“Cloud Atlas”: biên niên sử về tình yêu, đầu thai chuyển kiếp, sự tiến hoá của linh hồn (Soul Evolution) và hơn thế nữa

Xem bộ phim này đã lâu, và kể từ khi xem những trailers đầu tiên từ cách đây 7 năm, mình đã vô cùng bị thu hút bởi nội dung rất thú vị của nó. Mình vốn đã dự định sẽ viết một bài về những suy nghĩ và góc nhìn của mình xoay quanh nội dung bộ phim, nhưng nay mới có dịp thực hiện.

Dành cho các bạn chưa xem phim này: “Cloud Atlas” (tên tiếng Việt “Lục Tấu Vân Đồ”) là một bộ phim kể về cùng một lúc 6 câu chuyện khác nhau, mỗi câu chuyện với một nhân vật chính khác nhau (thế nên gọi là “lục tấu”), diễn ra trong những giai đoạn lịch sử khác nhau của nhân loại. Đặc biệt là, các chi tiết, dù lớn dù nhỏ, trong mỗi câu chuyện đều có liên quan trực tiếp đến những câu chuyện khác. Có thể hiểu là cả 6 câu chuyện diễn ra trong cùng một “vũ trụ” vậy. Song, đó vẫn chưa phải là điểm thú vị nhất.

Nguồn: Google.

“Cloud Atlas” còn là một bộ phim nói về đề tài luân hồi, đầu thai chuyển kiếp, được thực hiện qua việc mỗi diễn viên trong phim sẽ đảm nhận nhiều vai/nhân vật khác nhau, xuất hiện xuyên suốt 6 câu chuyện. Sự đổi vai này là ẩn dụ cho quá trình tái sinh và thay đổi nhân dạng của một linh hồn - ở đây chính là các diễn viên.

Dưới đây là nội dung chính của 6 câu chuyện, và cách mà chúng được xâu chuỗi với nhau để tạo ra thông điệp xuyên suốt của cả bộ phim. (Ban đầu mình đã dự định tách bài viết này thành 2 phần, nhưng nghĩ lại thấy như vậy các bạn sẽ khó nắm bắt thông điệp liền mạch 6 câu chuyện. Nên là bạn đọc hãy thông cảm cho độ dài của bài viết này nhé, đổi lại mình bảo đảm nó sẽ là một hành trình “Vân đồ” thật thú vị dành cho các bạn!).

6 câu chuyện với 6 bối cảnh lịch sử khác nhau của nhân loại. Nguồn: Google.

Câu chuyện 1: Hành trình xuyên Thái Bình Dương của Adam Ewing (1849)

Lấy bối cảnh giữa thế kỷ 19, thời đại mà vấn đề kì thị sắc tộc vẫn là một điều hết sức bình thường: người da trắng bành trướng các thuộc địa, và bắt các cư dân da màu tại đó làm nô lệ. Câu chuyện nói về hành trình xuyên Thái Bình Dương từ Mỹ đến Chatham, một hòn đảo nhỏ tại châu Úc, của luật sư Adam Ewing (Jim Sturgess), để ký kết giấy tờ sở hữu nô lệ cho bố vợ của mình là Haskell Moore (Hugo Weaving), trên chiếc thuyền của thuyền trưởng Molyneux (Jim Broadbent).

Trong chuyến hải trình, anh đã kết bạn với Autua (David Gyasi) một nô lệ da màu đã trốn lên thuyền - người mà anh đã chứng kiến bị đánh đập rất dã man không lâu trước đó, và suýt bị đầu độc đến chết bởi tay bác sỹ “lang băm” Henry Goose (Tom Hanks).

Adam Ewing (phải) và Autua. Nguồn: Google.

Chính việc chứng kiến những màn tra tấn quá man rợ mà những nô lệ như Autua phải chịu đựng đã nhóm lên lòng thương cảm trong Adam, khiến anh quyết định cưu mang Autua suốt chuyến hải trình, và khởi xướng phong trào bãi nô sau này. Để trả ơn, Autua đã cứu Adam thoát khỏi âm mưu đầu độc của Henry, giúp anh trở về Mỹ an toàn bên người vợ thân yêu của mình - Tilda Ewing (Doona Bae).

