĩa trung lập cho đến tận khi chiến tranh kết thúc.

37- Hãy rút lui đúng lúc khi đạt đến đỉnh cao: Đừng chờ đến lúc sự việc không thể cứu vãn thì mới kết thúc. Là người sáng suốt sẽ biết khi nào nên để con ngựa của mình được nghỉ ngơi, họ sẽ không ngồi đó mà chờ nhìn cảnh nó ngã gục trên đường đua.

38- Biết tiến biết lui, không hề nao núng khi đứng trước thành công hay thất bại: Giỏi đương đầu với tai họa, cũng cần giỏi đối diện với hạnh phúc một cách bình tĩnh.

Khi vận may đến quá nhanh và quá dồn dập, nó rất có khả năng sẽ làm tan vỡ tất cả. Khi bạn gặp phải một loạt những chuyện không may cũng đừng cảm thấy bực tức.

39- Phải điều chỉnh sự vật chứ đừng để sự vật điều khiển mình: Một người có khả năng quan sát, đánh giá nhạy bén, suy nghĩ tinh tế, sẽ luôn biết điều khiển sự vật, không có gì là họ không thể phát hiện, lưu tâm và nắm bắt.

40- Mẫu mã bên ngoài có tác dụng bổ trợ cho khâu tiêu thụ sản phẩm: Vẻ ngoài tốt là giấy thông hành hiệu quả nhất cho vẻ đẹp bên trong. Không những phải biết chịu khổ, mà còn phải biết thể hiện sở trường của mình. Chân lý khi chưa khoác lên mình chiếc áo của những lý do, thì sẽ không thu hút được sự chú ý của mọi người.

41- Tạo hình tượng mang dấu ấn riêng cho mình: Hình tượng vốn có của một con người không chỉ là do cha mẹ di truyền lại, mà những người thân, bạn bè và môi trường xung quanh cũng cùng giúp bạn tạo nên tính cách của bạn một cách tự nhiên. Về bản chất mỗi người đều là một nghệ thuật gia tự đắp nặn chính mình.

42- Dùng phương thức đơn giản, nhanh chóng giải quyết vấn đề: Những người hành động quyết đoán sẽ giành được thắng lợi mà người khác không thể dự tính trước. Trì hoãn lâu dài là một sai lầm, nó luôn là mầm mống của sự hối hận trong tương lai.

43- Cái gì cần giữ thì giữ, cần bỏ thì bỏ: Phải học cách nắm giữ và vứt bỏ khi cần. Vận xui thường là do sự ngu xuẩn mang đến. Sự không may thường có xu hướng xảy ra theo phản ứng dây chuyền.

Điều then chốt là phải biết được cần ném bỏ quân bài gì. Việc nhất quyết vứt bỏ một số thứ, cũng giống như khi quyết đoán nắm giữ thứ gì cần thiết cho mình.

44- Mạnh dạn bước tới cánh cửa của vận may: Vận may tự có quy luật của nó. May mắn cũng cần có nỗ lực mới có thể phát huy tác dụng. Một số người vận dụng dũng khí và trí tuệ chủ động tìm đến số mệnh. Họ đã mượn đôi cánh của đạo đức và dũng khí, mạnh dạn đọ sức với vận may và cuối cùng đã nắm bắt được cơ hội, đạt được ý nguyện.

45- Xem xét thời thế, nắm bắt cơ hội: Cho dù bạn có thể không bao giờ hiểu được sự biến đổi vô thường của số mệnh, nhưng bạn vẫn có thể kiên nhẫn chờ đợi cơ hội may mắn đến. Nếu như cơ hội đã đến thì hãy mạnh bạo tiến lên.

46- Đừng tin vào bữa trưa miễn phí: Hãy trân trọng tài sản quý giá nhất của bạn. Nắm giữ bản thân một cách độc lập, tự chủ, đừng dễ dàng đặt niềm tin vào lời hứa miễn phí. Những thứ được cung cấp miễn phí hoặc hạ giá sẽ luôn đi kèm với cảm giác mang món nợ ơn huệ đầy phức tạp, hoặc ngầm thể hiện vấn đề về chất lượng.

47- Phung phí, thực ra chính là một kiểu tiết kiệm: Bạn cần học được bản lĩnh này để có thể sử dụng tiền bạc một cách linh hoạt và khiến nó phát huy tác dụng, nhưng không phải để mua một sản phẩm bình thường, mà là để mua lấy sự tin yêu của mọi người.

48- Bắt giặc phải bắt tướng trước tiên: Một trái tim khó kiểm soát có thể biến một đàn cừu thành một đàn sư tử hung dữ. Muốn học cách cô lập kẻ gây ra phiền toái, trước hết phải ngắm trúng cái thứ đã khiến cừu biến thành sư tử, mà nếu thiếu nó sư tử sẽ lại trở thành một đàn cừu nhát gan rồi tan tác bỏ chạy

49- Lựa gió chống thuyền, lựa thời cơ thích hợp: Trước tiên hãy tìm hiểu tính cách đặc trưng của đối phương, phán đoán hoàn cảnh khi đó, sau cùng mới quyết định phải đối xử với họ như thế nào.

Giáo sư Nguyễn Lân Dũng

Nguồn: https://giaoduc.net.vn/van-hoa/giao-su-nguyen-lan-dung-noi-ve-49-bi-quyet-thanh-cong-tu-baltasar-gracian-post215176.gd