Đất và nước của người Skythia

Đất nước của người Skythia

Khi vua Ba Tư là Dareios mang quân xâm lược Skythia. Người Skythia đã cho sứ giả tới cầu cứu các tộc người khác là Agathyrsoi, Androphagoi,  Boudinoi, Gelonoi, Sauromatai, Neuroi, Malankhlainoi và Tauroi. Trong số các tộc người kể trên, thì chỉ có người Gelonoi, Boudinoi và Sauromatai là đồng ý hỗ trợ người Skythia chống lại người Ba Tư. Còn những tộc người khác thì chỉ đồng ý tham chiến với điều kiện là người Ba Tư phải xâm phạm lãnh thổ của họ trước.

Trước tình hình trên, người Skythia quyết định dùng kế sách “vườn không nhà trống” với người Ba Tư. Cụ thể: họ chia lực lượng của họ và đồng mình thành hai nhóm quân:

Nhóm thứ nhất là cánh quân của người Sauromatai dưới quyền vua Skopasis, nếu người Ba Tư tấn công về phía cánh quân này, người Sauromatai sẽ rút lui cho đến bao giờ người Ba Tư không truy đuổi nữa thì phản công.

Nhóm thứ hai gồm hai cánh quân: cánh thứ nhất là người Skythia dưới quyền chỉ huy của vua Idanthyrsos. Cánh thứ hai cũng là người Skythia nhưng dưới trướng của vua Taxakis và được bổ sung thêm bằng quân đồng minh là người Boudinoi và người Gelonoi. Nhiệm vụ của hai cánh quân này là lợi dụng khả năng cơ động của kỵ binh để dẫn dụ người Ba Tư tiến quân vào phần lãnh thổ của những tộc người đã từ chối tham chiến rồi phản công khi có cơ hội.

Sau khi thảo luận xong xuôi, người Skythia vội giao xe kéo cùng với phần lớn gia súc cho vợ con rồi để họ chạy trốn lên phương bắc. Tiếp đó, người Skythia cử những kỵ binh giỏi nhất đi trinh sát và phát hiện quân Ba Tư đang đóng quân cách sông Istros 3 ngày hành quân.

Người Skythia liền chuyển tới đóng trại cách trại người Ba Tư đúng một ngày hành quân. Vua Ba Tư liền vội cho lính tấn công. Nhưng cứ mỗi khi người Ba Tư đuổi gần đến nơi, thì người Skythia lại phá hủy hết mọi thứ mọc lên từ mặt đất và lấp hết mọi giếng nước rồi nhanh chóng rút lui đến nơi khác.

Cứ như vậy, người Ba Tư truy đuổi người Skythia qua hết vùng đất này đến vùng đất khác. Cả vùng thảo nguyên rộng lớn phía bắc biển Hắc Hải bị giày xéo dưới vó ngựa của người Skythia và gót chân của quân Ba Tư. Có lần, người Ba Tư bị mất dấu người Skythia, nên quyết định dừng lại để xây pháo đài phòng thủ. Nhưng vừa xây được nửa trừng thì người Skythia lại xuất hiện và hai bên lại rượt đuổi nhau tiếp.

Dần dần, cả những dân tộc không tham gia cuộc chiến lúc đầu cũng buộc phải tham gia vào vì bị cả người Skythia và người Ba Tư tấn công. Người Skythia thì cố ý chạy vào đất của các tộc người khác để buộc họ phải tham chiến. Người Ba Tư thì trong lúc cay cú vì mất dấu người Skythia lại quay ra đánh luôn cả các tộc người khác. Người Melankhlainoi, Androphagoi và Neuroi hoảng sợ trước việc đồng thời bị cả người Skythia và người Ba Tư tấn công cùng một lúc đã bỏ chạy lên vùng đất phía bắc hoang vu.

Người Agathyrsoi thì không phải chịu cảnh này. Vì ngay khi biết tin người Skythia đang tiến về phía họ. Người Agathyrsoi đã vũ trang rồi kéo ra biên giới đánh lui người Skythia. Nhờ thế họ không bị kéo vào cuộc chiến tranh.

Khi đã quá chán nản vì mãi không thể đuổi kịp để giao chiến với người Skythia, vua Ba Tư cử sứ giả tới gặp vua Idanthyrsos của người Skythia và nói:

“Này tên kia, tại sao ngươi cứ phải chạy mãi thế, trong khi ngươi có thể làm được một trong hai điều sau đây:

Nếu ngươi nhận thấy ngươi có thể chống lại được ta, hãy đừng chạy trốn và chiến đấu đi!