Sau khi trở về, 2 vợ chồng Ewing, mặc cho gặp phải sự ngăn cản của gã bố vợ tham lam độc ác, đã quyết định bắt đầu phong trào bãi nô.

Câu chuyện 2: Bản “Lục tấu Vân đồ” của nhạc sỹ Robert Frobisher (1936)

Giữa thế kỷ 20, Anh Quốc, nạn phân biệt chủng tộc khắp thế giới lúc này đã dần được xoá bỏ, tuy nhiên, xã hội lại chứng kiến một vấn đề khác: kì thị giới tính, mà cụ thể là nhắm vào những người đồng giới và lưỡng giới.

Câu chuyện xoay quanh chàng nhạc sỹ trẻ tuổi Robert Frobisher (Ben Whishaw) - một người lưỡng giới - vì muốn phát triển sự nghiệp âm nhạc của mình, đã đến xin ở nhờ trong biệt thự của một nhà soạn nhạc nổi tiếng vào thời đó - Vyvyan Ayrs (Jim Broadbent). Robert có một người bạn trai là Rufus Sixsmith (James D’Arcy), nhưng đồng thời cũng có một mối quan hệ lén lút và chóng vánh với Jocasta Ayrs (Halle Berry) - vợ của nhà soạn nhạc.

Robert Frobisher trong giai đoạn sáng tác bản "Lục tấu Vân đồ". Nguồn: Google.

Tại nhà của Ayrs, anh đã đọc được quyển hồi ký của Adam Ewing (vị luật sư trong câu chuyện 1) về chuyến hải trình của anh ta, và từ đó có cảm hứng bắt tay vào viết tác phẩm “Lục tấu Vân đồ” của mình (cũng là bài nhạc theme xuyên suốt bộ phim).

Vì thấy bản nhạc này quá hay và có tiềm năng, Vyvyan đã nổi máu tham muốn được đứng tên nó, đồng thời đe doạ sẽ tiết lộ sự thật về giới tính của Robert nếu anh không đồng ý. Cuộc tranh chấp kết thúc bằng việc Robert dùng súng bắn chết Vyvyan và bỏ trốn.

Tại nơi ở mới, vốn là một nhà trọ rẻ tiền do một gã chủ trọ tham lam (Tom Hanks thủ vai) quản lý, Robert đã bị đẩy đến đường cùng, vừa bởi quá túng thiếu, vừa bởi uất ức một xã hội kì thị những người như mình: anh quyết định tự sát bằng chính khẩu súng anh đã dùng để giết Vyvyan.

Câu chuyện 3: Kế hoạch ngăn chặn thảm hoạ hạt nhân của Luisa Rey (1973)

Mỹ, thập niên 70, thời kỳ phát triển bùng nổ của công nghệ và các nhà máy điện hạt nhân. Nữ nhà báo Luisa Rey (Halle Berry), sau một cuộc đối thoại bất ngờ trong thang máy với Rufus Sixsmith từ câu chuyện 2, lúc này đã lớn tuổi và là một nhà vật lý hạt nhân, đã được ông tiết lộ một âm mưu liên quan đến độ an toàn của các lò phản ứng hạt nhân được điều hành bởi gã doanh nhân Lloyd Hooks (Hugh Grant).

Vì sợ âm mưu bại lộ, Lloyd đã cử sát thủ Bill Smoke (Hugo Weaving) đến giết tiến sỹ Rufus và cướp đi bản báo cáo của ông để bịt đầu mối. Luisa tuy không có được bản báo cáo, nhưng đã vô tình đọc được bức thư mà nhạc sỹ Robert Frobisher (câu chuyện 2) từng gửi cho Rufus, và nghe được bản “Lục tấu Vân đồ” ông thu lại trong một chiếc băng cassette.

Nữ nhà báo Luisa Rey và thanh tra Joe. Nguồn: Google.

