Có nên thu tiền đọc báo điện tử hay không?

Hi bạn, mình cũng là sinh viên báo chí truyền thông nên có lẽ sẽ thử giúp bạn trả lời câu hỏi này nhé. Theo mình, chúng ta vẫn chưa nên áp dụng thu tiền đọc báo điện tử ở Việt Nam hiện nay, lý do là bởi:

• Thứ nhất, muốn thay đổi thói quen của người dùng bắt buộc phải thay đổi xu hướng hoạt động của tòa soạn. Tâm lý người Việt thích đọc báo chùa, báo bao cấp. Người ta hay mua cái gì phải cảm nhận được, cầm trên tay được, dùng được. Không giống như các dịch vụ Nexflix hay Spotify, từ khi hình thành đến nay thì đa phần báo điện tử ở Việt Nam vẫn là miễn phí với người đọc. Nếu muốn thay đổi thói quen này của họ bắt buộc phải thay đổi từ chất lượng đến các vấn đề liên quan như hạ tầng công nghệ, hạ tầng đầu tư, rồi nhân lực, nhuận bút… Tất cả đều phải được đồng bộ hóa thì mới mong thu phí của độc giả được. Hơn nữa, một khi đã muốn tăng cường chi phí đọc báo thì phải cắt giảm chi phí sản xuất tác phẩm. Đầu tư cho việc thu phí hiện nay cũng không phải dễ dàng, mà đã thu phí bắt buộc phải có lợi nhuận. Câu hỏi này hiện vẫn được bỏ ngỏ và chưa có cách giải quyết cụ thể.

• Thứ hai, việc thu phí này sẽ phù hợp hơn với những cơ quan báo chí xem sản phẩm của mình đơn thuần là phương tiện thu lợi chứ không vì mục đích chính trị. Tại Việt Nam, nền báo chí của nước ta là báo chí cách mạng, báo chí phục vụ sự nghiệp của Đảng và nhân dân. Do đó, khó có thể coi báo chí là sản phẩm hàng hoá thuần tuý. Và việc triển khai thu tiền từ bạn đọc trên báo điện tử cũng không hề đơn giản. Việc này cần được các cơ quan tính toán một cách bài bản, kỹ lưỡng sao cho vừa đảm bảo nội dung báo chí chất lượng cao, vừa tiến tới thu phí bạn đọc. Một khi đã thu phí, đối thủ của báo điện tử chính là các nguồn tin nhanh trên mạng xã hội, thậm chí là chính nó ở trước thời điểm thu phí. 

• Thứ ba, báo điện tử thu phí có thể trở thành xu hướng trong tương lai, nhưng đây chưa phải thời điểm hợp lý. Thực tế đọc báo thu phí đã rất phổ biến ở nước ngoài, nhưng ở nước ta thì còn khá mới mẻ. Báo điện tử đầu tiên tại Việt Nam thu phí là VietnamPlus của TTXVN, áp dụng từ năm 2018 - người đọc trả phí để đọc một số ít bài chọn lọc hằng ngày. Theo đó, các bài viết thu phí của VietnamPlus (pay.vietnamplus. vn) có nội dung phân tích chuyên sâu, phỏng vấn độc quyền... do tòa soạn tự sản xuất, hoặc dịch lại theo nhượng quyền của các đơn vị báo chí lớn trên thế giới. Mức phí khoảng 5.000 đồng/tin tức. Hoặc chi phí với các gói xem tin tức độc quyền ở các mức như 10.000 đồng/7 ngày; 30.000 đồng/30 ngày hay 50.000 đồng/60 ngày. Tuy nhiên, mức phí để tiếp cận thông tin chất lượng của công chúng hiện vẫn còn quá nhỏ so với công sức và trí tuệ mà các nhà báo và toàn soạn bỏ ra. Hiện thu phí vẫn còn là một bài toán khó giữa nhu cầu thông tin của công chúng và thực tế của các tòa soạn.