Nếu người thừa nhận ngươi không thể chống lại ta, hãy đừng chạy trốn và đến gặp chủ nhân của ngươi (tức là vua Darius I - Ba Tư) và dâng cho ta đất và nước”

Vua Idanthyrsos đã trả lời rằng:

“… về các chủ nhân, ta không thừa nhận ai đứng trên mình ngoại trừ Zeus – tổ phụ của ta – và Hestia – nữ hoàng của người Skythia. Vì thế, với ngươi, thay vì gửi tới đất và nước. Ta sẽ gửi đến cho ngươi những món quà phù hợp hơn. Cuối cùng, để trả lại lời ngươi nói rằng ngươi là chủ nhân của ta. Ta nói là: đi khóc đi!

Sau đó, những người Skythia - phẫn nộ trước những yêu cầu của vua Ba Tư – đã ngay lập tức phát động tấn công quân Ba Tư cả ngày lẫn đêm. Kỵ binh Skythia dễ dàng nghiền nát kỵ binh Ba Tư và chỉ ngừng truy đuổi khi bộ binh Ba Tư đã lên kịp để hỗ trợ kỵ binh. Tình thế quân Ba Tư có thể đã tồi tệ hơn rất nhiều, nếu như không có một cơ may sau:

Xứ Skythia rất lạnh, đến nỗi không có cả lừa và la. Thành ra, mỗi khi nghe thấy tiếng lừa và la trong doanh trại của quân Ba Tư, đám ngựa Skythia lại hoảng sợ và bỏ chạy. Chính vì lý do này, quân Skythia không thể tiến gần tới doanh trại quân Ba Tư, vì cứ mỗi khi gần đến nơi, đám ngựa lại bị lũ lừa và la của quân Ba Tư dọa cho chạy tung vó :))

Tuy nhiên, người Skythia lại bầy ra hai mưu kế để đối phó với người Ba Tư:

Thứ nhất, mỗi khi thấy quân Ba Tư có dấu hiệu giao động, họ lại cố tình để lại một ít gia súc cho quân Ba Tư cướp. Mỗi khi cướp được gia súc của người Skythia, người Ba Tư lại được củng cố tình thần và chiến đấu tiếp.

Với mưu kế đầu tiên, người Skythia đã khiến người Ba Tư rơi vào cảnh tiến thoái lưỡng nan. Nhận thấy tâm trạng chán chường của người Ba Tư, người Skythia liền cho sứ giả mang tới tặng vua Ba Tư một con chuột, một con ếch, một con chim và năm mũi tên. Vua Ba Tư liền hỏi sứ giả là người Skythia có ý gì, thì sứ giả bảo là anh ta không được dặn dò gì thêm, nên người Ba Tư hãy tự trả lời nếu như có trí khôn.

Vua Dareios của Ba Tư liền vội gọi các tướng đến để thảo luận. Nhà vua cho rằng:

“Chuột sinh ra từ đất và ăn những sản phẩm từ đất như con người;

Con ếch sinh ra từ nước và ăn những sản phẩm từ nước

Chim rất giống ngựa (?) người Skythia lại dâng cả những mũi tên.

Như vậy, người Skythia đã dâng cả đất, nước và sức mạnh trên chiến trường của họ cho người Ba Tư”

Gobryas – một trong những người đã cùng Dareios lật đổ sự cai trị của các Magoi trước kia – lại có một kiến giải khác:

“Trừ khi các người biến thành chim và bay lên trên trời; Hãy biến thành chuột và chui rúc xuống lòng đất; Còn không thì biến thành ếch và chui xuống dưới nước; Hỡi người Ba Tư, các ngươi sẽ không thể quay về nhà, mà sẽ bị bắn gục bằng những mũi tên”

Sau khi tặng quà cho vua Ba Tư, người Skythia nhanh chóng dàn trận và làm như thể họ chuẩn bị tổng tấn công vào doanh trại của quân Ba Tư. Trước khi người Skythia tấn công, một con thỏ rừng đột nhiên chạy ngang qua. Binh sĩ Skythia liền bỏ đội hình để chạy theo bắt con thỏ. Khi chứng kiến cảnh này, vua Dareios chợt nhận ra sự coi thường của người Skythia với mình và hiểu ra tình cảnh của mình đang vô vọng thế nào. Ngay đêm đó, người Ba Tư vội vã rút quân.

