Các quốc gia cổ từng tồn tại trong lịch sử Việt Nam

Khác với bài viết về các triều đại và quốc hiệu Việt Nam trong lịch sử mà mình từng đăng, lịch sử VN còn ghi nhận khá nhiều quốc gia cổ do các nhóm dân tộc khác lập ra từng tồn tại trên lãnh thổ Việt Nam. Ví dụ Chăm, Khmer, Nùng v.v... Các quốc gia cổ này đã góp phần cấu thành nên lãnh thổ và văn hóa VN như ngày nay. Do đó họ xứng đáng có một chỗ đứng trong lịch sử VN ta.

Hầu hết các quốc gia mình liệt kê ở đây cùng tồn tại song song với các triều đại của người Việt (Kinh). Một số quốc gia bị VN thôn tính và sát nhập (như Chiêm Thành, Bồn Man...), một số quốc gia hầu như không đụng độ quân sự với VN nhưng góp 1 phần vào nền văn hóa cho đất nước (như Phù Nam, Chân Lạp...). Ngoài ra một số quốc gia như Mân Việt, Đông Âu... vốn tồn tại trên khu vực thuộc Trung Quốc ngày nay nhưng vẫn được mình liệt kê vào vì họ cùng thuộc nhóm dân tộc Bách Việt.

Khái quát về tiêu chí các quốc gia cổ của Việt Nam:

• Quốc gia cổ thuộc nhóm dân tộc Bách Việt: Đông Âu, Mân Việt, Tây Âu
• Quốc gia cổ bị Việt Nam xâm chiếm, xâm lấn và sát nhập: Lâm Ấp, Hoàn Vương, Chiêm Thành, Panduranga-Chăm Pa, Bồn Man, Căn Khẩu Quốc
• Quốc gia cổ không có giao tiếp hoặc xung đột gì với Việt Nam nhưng lãnh thổ hoặc văn hóa của nó hiện tại là một phần của Việt Nam: Việt Thường, Phù Nam, Chân Lạp, Nam Chiếu, Bà Lợi, tiểu quốc Mạ, J'rai, Adham
• Quốc gia cổ do các nhóm dân tộc li khai khỏi Việt Nam tự xưng trong một thời gian ngắn: Trường Sinh Quốc, Đại Lịch Quốc, Đại Nam Quốc, Vương quốc Xơ Đăng
• Quốc gia cổ của người Việt cùng tồn tại song song với triều đại chính của Việt Nam: Dã Năng (song song với Vạn Xuân của Nhà Tiền Lý), Nhà nước Đại Hùng (tự xưng, song song với Đại Nam của Nhà Nguyễn và Pháp thuộc)

Ngoài ra có một số quốc gia mình phân vân không biết có nên đưa vào không:

• Nam Việt: của Nhà Triệu, người Hán. Nhưng nhiều nhà nghiên cứu xem Nhà Triệu là triều đại của VN nên không đưa vào
• Đại Lý: của người Bạch và Di, kế tục nước Nam Chiếu, một phần lãnh thổ là vùng Tây Bắc VN ngày nay.
• Cao Miên (sau thời kỳ Đế chế Khmer): của người Khmer, vùng Nam Bộ là do ta lấy từ Cao Miên. Nhưng mình cũng không đưa vào vì Cao Miên dù có mất lãnh thổ vào VN nhưng hiện tại vẫn là một quốc gia độc lập riêng biệt (Campuchia ngày nay).
• Lan Xang: của người Lào, một phần lãnh thổ là vùng Tây Bắc VN ngày ngay. Nhưng giống Cao Miên, Lan Xang hiện tại vẫn là một quốc gia độc lập riêng biệt (Lào ngày nay).