Sau đó, cô tiếp cận được tiến sỹ Isaac Sachs (Tom Hanks) - người nắm giữ bản sao báo cáo của tiến sỹ Rufus. Từ những lần đầu gặp mặt, 2 người đã cảm thấy thân quen khó tả.

Đến lượt Isaac bị thủ tiêu, nhưng lần này, Luisa đã có được cho mình bản báo cáo. Trong quá trịnh bị tên Bill truy lùng, cô đã nhận được sự trợ giúp của thanh tra an ninh Joe Napier (Keith David) và cuối cùng thành công trong việc đập tan âm mưu hạt nhân nọ.

Câu chuyện này có một số chi tiết thú vị: cha đẻ của Luisa là Lester Rey (David Gyasi) chính là hậu bối sau nhiều đời của Autua - người nô lệ da màu đã cùng Adam Ewing xuyên biển trở lại Mỹ trong câu chuyện 1. Còn sở dĩ Luisa và Isaac có một cảm giác thật thân quen khi vừa gặp nhau là vì cả 2 đã từng cùng có mặt tại hòn đảo châu Úc nọ (câu chuyện 1) - Halle Berry đóng vai một nữ nô lệ trên đảo, và Tom Hanks đóng vai gã “lang băm” Henry Goose.

Câu chuyện 4: Timothy Cavendish “đào tẩu” khỏi viện dưỡng lão (2012)

Lấy bối cảnh xã hội hiện đại, năm 2012, câu chuyện kể về cuộc đời của nhà xuất bản gà mờ Timothy Cavendish (Jim Broadbent), người đã trở nên nổi tiếng chỉ sau một đêm, khi mà tác giả của cuốn sách “Đấm Vỡ Mồm” mà ông xuất bản là Dermot Hoggins (Tom Hanks) đã thẳng tay ném một nhà phê bình từ trên nóc một toà nhà xuống dưới lòng đường, như một chiêu bài PR cho cuốn sách của mình.

Timothy Cavendish bên cạnh "người tình trong mộng" thời trẻ Ursula của mình. Nguồn: Google.

Không lâu sau khi trở nên nổi tiếng, Timothy bị đàn em của Dermot (lúc này đang trong tù) tìm đến đòi tiền. Ông bèn đến xin vay tiền của anh trai là Denholme Cavendish (Hugh Grant) nhưng lại bị ông ta lừa cho vào viện dưỡng lão, một phần vì khó chịu vụ vay tiền, một phần vì Timothy đã từng qua lại lén lút với vợ ông ta - bà Georgette (Ben Whishaw). Chi tiết này chính là tiếp nối cái duyên nợ không được tốt đẹp lắm từ kiếp trước, giữa nhạc sỹ lưỡng giới Robert Frobisher (Ben Whishaw) và Vyvyan Ayrs (Jim Broadbent) trong câu chuyện 2.

Tại viện dưỡng lão, Timothy đã cùng với một số bạn già khác lập kế hoạch tẩu thoát, cũng như chiến đấu chống lại cô “vú em” ưa bạo lực Noakes (Hugo Weaving). Nhóm bạn này cuối cùng đã tẩu thoát thành công. Timothy sau đó đã lấy cảm hứng từ chính “cuộc phiêu lưu” này của mình để viết thành một câu chuyện.

Câu chuyện 5: Cuộc cách mạng giải phóng người nhân tạo của Sonmi-451 (2144)

Hàn Quốc, Tân Seoul, thế kỷ 22. Vào thời đại này, con người đã hoàn toàn làm chủ công nghệ thụ tinh nhân tạo. Sonmi-451 (Doona Bae) là một trong vô số người nhân tạo khác, ra đời nhờ công nghệ này. Thế giới hiện đại là vậy, nhưng dường như xã hội đang có một bước thoái lùi: nạn buôn nô lệ đã trở lại. Lần này, nó nhắm vào những người nhân tạo như Sonmi-451.

Họ thường phải làm tạp vụ không công tại các nhà hàng, làm những con “búp bê” ngoan ngoãn, mặc cho khách hàng quấy rối, và sau khi hết giá trị sử dụng, họ sẽ bị giết và làm thức ăn nuôi sống những người nhân tạo khác!

