ĐẮC NHÂN TÂM - Nghệ thuật có được “cả thế giới”?

– Liệu có đúng là kim chỉ nam giúp ta “thu phục lòng người” hay sai lầm của câu “khéo ăn, khéo nói sẽ có cả thiên hạ”? –

______

Từ xa xưa, ông bà ta có câu: “Học ăn, học nói, học gói, học mở”. Không phải ngẫu nhiên trong hàng ngàn hàng vạn lý lẽ cương thường đạo lý cần phải học mà người xưa đã chọn giao tiếp là ưu tiên hàng đầu. Ai cũng biết rằng, con đường sự nghiệp hay rộng hơn thế nữa là đường đời có thành công hay thất bại đều được quyết định bởi kỹ năng giao tiếp, thậm chí có người cho rằng, giao tiếp tốt chính là chìa khóa dẫn đến 90% sự thành công. Và để cải thiện kỹ năng giao tiếp của mình, không ít độc giả đã chọn Đắc Nhân Tâm làm “quyển sách gối đầu giường”.

_____

Đắc Nhân Tâm của Dale Carnegie là quyển sách không mới nhưng cũng không bao giờ cũ. Bởi lẽ nó được các tín đồ của dòng sách tự lực (self-help) coi là kinh điển và vẫn luôn được nhắc đến kể từ khi bắt đầu được xuất bản vào năm 1936 với tên tiếng Anh là How to Win Friends and Influence People – một cuốn sách tâm lý luôn nằm trong top đầu trong suốt nhiều năm qua.

-----

Vậy hiểu đúng Đắc Nhân Tâm là gì?

“Đắc” nghĩa là được, “Nhân” nghĩa là người, “Tâm” nghĩa là tim, hiểu một cách đơn giản thì “Đắc Nhân Tâm” nghĩa là thu phục lòng người. Theo những gì được tác giả Dale viết trong cuốn sách thì “Đắc Nhân Tâm” có nghĩa là nghệ thuật thu phục lòng người, con người có thể dựa theo những quy tắc, tiêu chuẩn nhất định để hướng sự yêu mến của mọi người đến với mình.

Chính vì lẽ đó nên nhiều người tìm đến Đắc Nhân Tâm, bởi họ nghĩ rằng đây là một quyển sách:

- Dạy mình đối nhân xử thế;

- Dạy mình kiếm tiền;

- Dạy những điều giúp mình có cuộc sống hạnh phúc, cung cấp một công thức nào đó để có cuộc sống viên mãn, v.v..

----------

Giá trị cốt lõi mà Dale Carnegie muốn gửi gắm tới tất cả mọi người vẫn luôn được truyền dạy qua các thế hệ trong việc “thu phục được lòng người”. Tác giả đã rất am hiểu và tinh tế trong việc kết hợp nhiều nền tảng kiến thức với nhau từ tâm lý học cho đến cuộc sống thực tế và khả năng quan sát nhạy bén. Không thể phủ nhận rằng một số nguyên tắc Dale đưa ra khá ý nghĩa và nghe có vẻ “hay ho”, đó có thể là các đức tính nên có ở mọi người dù già hay trẻ. Với Đắc Nhân Tâm, tác giả chú trọng nhiều vào vấn đề giao tiếp và xem nó như là một nghệ thuật, trong đó người giao tiếp chính là một nghệ sĩ đang “biểu diễn” tác phẩm của mình.

-------

Và bởi đóng vai trò là một nghệ sĩ, nên theo quan điểm cá nhân của tôi, những lời khuyên, quy tắc trong sách đã biến con người họ thành con người giả tạo, lúc nào cũng phải tỏ ra hòa nhã, luôn mỉm cười, không phê bình, không lên án hoặc phàn nàn về ai, luôn cố gắng tạo ấn tượng tốt, v.v.. Hay nói một cách đơn giản là luôn phải “diễn”. Tại sao lại như vậy? Bởi vì Đắc Nhân Tâm vốn là tập hợp những kỹ xảo “chi phối” con người, khiến người khác làm điều mình muốn, điển hình cho kiểu thực dụng tàn nhẫn. Dần dà qua thời gian, sự chân thành mà con người dành cho nhau dần mất đi, trong đầu lúc nào cũng ngập sự suy toán: “Nói sao để không mất lòng nhỉ?”, “Phải nói như thế nào để đạt được mục đích mình cần đây?”…

