Đông Định Vương Nguyễn Lữ là người của Hỏa giáo hay Ma giáo?

Đông Định Vương Nguyễn Lữ là người của Hỏa giáo hay Ma giáo?

Hỏa giáo ( Zoroastrianism ) là tôn giáo độc thần xuất hiện ở Ba Tư từ cuối thế kỉ 7 tcn, do nhà tiên tri Zoroaster (Zarathushtra)sáng lập, tôn thở thần ánh sáng/ thần lửa.

Hỏa giáo phát triển mạnh ở Ba Tư rồi lan sang Trung Đông, Trung Á, Trung Quốc...

Ma giáo (Manichaeism) là tôn giáo dung hợp xuất hiện vào thế kỉ thứ 3 scn cũng ở Ba Tư; do Mani sáng lập, ông tự nhận mình là ngôn sứ và là người kế thừa các giáo chủ của cả ba tôn giáo lớn tại xứ Ba Tư lúc đó là Hỏa giáo, Phật giáo và Kitô giáo.

Ma giáo truyền sang Trung Quốc, chính thức được Võ Tắc Thiên công nhận vào năm 694 và phát triển mạnh vào năm 806 khi triều Đường cho Ma giáo lập chùa ở kinh đô Trường An, sắc tứ là “Đại Vân Quang Minh tự”. Từ đó, Ma giáo truyền đi khắp các châu thuộc miền Nam Trung Hoa như Kinh Châu, Dương Châu, Hồng Châu... Ma giáo có ảnh hưởng từ dân chúng đến sĩ đại phu.

Đời Đường, thuyết Phật Di Lặc giáng sinh rất thịnh hành. Năm 695, nữ hoàng Võ Tắc Thiên tự xưng là “Phật Di Lặc hóa thân”, lấy danh nghĩa này xây dựng và thống trị triều Chu (690-705), ngụy tạo ra kinh điển có tên là Đại Vân kinh, ra chiếu lập những chùa Đại Vân ở khắp Trung Hoa. Nhiều nhân vật nổi tiếng đời Đường như cao tăng Huyền Trang, Khuy Căn, thi hào Bạch Cư Dị... đều là những người tin vào thuyết “Phật Di Lặc giáng sinh tịnh thổ” của Ma giáo.

Năm Hội Xương thứ 3 (843), triều đình lấy danh nghĩa “không làm ô tạp phong hóa Trung nguyên”, hạ lệnh nghiêm cấm Phật giáo và Minh giáo hoạt động, ra lệnh giết giáo đồ, tịch thu tất cả tài sản tự viện, bắt tu sĩ hoàn tục. Sử gọi đây là “Hội Xương pháp nạn”. Sau “Hội Xương pháp nạn”, Minh giáo bị gọi là Ma giáo. Từ đó về sau, Minh giáo trở thành một tôn giáo bí mật, phạm cấm, đời nào cũng bị quan phủ truy lùng giết chóc. Để có thể sinh tồn, người trong Minh giáo không thể không hành sự bí ẩn, để rồi chữ Ma trong Mani bị đổi thành Ma, đồng nghĩa với tà ma.

Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương cũng được cho rằng từng là tín đồ của Ma giáo nên mới lấy quốc hiệu Minh. Nhưng sau đó đã bức hại Ma giáo, có lẽ do Thái Tổ hiểu và lo sợ trước sức mạnh mềm (có thể hóa cứng bất cứ khi nào) của tôn giáo này.

Cả Ma giáo và Hỏa giáo đều xuất hiện ở Trung Quốc muộn nhất là vào thời nhà Đường và dần biết mất đến thời Minh-Thanh thì tuyệt tích.

Không biết Hỏa giáo và Ma giáo có lan sang Việt Nam khi nào hay không nhưng trên mạng có nhiều nguồn thông tin đều nói là:

"...khi Nguyễn Nhạc về nối nghiệp cha thì Nguyễn Lữ cũng thôi học, xuất gia theo Minh giáo, tục gọi là đạo Ma Ní, dùng phù phép để chữa bệnh, trừ tà như đạo phù thủy. Đạo Minh giáo thờ thần lửa gần giống với sự thờ cúng của các dân tộc ít người tại Tây Sơn thượng. Đạo Ma Ní rất thịnh hành ở Tây Sơn thượng, nên Nguyễn Lữ qua việc truyền giáo đã quen biết rất nhiều các tộc trưởng, nhiều bộ lạc, người dân tộc thiểu số như sắc tộc Xà Đàn (Sédang), Ra Đê (Rhadé), Gia Rai (Djarais) v.v…"

Như vậy theo thông tin trên thì Nguyễn Lữ theo Ma giáo. Nhưng lại mô tả Ma giáo giống hệt như Hỏa giáo chứ không phải là một tôn giáo dung hợp.

Vậy rốt cục Đông Định Vương là người của Ma giáo hay Hỏa giáo?