Chất dẫn truyền thần kinh là chất gì?

Sinh học tế bào giải thích: Chất dẫn truyền thần kinh là một chất hóa học được giải phóng ở phần cuối của tế bào thần kinh để mang thông điệp đến một tế bào lân cận. Sứ giả hoá học này di chuyển qua không gian giữa hai tế bào, sau đó liên kết với các phân tử trên một tế bào lân cận để truyền thông điệp. Chất dẫn truyền thần kinh được giải phóng từ tế bào thần kinh và có thể liên kết với tế bào thần kinh hoặc với các loại tế bào khác, bao gồm cả những tế bào tạo nên cơ hoặc tuyến.

Ảnh: Chức năng của cơ thể cần chất dẫn truyền thần kinh để giúp giao tiếp với não.

Thần kinh học ứng giải: Chất dẫn truyền thần kinh là sứ giả hóa học nội sinh trong cơ thể. Công việc của chúng là truyền tín hiệu từ các tế bào nơron đến các tế bào đích. Các tế bào đích này nằm trong cơ, trong tuyến hoặc các dây thần kinh khác. Bộ não cần chất dẫn truyền thần kinh để điều chỉnh nhiều chức năng cần thiết bao gồm:

Hệ thống thần kinh kiểm soát các cơ quan, chức năng tâm lý và chức năng thể chất của cơ thể. Tế bào thần kinh và chất dẫn truyền thần kinh đóng vai trò quan trọng trong hệ thống này. Tế bào thần kinh bắn ra các xung thần kinh. Chúng thực hiện điều này bằng cách giải phóng chất dẫn truyền thần kinh, là những chất hóa học nội sinh mang tín hiệu đến các tế bào khác.

Ảnh: Tế bào (trên cùng) tiết ra chất dẫn truyền thần kinh (màu cam) khi giao tiếp với tế bào (dưới cùng), chất (màu cam) này liên kết với các thụ thể (màu xanh lam) trên tế bào nhận (dưới cùng).

Các phần sau đây mô tả một số chất dẫn truyền thần kinh nổi tiếng nhất:

Acetylcholine: Kích hoạt co cơ, kích thích một số hormone và kiểm soát nhịp tim. Nó cũng đóng một vai trò quan trọng trong chức năng não và trí nhớ, và là một chất dẫn truyền thần kinh kích thích.

Dopamine: Rất quan trọng đối với trí nhớ, học tập, hành vi và phối hợp vận động. Nhiều người biết dopamine như một chất dẫn truyền thần kinh khoái cảm nhưng bổ ích.

Endorphin: Áp chế các tín hiệu đau và tạo ra cảm giác hưng phấn, tràn đầy sinh lực. Chúng cũng là thuốc giảm đau tự nhiên trong cơ thể.

Epinephrine, Vừa là hormone, vừa là chất dẫn truyền thần kinh, nó tham gia vào phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” của cơ thể. Khi một người căng thẳng hoặc sợ hãi, cơ thể họ có thể tiết ra epinephrine. Epinephrine làm tăng nhịp tim và nhịp thở, đồng thời cung cấp năng lượng cho cơ bắp. Nó cũng giúp não bộ đưa ra quyết địnhh nhanh chóng khi đối mặt với nguy hiểm.

GABA (Ácxít gamma-aminobutyric): Chất điều hòa tâm trạng. Nó tác dụng ức chế, khiến các tế bào thần kinh không bị kích động quá mức. Đây là lý do nếu mức GABA thấp trong bộ não, nó có thể gây ra lo lắng, khó chịu và bồn chồn cho bạn.

Ảnh: Anatomy của chất dẫn truyền thần kinh.

Tham khảo: The Journal of Neuroscience/The Neuroscience News.