Bày biện "mâm cao cỗ đầy" khi đến Tết có còn phù hợp trong xã hội hiện đại?

Các món ăn truyền thống của ngày Tết là bánh chưng, dưa hành, thịt đông, nem rán, giò, măng ninh... Tết hiện đại, "chơi tết" được đề cao nhiều hơn. Dịp tết được nghỉ ngơi dài ngày nhiều gia đình dành thời gian để nghỉ ngơi, đi du lịch... Thời khó khăn, tết đến lo được mâm cỗ tết, mua được bộ quần áo cho con cái là quý lắm. Cuộc sống khấm khá dần, trong bữa ăn hàng ngày, sinh hoạt thường nhật cũng đã đủ đầy nên không phải đến Tết mới có các món ăn ngon hoặc đồ dùng mới. Tuy vậy, Tết vẫn nên chú trọng các món ăn đã thành truyền thống và giữ gìn phong tục đẹp của dân tộc. Cũng không nên vì câu nệ chuyện cỗ bàn mà gây lãng phí và áp lực cho mọi người. Dành thời gian ngày tết để làm những việc có ý nghĩa mà mình chưa làm được trong năm cũ như thăm hỏi bạn bè, đến nơi nào đó mà bạn muốn đến hoặc đơn giản chế biến món ăn ngon, chọn góc hình đẹp... Tết sẽ ý nghĩa và để lại nhiều dư vị trong cuộc sống của chúng ta.
Góc nhìn tết của tôi
Tết

Cuối năm là thời khắc làm con người bâng khuâng. Người phương Tây ăn Tết dương lịch, theo quan niệm phương Đông, người Việt Nam ăn Tết Nguyên đán. Những ngày khởi đầu của tháng Giêng sau tháng Chạp là mùa xuân.
Tết đầu tiên mà tôi hình dung là chừng năm ba, bốn tuổi gì đấy, tôi mặc áo mới và vào quê ngoại chơi, mọi người đều dành cho tôi lời ngợi khen về chiếc áo năm mới. Tôi đã thấp thỏm chờ đợi rất lâu để tết sang năm lại mặc áo mới thăm quê ngoại để giành được những lời khen ngợi. Tết đó, tôi diện chiếc áo có họa tiết nhỏ màu đỏ! Dù kinh tế gia đình tôi không khá giả nhưng hầu như năm mới nào tôi cũng có quần áo diện tết, thông lệ đấy tôi giữ tận bây giờ.
Ngày đấy, bánh kẹo là thứ xa xỉ, thường thấy nhất là hàng kem mút vào hè, kẹo kéo đổi bằng sắt vụn và dép rách, kẹo dồi, kẹo vừng, kẹo ông sư hay sang hơn là bánh khảo gói trong giấy ni lon màu đỏ bán ở các cửa hàng tạp hóa. Bánh kẹo do nhà máy sản xuất không phải lúc nào tôi cũng được ăn vì đồng tiền làm ra bấy giờ rất quý và khó. Phổ biến nhất là kẹo hương dừa và bánh quy. Các nhãn hiệu ấy bây giờ vẫn còn sản xuất mặt hàng này. Bố tôi đi dạy học về và nhặt được gói kẹo hương dừa như thế. Tôi rất mừng vì có gói kẹo. Tôi giở ra ăn và phát hiện là đất thó được nặn thành viên kẹo và gói lại y như sản phẩm từ nhà máy đưa ra. Cách đùa tai quái này làm tôi nảy ra ý định trêu lại những đứa trẻ khác. Nếu có kẹo hương dừa tôi bóc ra ăn nhưng cố gắng để lại các nếp gấp sẵn có của giấy gói kẹo rồi tạo hình lại như cũ và đem ra đường thả chơi. Đã có đứa trẻ nhặt kẹo giấy của tôi và mừng hụt. Tôi rất thích nhưng ngẫm nghĩ nếu mình làm vậy hóa ra đánh vào sự đói khát và thèm muốn của con người, tôi đã không chơi trò kẹo giấy bọc không khí nữa. Tết đến mới là dịp tôi được ăn kẹo bánh thỏa thích không những thế còn là những món kẹo và bánh ngon nữa. Nhưng nếu tập trung trong ba ngày tết thì không ăn được nhiều bánh kẹo mà hết tết lại muốn ăn các bánh kẹo này. Thế là, cứ khách đến chơi Tết nhà tôi ra về, tôi lại lấy một nắm kẹo từ đĩa kẹo tiếp khách còn thừa lại khá nhiều và bỏ vào chiếc túi để dành ra Giêng của tôi. Tôi đã được ăn kẹo Tết nhiều hơn và lâu hơn vì thế.