Sonmi-451 (giữa) và những người nhân tạo khác. Nguồn: Google.

Cuộc sống địa ngục của Sonmi-451 đã sang trang, khi cô được Hae-Joo Chang (Jim Sturgess), một sĩ quan cách mạng, giải cứu. Từ đây, 2 người bắt đầu yêu nhau, tiếp nối duyên vợ chồng từ trước đó 3 thế kỷ (vợ chồng Adam và Tilda trong câu chuyện 1). Tại nơi ở của Hae-Joo Chang, cô tình cờ xem được một bộ phim cũ, được xây dựng dựa trên cuốn tiểu thuyết tự truyện của nhà xuất bản Timothy Cavendish viết về cuộc đời của ông (câu chuyện 4).

Cuộc cách mạng tuy cuối cùng không thành, nhưng Sonmi-451 đã kịp lan rộng thông điệp của nó cho đông đảo quần chúng, bao gồm cả Người Lưu Trữ/Archivist (James D’Arcy) - người hỏi cung cô trước khi cô bị xử tử.

Câu chuyện 6: Mối tình hậu tận thế giữa Zachry và Meronyme (2321)

Lấy bối cảnh thế kỷ 24, nhân loại khi liên tục phát triển trở nên ngày càng hiện đại, đã khiến môi trường bị ô nhiễm trầm trọng. Các cuộc chiến tranh công nghệ cao, bao gồm cả cuộc chiến giải phóng người nhân tạo được khởi xướng từ đoạn kết của câu chuyện 5, nổ ra khắp nơi và suốt hàng trăm năm đã tàn phá gần như hoàn toàn nền văn minh con người trên Trái Đất.

Một bộ phận người Trái Đất đã phải di cư sang các hành tinh và hệ Mặt Trời khác - người Prescient - những con người văn minh, sở hữu tàu vũ trụ và các loại hình công nghệ hiện đại, sinh sống lang bạt ngoài không gian. Những người còn ở trên Trái Đất, sau khi nền văn minh bị huỷ hoại, đã trở về với cuộc sống săn bắt hái lượm thời tiền sử. Họ mất đi khoa học, sống dựa vào các pháp sư, thầy tà trong bộ lạc, và phải tranh giành, tiêu diệt lẫn nhau vì miếng ăn mỗi ngày.

Zachry (giữa) cùng cháu gái khi được Meronyme (trái) đón lên phi thuyền. Nguồn: Google.

Zachry (Tom Hanks) là một trong những “người tiền sử” ở lại Trái Đất, mỗi ngày phải vào rừng kiếm ăn, cũng như bảo vệ bộ lạc của anh khỏi tộc Kona ăn thịt người (Hugh Grant đóng vai thủ lĩnh tộc Kona). Meronyme (Halle Berry), một người Prescient, vì muốn tìm lại một trạm truyền tín hiệu không gian từng được xây dựng trước kia trên Trái Đất nên đã tiếp cận với bộ lạc của Zachry, và từ đó mà tình bạn, và sau này là tình yêu giữa 2 người đã nảy nở.

Sau khi tìm ra và khởi động thành công trạm truyền tín hiệu, Meronyme và Zachry đã tình cờ xem được video thông điệp mà người nhân tạo Sonmi-451 đã phát đi, trước đó 2 thế kỷ (câu chuyện 5). Bộ phim kết thúc với cảnh Meronyme đón Zachry lên phi thuyền của người Prescient, và chung sống với anh như vợ chồng cho đến cuối đời tại một hành tinh khác ngoài Thái Dương hệ, tiếp nối mối lương duyên từ câu chuyện 3 (nữ nhà báo Luisa và tiến sỹ Isaac).

