Có bao nhiêu câu đố được tạo ra từ tác phẩm Truyện Kiều?

Trong Truyện Kiều và những kỷ lục (Tác giả Phạm Đan Quế), có một kỷ lục rất thú vị về tác phẩm này được đề cập đến đó chính là: Tác phẩm tạo ra nhiều câu đố nhất Việt Nam!

Ảnh: petrotimes.vn

Trước tiên, mình xin thừa nhận là mình không thuộc Truyện Kiều. :D Hồi xưa đi học thì còn thuộc vài câu vài đoạn, chứ bây giờ thì... chỉ còn nhớ mỗi tên cụ Nguyễn Du. :D Vốn dĩ người ta mỗi khi đọc Truyện Kiều thường rất say mê, và việc thuộc lòng Truyện Kiều cũng chính là niềm tự hào của họ. Có thể thuộc kỹ và làu làu đến độ hiểu nghĩa của từng chữ, rõ tình ý của từng câu, lại còn biết chữ này ở chỗ nào, hay chữ kia được nhắc đến bao nhiêu lượt, thì không tự hào sao được!

Số là, trong Truyện Kiều có rất nhiều câu đố mà bình sinh nếu không thông thạo ngôn ngữ tiếng Việt, rất khó để phát hiện ra. Có thể kể ra đây một vài câu đố như sau:

Còn thiên Tích Việt ở tay

Nỗi đêm khép mở nỗi ngày riêng chung

... là cái gì?

Lời giải: Đây là cái quạt giấy thường cầm ở tay ngày đêm khép mở, lúc dùng riêng, lúc dùng chung.

Rỡ mình lạ vẻ cân đai

Sao cho trong ấm thì ngoài mới êm

... Chính là cái chăn (mền).

Rõ ràng trong ngọc trắng ngà

Sầu tuôn đứt nối châu sa vắn dài

Một mình âm ỉ canh chầy

Đoạn trường ai biết kiếp này mới thôi

... Là cây nến (đèn cầy): vừa trong, vừa trắng với các đoạn nến đứt nối nhỏ giọt được thắp sáng, cháy âm ỉ cả đêm mà không biết sẽ tắt lúc nào.

Tuần sau bỗng thấy hai người

Giang tay về chốn trướng mai tự tình

... là chữ Thiên 天 (gồm chữ nhị 二 và chữ nhân 人)

Đời người đến thế thì thôi

Ba thu dồn lại một ngày dài ghê

... là chữ Xuân 春 (gồm chữ tam, chữ nhân và chữ nhật: 三, 人,日)

Truyện Kiều anh thuộc đã lâu

Đố anh kể được hai câu hết Kiều?

ĐÁP:

Trăm năm trong cõi người ta...

... Mua vui cũng được một và(i) trống canh

(câu đầu tiên và câu cuối cùng)

Truyện Kiều anh đã thuộc lòng

Đố anh kể được một dòng toàn Nho?

ĐÁP:

Hồ Công quyết kế thừa cơ

Lễ tiên, binh hậu, khắc cờ, tập công.

(Đây là câu lục bát duy nhất của Truyện Kiều chỉ gồm có các từ Hán Việt - chữ Nho)

hoặc:

Truyện Kiều anh học đã thông

Đố anh kể được một dòng toàn Nôm?

và:

Truyện Kiều anh đã thuộc làu

Đố anh kể được một câu năm người?

ĐÁP:

Này chồng, này mẹ, này cha

Này là em ruột, này là em dâu.

(Đây là hai trong rất nhiều câu lục bát của Truyện Kiều chỉ toàn có chữ Nôm nhưng là hai câu điển hình nhất).

Rồi cả những câu đố Kiều mang tính chất đố thanh giảng tục (ngược với những câu đố tục giảng thanh trong dân gian) như:

Sè sè nấm đất bên đường

Dàu dàu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh.

Tức Kiều... đi tiểu tiện

Hay:

Khi tựa gối, khi cúi đầu

Khi vò chiếu khúc, khi chau đôi mày.

Tức Kim Trọng... đi đại tiện

Hay:

Sớm đào, tối mận lân la,

Thất kinh, nàng chửa, biết là làm sao.

Tức Kiều... có thai...

Rồi thì:

Cởi ra rồi lại buộc vào,

Vườn hồng đâu dám ngăn rào chim xanh.

Cho hay là giống hữu tình,

Đố ai gỡ mối tơ mành cho xong?

Rất đơn giản, đó chính là cái quần hay cái váy của một gái giang hồ! :D Ở đây vườn hồng và chim cò đều được dùng với nghĩa đặc biệt - một lối chơi chữ với nghĩa dung tục, không được nghiêm chỉnh mà lại rất đúng như trong thực tế bởi vườn hồng gắn được với má hồng mà chim xanh lại đi được với chim cò. ;))

Bạn có thuộc Truyện Kiều? Hiện bạn có còn quan tâm đến Truyện Kiều? Bạn còn biết trong Truyện Kiều còn những câu đố nào hay nữa không?