De etymologia loquamur (8)

Có lần có bạn hỏi mình sao tháng 9, 10, 11, 12 trong nhiều ngôn ngữ lại lần lượt mang nghĩa 7, 8, 9, 10

Ví dụ trong tiếng Anh ta có:

September (tháng 9) / septem = 7 trong tiếng Latinh

October (tháng 10) / octo = 8

November (tháng 11) / novem = 9

December (tháng 12) / decem = 10

Giải thích ngắn gọn là La Mã cổ đại năm mới bắt đầu vào khoảng giữa tháng 3. (Điều đó có nghĩa là tháng 9 là tháng thứ 7, tháng 10 là tháng thứ 8, vân vân). Có nhiều lần trong lịch sử năm mới đã được dời từ tháng 3 sang tháng 1. Tuy ngày đầu năm mới đổi, tên của tháng trong tiếng Latinh vẫn được giữ (Tuy nhiên vẫn có vài đợt đổi tên của tháng. Ví dụ tháng 7 là đổi theo tên của Iulius Caesar, tháng 8 là đổi theo tên của hoàng đế Augustus). Dưới đây là vài lần đổi ngày năm mới:

Khoảng thế kỉ thứ VII hoặc VIII TCN người La Mã tin rằng Numa Pompilius có dời năm mới về tháng 1.

Nếu xét về bằng chứng lịch sử thì điều trên ta không chắc, nhưng ta biết rằng khoảng năm 153 hay 152 TCN, năm mới được dời về 1 tháng 1 như lịch dương hiện tại vì lý do chính trị quân sự. Mình có đính kèm đường dẫn của một bài hát mình rất thích bên dưới phần bình luận nói về cuộc chiến liên quan trực tiếp đến sự kiện lịch sử đó.

Năm 46 TCN, đến lượt Iulius Caesar mang năm mới về ngày 1 tháng 1 (lịch Yuliô - calendarium Iulianum).

Vào thời Trung Cổ thì ngày năm mới này lại không được sử dụng nữa cho đến khoảng thế kỉ thứ XVI khi Đức Giáo Tông Gregorius XIII nhận ra lịch Yuliô tính trật giờ, dần dần đã ra sai ngày. Lúc đó lịch được sửa lại thành lịch Grêgôriô (calendarium Gregorianum) là lịch Tây mà phần lớn dân số thế giới hiện nay đang dùng. Từ đó, năm mới cũng được chính thức mừng vào ngày 1 tháng 1 lịch Tây (lịch Grêgôriô).

Nếu các bạn muốn hỏi thêm cụ thể về bất cứ chi tiết nào liên quan đến lịch La Mã cổ, hãy nhắn tin cho mình hoặc để lại bình luận bên dưới! Hẹn gặp lại trong bài viết lần tới!