Để có thể rút lui an toàn, người Ba Tư đã dùng một mưu kế như sau: đầu tiên, nhà vua tuyên bố là sẽ mang tất cả những người khỏe mạnh nhất đi tấn công người Skythia. Còn những người già cả và thương tật sẽ được ở lại bảo vệ doanh trại. Trước khi dẫn lính đi, ông ta cũng lệnh cho binh lính đốt lửa trại và để lại toàn bộ số lừa hiện có.

Đêm hôm đó, trong khi vua Ba Tư dẫn những binh sĩ trẻ khỏe rút lui. Những binh sĩ già cả và thương tật vẫn yên tâm ở lại canh giữ doanh trại. Còn những chú lừa do thấy doanh trại vắng vẻ hơn bình thường nên hoảng sợ và kêu to hơn mọi hôm. Người Skythia vì thấy doanh trại vẫn sáng và đám lừa kêu to hơn mọi hôm nên không tấn công.

Sáng hôm sau, đám binh lính bị vua Ba Tư bỏ lại phát hiện ra mình bị lừa rối. Liền chạy sang hàng quân Skythia. Người Skythia khi biết mình bị lừa liền tập trung toàn bộ binh lực rồi mau chóng hành quân tới sông Istros.

Istros là một con sông nằm ở phía đông xứ Thrace và phía nam lãnh thổ của người Skythia. Trước khi tiến quân vào lãnh thổ Skythia, vua Ba Tư đã lệnh cho người Ionia làm một cây cầu phao qua sông và ở lại bảo vệ cây cầu trong 60 ngày.

Biết được điều này, người Skythia đã thực hiện mưu kế hiểm độc thứ hai đối với người Ba Tư:

Đó là lệnh cho cánh quân của người Sauromatai đi tới sông Istros rồi thuyết phục người Ionia rời đi ngay sau khi thời hạn 60 ngày kết thúc. Người Ionia tỏ ra đồng ý, nhưng ngay khi cánh quân của người Sauromatai quay về để trợ chiến cho hai cánh quân còn lại, người Ionia lại tổ chức canh phòng cẩn mật hơn.

Trong lúc truy đuổi người Ba Tư, người Skythia sử dụng đường tắt đi tới sông Istros trước để chặn đường lui của người Ba Tư. Khi thấy những người Ionia vẫn chưa chịu rời đi, người Skythia đã thuyết phục người Ionia như sau:

“Hỡi người Ionia, số ngày hạn định của các người đã hết, nhưng các ngươi vẫn còn ở đó một cách ngu ngốc. Trước đây các ngươi ở lại là vì lo sợ, còn bây giờ hãy phá hủy cây cầu đó rồi quay về với tự do và hạnh phúc đi, nhớ là không được quên ơn các vị thần và người Skythia. Còn về kẻ từng là chủ nhân của các ngươi, chúng ta tin là hắn sẽ không bao giờ cùng một đạo quân đi uy hiếp các dân tộc khác được nữa”

Nghe được những lời này của người Skythia, các tiếm chúa của người Ionia tiến hành họp kín. Sau khi suy xét được mất, họ vẫn thấy là trung thành và phục vụ người Ba Tư sẽ tốt hơn. Vậy nên người Ionia sau đó đã phá cầu, nhưng khi mới phá được một nửa họ lại dừng lại và chờ đợi đoàn quân của người Ba Tư quay trở về.

Còn về phần người Skythia, tin chắc là người Ionia do mong muốn thoát khỏi ách nô lệ sẽ phá hoàn toàn cây cầu và đoạn tuyệt đường rút của người Ba Tư, nên họ nhanh chóng quay lại và lùng kiếm đoàn quân của người Ba Tư. Nhưng do người Skythia toàn đi đường tắt, còn người Ba Tư lại lần mò đi đường vòng. Nên cuối cùng, người Skythia lại đi qua chỗ người Ba Tư mà không hay biết.

Khi người Skythia quay lại sông Istros lần thứ ba, thì người Ionia đã bắt lại cây cầu và hộ tống người Ba Tư qua sông an toàn. Nhận thấy bộ mặt thật xảo trá của người Ionia, người Skythia đã đưa ra lời nhận xét sau:

“Một mặt, nếu coi người Ionia là những người tự do, thì đây là những kẻ hèn nhát và kém cỏi nhất trong các tộc người. Một mặt, nếu coi người Ionia là những nô lệ, thì đây là những nô lệ trung thành và ít chạy trốn nhất”

_Metistockles_

Ảnh: chiến binh Skythia