Năm tôi nhỏ, quan niệm tất cả là để dành cho ba ngày Tết vẫn còn. Chỉ đến Tết người ta mới làm các món bánh nếp, chè lam, bánh rán, nấu các món chân giò nhồi thịt, làm nem (chả giò), gói nem chua, nướng cá ao để dành, nấu đông, ninh măng khô…
Chè lam là món bánh được làm nhiều nhất. Nguyên liệu để làm chè lam là bột nếp, lạc rang, mật mía, gừng. Mật mía thì không khó ở quê tôi. Làng tôi và các làng lân cận đều là đất trồng mía, thời nhà Nguyễn, hàng năm, người dân quê tôi lại đem mía “đường trèo”, một giống mía ngon, đặc sản để tiến vua. Bộ nếp sau khi rang lên và nghiền mịn sẽ được trộn vào với nước mật nấu đặc cùng lạc rang và nước gừng. Hỗn hợp sau đó được nặn thành hình tựa như chiếc chống chày giã cua. Mọi người cất giữ bánh bằng cách bao bên ngoài bằng lớp áo bột mỏng, để nguội và cất kín chờ Tết đem ra cắt thành từng miếng nhỏ đãi khách. Tôi đã được ăn chè lam của nhiều gia đình ở quê tôi. Các năm ấy, năm nào mẹ tôi cũng làm chè lam. Chè lam không dẻo quá cũng không quá cứng, bùi và ngon, phảng phất hương gạo, mật, lạc, nước gừng. Tôi vẫn cố gắng để giữ món bánh chè lam. Mật mía không còn sẵn vì bây giờ không ai kéo mật, nấu mật mà bán cây cho nhà máy. Cây mía không còn trồng đại trà ở quê tôi nữa. Tôi mua mật của các bà ngoài chợ thị xã.
Đánh cá ao không còn là tục lệ vào cuối năm để chuẩn bị Tết ở quê tôi nữa. Cuối năm, đánh cá ao, biết Tết đang đến rất gần rồi. Mẹ tôi mua cá từ trước Tết, làm sạch và nướng lên. Thực phẩm bấy giờ không đa dạng, nấu được món ăn ngon không phải dễ. Cá ao được mẹ tôi kẹp bằng thanh luồng tươi nhỏ, nướng khô trên than củi để dành làm món ăn ba ngày Tết. Nem chua cũng là món ăn của ngày Tết. Tết đến mẹ tôi lại gói nem chua. Thịt và bì thái to bản trộn cùng thính gạo rang và gia vị là ớt tươi cùng lá ổi. Nem chua là món ăn không thiếu được trong mâm cỗ ngày Tết của nhiều người dân dải đất bắc miền trung này.
Lì xì niềm háo hức của tuổi nhỏ! Mệnh giá tiền lì xì chỉ từ hai trăm, năm trăm đồng rồi một nghìn đồng, hai nghìn đồng cho tới cao hơn. Tôi luôn kiểm kê món tiền mừng tuổi của mình một cách cẩn thận, đấy là món tiền riêng và tôi có toàn quyền chi tiêu phù hợp.
Mưa xuân trong không gian là mùa xuân về, hạt mưa đậu trên tóc, trên quần, trên áo, nắng xuân la đà trên đồi, trên cánh đồng, con đường. Tết dân tộc trong tôi là manh áo mới, bánh chè lam, cá nướng của mẹ, nem chua, số tiền lì xì… Tết Nguyên đán luôn là nỗi đợi chờ, mong đợi của những người con!