_____

Cuộc sống là không dễ dàng, chỉ với một lời nói, nó có thể quyết định sự thành công hay thất bại. Một lời khen có thể giúp người khác vui vẻ cả ngày, một lời chỉ trích có thể gây ám ảnh suốt khoảng thời gian dài. Đấy chính là sức mạnh của ngôn từ. Biết được điều đó, mỗi người thông qua phương tiện giao tiếp để có thể diễn đạt điều mình mong muốn cho bản thân hoặc mong muốn ở đối phương. Nhưng khi bạn gặp mâu thuẫn trong xã hội, nếu bạn sử dụng những quy tắc này mà phải ép buộc bản thân đi theo con đường ấy, gượng gạo thực hành theo thì rất giả tạo. Nghiêm trọng hơn, nếu sử dụng chúng với mục đích bất chính thì lại càng nguy hiểm. Do đó, theo ý kiến cá nhân tôi, đây là quyển sách chỉ có ý nghĩa với người thật sự sống chân thật, sống bằng cả sự yêu thương đối với tất cả. Nhưng nếu sống như vậy, liệu có phải là quá khó khăn hay không?

---------

Một điểm trừ nữa tôi không thích trong cuốn này là các nguyên tắc cùng dẫn chứng được đưa ra ở phần sau. Từ nguyên tắc thứ sáu trở đi, các câu chuyện, dẫn chứng có vẻ khá “hời hợt”, chưa đủ sức thuyết phục đối với tôi cũng như một số độc giả khác, thậm chí có người từng đánh giá rằng các dẫn chứng này rất “phi thực tế”, do chính tác giả tưởng tượng ra… Thêm vào đó, có lẽ bởi đặc tính công việc bán hàng của mình nên những câu chuyện Dale đưa ra luôn có các doanh nhân hay danh nhân vĩ đại, điều này làm tôi liên tưởng cuốn sách với những “cẩm nang bán hàng”, những bí kíp của nghề sales.

____

Cuối cùng, xuyên suốt 9 nguyên tắc chính mà Đắc Nhân Tâm trình bày để chúng ta hoàn thiện bản thân, biết ứng xử và giao tiếp trong cuộc sống thì Dale Carnegie luôn muốn độc giả thực hành dựa trên sự chân thành. Chân thành được xem là cốt lõi nhưng tác giả không hề giới thiệu rõ nó là gì, làm thế nào để có nó,… Đây chính là điểm “hời hợt” thứ hai của cuốn sách. Theo tác giả, sự chân thành rất quan trọng nhưng liệu Dale có chân thành khi đổi họ của mình theo gia đình Carnegie nổi tiếng và giàu có thời ấy: Andrew Carnegie – một doanh nhân người Mỹ, được mệnh danh là “vua Thép”, có thể so sánh với Bill Gates ngày nay.

-----

Dale tên thật là Dale Breckenridge Carnagey, ông đã đổi tên thành Carnegie ngay sau khi bán cuốn sách đầu tiên của mình, trong nỗ lực nhằm liên kết mình với gia đình Carnegie. Chính vì điều này, Biography đã nói: “Một chiến thuật kinh doanh xuất sắc, cái tên mới khiến mọi người liên tưởng các lớp học và sách của anh ấy với tầng lớp gia đình Carnegie, những người mà anh ấy không có bất cứ quan hệ gì.” Việc nắm bắt hình ảnh và thương hiệu lớn của ai đó đã giúp Dale thành công, công việc kinh doanh và doanh số bán sách của ông tăng lên. Song theo quan điểm của tôi, không nhất thiết phải “kết giao” với các tỷ phú, danh nhân, tốt hơn hết ta nên xây dựng hình ảnh và thương hiệu của riêng mình ngay từ đầu thay vì chỉ tận dụng và chiếm lấy một thương hiệu khác.

---------

Lời kết, sự thật là chúng ta không thể phủ nhận rằng Đắc Nhân Tâm đã, đang và vẫn sẽ luôn được đánh giá là cuốn sách của mọi thời đại, là kim chỉ nam giúp cho mỗi người có thể hướng tới tương lai tốt đẹp, hoàn thiện bản thân. Đắc Nhân Tâm chính là một nghệ thuật sống của cả đời người. Song ý nghĩa lớn nhất chính là tự bản thân mỗi chúng ta, bởi trong cuộc sống, việc gì cũng có hai mặt của nó. Và liệu có bao nhiêu người thật sự hiểu, nắm bắt, và vận dụng những kỹ năng của Đắc Nhân Tâm để “sự thần diệu” hay “sự nguy hiểm” của Đắc Nhân Tâm được thể hiện.

_____

Bài viết chỉ dựa trên quan điểm cá nhân.

Thank you for reading!

Review & Photo by Thu Hồng Hoàng.

“Nếu bạn yêu thích bài dự thi này, bạn hãy thả tim yêu thích và lan tỏa đến cộng đồng thông qua nút chia sẻ bên dưới nhé!”