Những thông điệp từ bộ phim

Điểm đặc biệt của bộ phim không chỉ nằm ở tính kết nối giữa 6 câu chuyện, mà còn ở những thông điệp vừa rất nhân văn, vừa rất tâm linh của nó:

Trước hết, dễ thấy nhất là, nội dung của cả 6 câu chuyện luôn xoay quanh những cuộc đấu tranh vì nhân quyền, vì quyền được đối xử bình đẳng. Từ vấn đề kì thị sắc tộc (câu chuyện 1), kì thị giới tính (câu chuyện 2), sự an toàn và sức khoẻ của người dân trước lợi ích kinh tế của các tập đoàn (câu chuyện 3), lòng bao dung và tình yêu thương giữa người với người (câu chuyện 4), quyền bình đẳng (câu chuyện 5) và hậu quả của các cuộc chiến tranh (câu chuyện 6).

Nguồn: Google.

Bộ phim cũng đề cập đến vấn đề đầu thai chuyển kiếp và luật nhân quả, khi mà những nhân vật trong các câu chuyện liên tục tái sinh và gặp lại nhau xuyên suốt các thời đại, để tiếp nối các mối lương duyên tốt (Adam và Tilda, Luisa và Isaac) hoặc hoàn trả các nghiệp xấu (Robert và Vyvyan) của nhau. Cuộc tình vụng trộm giữa Robert và Jocasta trong câu chuyện 2 cũng được tiếp nối bởi cuộc gặp gỡ tiền định giữa Luisa và anh chàng bán đĩa nhạc (cũng do Ben Whishaw thủ vai) trong câu chuyện 3 - nơi Luisa được nghe bài “Lục tấu Vân đồ”, do Robert sáng tác trước đó gần nửa thế kỷ.

Mối tình truyền kiếp của Adam và Tilda. Nguồn: Google.

Cả thanh tra Joe Napier, nữ nhà báo Luisa và cha cô Lester Rey đều tham gia vào công cuộc đập tan âm mưu hạt nhân của Lloyd Hooks. Trước đó hơn 100 năm, họ cũng từng là những nô lệ da màu cùng sống trên Chatham. Và vào thời đại hậu tận thế, họ một lần nữa cùng là thành viên của đoàn bay người Prescient. Chi tiết này chính là muốn nói đến việc các linh hồn luôn đầu thai theo nhóm - khái niệm tiếng Anh là “soul group” - mà mình đã từng nhắc đến trong những bài viết trước đây. Và mối tình giữa Adam & Tilda rất có thể là một mối tình twin flames.

Các linh hồn luôn đầu thai theo nhóm. Nguồn: Google.

Lại nói về bản “Lục tấu Vân đồ”, không phải tự nhiên mà chàng nhạc sỹ trẻ Robert Frobisher lại lựa chọn cái tên “Vân đồ” (Cloud Atlas - “bản đồ của các đám mây”) cho bản nhạc tâm đắc nhất của anh. Chúng ta hãy rẽ ngang chút xíu qua lĩnh vực vật lý: quá trình tạo thành các đám mây luôn bắt đầu từ những giọt nước, khi được hâm nóng sẽ bốc hơi, trở thành hơi nước. Hơi nước bay lên cao, và càng lên cao nhiệt độ càng giảm nên sẽ bắt đầu ngưng tụ thành mây. Các đám mây tiếp tục tích tụ thêm hơi nước sẽ trĩu nặng, và tạo thành mưa - những giọt nước. Nói cách khác, quá trình hình thành các đám mây là một vòng tuần hoàn không có hồi kết.

Nguồn: Giphy.

Cuộc đời của mỗi con người chúng ta cũng giống như những giọt nước kia vậy: sinh-lão-bệnh-tử-tái sinh, một vòng tuần hoàn. Mỗi cá nhân chúng ta là một giọt nước, cùng với nhau tạo nên một bản đồ mây - cloud atlas ("atlas" nghĩa là "bản đồ"): trong cuộc sống, chúng ta không bao giờ có thể hoàn toàn tránh khỏi việc tiếp xúc, tương tác với những con người khác, những linh hồn khác. Và chính là trong quá trình tiếp xúc đó, mà những thiện nghiệp và ác nghiệp được tạo thành, cuốn chúng ta vào vòng xoáy luân hồi vay-trả vô tận.

