Các liệu pháp nhân bản trong Tâm lý học

Liệu pháp nhân bản là nhóm các liệu pháp khuyến khích mỗi cá nhân giải quyết các vấn đề và rắc rối của họ, và đạt được sự mãn nguyện to lớn hơn qua việc nhìn nhận, thấu hiểu, và sử dụng năng lực của chính họ để phát triển.

Mối quan hệ chữa lành

Các nhà trị liệu nhân bản bản nhằm đến việc tạo lập một mối quan hệ tích cực và có tính xây dựng bằng cách coi trọng người bệnh, thể hiện một sự quan tâm chân thành, vô điều kiện, tích cực. Môi trường này nuôi dưỡng kiến thức về bản thân của người bệnh, sự tự tin của họ vào các lựa chọn của mình, và sự phát triển cảm xúc, để họ có thể thực hiện hoá bản thân, đạt được những tiềm năng của chính mình.

Liệu pháp thân chủ trọng tâm

Liệu pháp thân chủ trọng tâm (hay liệu pháp người bệnh trọng tâm) được biết đến là một phương pháp đặt con người làm trọng tâm trị liệu. Liệu pháp này cho rằng các cá nhân có những nguồn lực khổng lồ để tự hiểu và thay đổi quan niệm về bản thân, thái độ cơ bản và hành vi tự định hướng; những nguồn lực này có thể được khai thác với thái độ tâm lý thuận lợi nếu có thể cung cấp một bầu khí phù hợp. 

Các phiên trị liệu tập trung vào hiện tại và tương lai thay vì vào quá khứ, và người bệnh dẫn dắt cuộc hội thoại. Nhà trị liệu chăm chú lắng nghe các trải nghiệm của người bệnh, phản hồi một cách không phán xét. 

Mối quan hệ giữa nhà trị liệu và thân chủ khuyến khích thân chủ tự do thể hiện những suy nghĩ và cảm xúc của mình từ đó chấp nhận chính mình. Sự tự chấp nhận khiến thân chủ có thêm niềm tin vào năng lực của mình, thể hiện bản thân tốt hơn, cải thiện các mối quan hệ.

Liệu pháp hiện thực 

Mục tiêu của liệu pháp giải quyết vấn đề này là giúp cho người bệnh đánh giá và thay đổi những hành vi và quá trình tư duy hiện tại của mình. Nó đặc biệt hữu ích đối với các vấn đề mối quan hệ.

Trong liệu pháp hiện thực, nhà trị liệu giúp đỡ một người bệnh thay đổi cách họ hành động, sau đó là cách họ suy nghĩ, bởi cả hai hành vi này đều dễ kiểm soát hơn là cách họ cảm nhận và phản ứng. Liệu pháp này cho rằng hành vi duy nhất mà một người có thể kiểm soát là hành vi của chính họ, vốn là thứ được thúc đẩy bởi năm nhu cầu cơ bản (sinh lý, tình yêu, quyền lực, tự do và sự vui vẻ).

Liệu pháp này ít quan tâm đến các chẩn đoán sức khỏe tâm thần thực tế; mục tiêu của loại liệu pháp này là giúp bệnh nhân tự kiểm soát và việc cải thiện cuộc sống của chính mình bằng học cách đưa ra những lựa chọn tốt hơn.

Liệu pháp hiện sinh

Liệu pháp hiện sinh giúp bệnh nhân đối diện với những thách thức của bản thân và chuẩn bị tâm thế cho nó. Qua việc cảnh báo những giới hạn đớn đau của hiện sinh, bệnh nhân cần phải tìm cách đối diện với vấn đề của mình thay vì lẩn trốn chúng hay tự an ủi mình bằng cảm giác tự mãn. Liệu pháp này dựa trên tiền đề cho rằng nếu người ta chấp nhận những điều hiển nhiên của sự tồn tại cái chết, sự lựa chọn, sự cô đơn và sự vô nghĩa của cuộc sống), họ có thể có một đời sống mãn nguyện, nhiều niềm vui hơn và không vướng bận âu lo.

Sẽ không có sẵn một bản kế hoạch trị liệu hay những bước đi chi tiết cho bệnh nhân mà nhà trị liệu chỉ cố gắng giúp họ nhìn thấy nỗi đau của chính minh. Việc trị liệu tập trung vào việc gia tăng nhận thức bản thân qua việc khám phá ý nghĩa, mục đích và giá trị trong đời sống của người bệnh, giúp họ hiểu được rằng mình là người nắm quyền chứ không phải nạn nhân. 

Trị liệu thôi miên

Liệu pháp này hoạt động bằng cách tạo ra trạng thái thôi miên, trong đó, người bệnh sẽ trải nghiệm cảm giác tách rời sự chú ý với bên ngoài và hướng toàn bộ sự chú ý của người bệnh vào tâm trí vô thức. Khi người bệnh đã bước vào trạng thái thư giãn sâu, nhà trị liệu sẽ đưa ra những gợi ý có tác dụng tạo ra các dạng thức não bộ khác nhau, qua đó thay đổi tri giác, quá trình suy nghĩ, và hành vi của người bệnh. Liệu pháp thôi miên đặc biệt hữu dụng để kiểm soát cơn đau, giảm cân, cai thuốc lá và nhiều ứng dụng khác.

Mặc dù liệu pháp này được cho là an toàn, tuy nhiên nó cũng tiềm ẩn những rủi ro có thể xảy ra:

• Trong một số trường hợp, liệu pháp thôi miên có thể gây ra những ký ức sai lệch.
• Một số người sẽ gặp các tác dụng phụ như lo lắng, đau đầu, chóng mặt.
• Những người dễ bị ảnh hưởng bởi yêu cầu của người khác sẽ bị mất ý thức cá nhân trong lúc đang trị liệu.
• Liệu pháp này không dành cho những người mắc các chứng bệnh về tâm lý, thần kinh như hoang tưởng. 

Ngoài những liệu pháp cụ thể kể trên liệu pháp nhân bản còn bao gồm liệu pháp cấu trúc, liệu pháp tập trung vào cảm xúc, liệu pháp ngắn tập trung vào giải pháp, liệu pháp thân thể, liệu pháp dựa trên nghệ thuật hay liệu pháp hỗ trợ nhờ động vật,... giúp đỡ người bệnh thấu hiểu và tự phát triển bằng cách sử dụng năng lực của chính họ.

Tài liệu tham khảo:

• https://www.psychologytoday.com/us/therapy-types/reality-therapy
• https://gocnhintamlyhoc.wordpress.com/2017/10/01/lieu-phap-than-chu-trong-tam-ky-cuoi-nhung-nhan-to-quan-trong/
• https://www.psychologytoday.com/us/therapy-types/reality-therapy