Bánh ít lá gai - Vị của tình thân

Còn thương bánh ít lá gai

Thì về Bình Định vẫn hoài còn thương

Trong ký ức tuổi thơ tôi, món bánh ít lá gai được má làm trong đám giỗ ông bà ngoại. Má mồ côi từ thuở lên bốn lên năm, nên cơ cực rất nhiều, mỗi năm đến ngày giỗ ông bà ngoại, má tự tay mình làm cái bánh thơm thảo này tưởng nhớ tới ông bà. Ngày trước, má chăm chút khoảnh vườn trước sân nhà trồng cây lá gai để dành làm bánh, mấy năm sau không trồng nữa, thì đến trước ngày giỗ má đi xin lá gai về làm bánh giỗ ngoại. Cái đám giỗ quê tôi, người phụ nữ trong nhà chuẩn bị từ ba bốn ngày trước. Má chuẩn bị nếp, lá gai, đường, dừa, đậu xanh mà làm bánh. Làm bánh ít lá gai chưa bao giờ là dễ, tỉ mẩn từng công đoạn một, má đặt cả tâm tình vào chiếc bánh. Nếp được ngâm trước một đêm, sau đó, đi xay thành bột và đăng cho chảy hết nước thành một khối bột. Chọn từng chiếc lá gai mang đi luộc, sau đó ngồi tỉ mẩn gỡ từng sợi gân lá. Đem đi giã nhuyễn, giã lá gai là khâu quan trọng nhất, lá gai càng nhuyễn, bánh ít càng ngon. Sau đó trộn với bột nếp và đường, quết lại với nhau thành khối bột dẻo mịn.

Nhân bánh đậu xanh: Đậu xanh, rửa sạch, ngâm nở, đãi sạch vỏ. Hấp chín, giã nhuyễn sên với đường, với một ít gừng tạo nên vị đặt trưng của bánh ít.

Nhân dừa: Cơm dừa khô nạo thành sợi. Sên với đường và một chút gừng.

Chia bột và nhân thành những phần nhỏ, vo tròn. Bột vo tròn, ấn dẹp cho viên nhân vào và vo lại thành hình tròn đẹp mắt. Sau khi hoàn thành vỏ bánh và nhân bánh thì gói bánh, đây là công đoạn có thể xem là đơn giản nhất nhưng thật ra để gói được cái bánh đẹp hình nón , đáy vuông, sắc cạnh, nhọn lên tới đỉnh thì không phải ai cũng có thể được. Má kể, gói bánh ít là má học lâu nhất, tập làm bằng đất gói với lá chuối, đẹp rồi mới dám gói bánh vì sợ hư bánh.

Bánh gói xong đem đi hấp chín, những cái bánh thơm ngon, đẹp nhất, má xếp lên đĩa cúng Phật và ông bà.

Còn lại, bánh làm tráng miệng sau bữa cơm đạm bạc cúng ông bà, má lúc nào cũng làm dư để còn cho cô dì chú bác bà con mang về cho cháu.

Cái đẹp, cái thơm thảo trong từng bánh ít lá gai má làm.