Thế nhưng, liệu quá trình luân hồi có vô nghĩa, khi được diễn ra lặp đi lặp lại liên tục như vậy? Có lẽ là không. Chính nhờ thông qua việc vay-trả các thiện và ác nghiệp, thông qua những tổn thương, những bài học từ tiền kiếp, mà mỗi linh hồn sẽ ngày càng không ngừng tiến hóa về mặt tâm linh (soul evolution). Nói cách khác, một con người, dù bẩm sinh xấu xa, độc ác man rợ đến mấy, thì trong suốt quá trình luân hồi, sau khi đã nhận được đủ bài học từ vũ trụ, sẽ dần trở nên lương thiện.

Các nhân vật qua mỗi lần tái sinh. Nguồn: Google.

 Chi tiết này được thể hiện rõ nhất qua các vai diễn của Tom Hanks: từ tên lang băm độc ác (câu chuyện 1), gã chủ trọ tham lam (câu chuyện 2), nhà khoa học với tinh thần nửa trung lập nửa thánh thiện (câu chuyện 3), kẻ sát nhân kiêm tác giả cuốn “Đấm Vỡ Mồm” (câu chuyện 4), cho đến anh chàng Zachry nghĩa hiệp, sẵn sàng xả thân vì người khác (câu chuyện 6). Có thể thấy, theo thời gian, xuyên suốt hàng thế kỷ, linh hồn này đã dần từ bỏ tính ác, những thói hư tật xấu cố hữu, để từ từ chuyển sinh vào những cá nhân có phẩm chất tích cực hơn. Nhưng nhờ đâu anh ta lại có thể làm được như vậy?

Biến đổi tính cách thiện-ác của các nhân vật qua mỗi lần tái sinh. Nguồn: Google.

Chính là nhờ tình yêu - thông điệp cuối cùng, cũng là thông điệp quan trọng nhất của bộ phim, mà mình muốn nhắc đến trong bài viết này. Nếu để ý, các bạn sẽ nhận thấy biến đổi về tính cách của các nhân vật của Tom Hanks chỉ bắt đầu diễn ra kể từ câu chuyện 3, vai tiến sỹ Isaac Sachs, khi anh ta gặp gỡ Luisa, và bắt đầu nảy sinh tình cảm với cô. Trong câu chuyện 6, cũng chính mối quan hệ thân mật với Meronyme đã giúp Zachry có thêm dũng khí, trở thành một con người chính nghĩa. Tình yêu có thể làm một con người trở nên cao thượng hơn, như cái cách mà chúng ta vẫn thường nghe nói.

Tình yêu đã giúp linh hồn của Zachry thăng hoa dần sau mỗi lần tái sinh. Nguồn: Google.

Khi xét dưới góc nhìn tâm linh, các vai của Halle Berry cũng giống như một người thầy, người dẫn dắt, giúp định hướng cho các vai của Tom Hanks ngày càng trở nên lương thiện hơn. Và chẳng phải thực tế cũng tương tự đó sao? Trong cuộc sống, chúng ta thường sẽ gặp được những người sẽ để lại một dấu ấn quan trọng nào đó trong đời mình - có thể là một người bạn, một người thầy, thậm chí là một người lạ - khiến chúng ta vĩnh viễn thay đổi. Việc này không xảy ra một cách ngẫu nhiên mà đã được sắp đặt từ trước: những người này xuất hiện trong cuộc đời chúng ta để giúp chúng ta được khai sáng, trui rèn.

Nguồn: Google.

Bài phân tích cũng đã khá dài, mình nghĩ mình có thể tạm dừng tại đây. Với mình, Cloud Atlas là một bộ phim thực sự vĩ mô, không chỉ về mặt không-thời gian, mà còn về mặt tâm linh siêu hình nữa. Bạn đã xem phim này chưa và cảm nhận của bạn về nó thế nào? Hãy cùng chia sẻ nhé!

Trước khi kết thúc, xin mời các bạn cùng thưởng thức bản “Lục tấu Vân đồ” từ bộ phim: ^_^