Bạn đã áp dụng mô hình RIASEC (Holland code) một cách chính xác chưa?

Mình tin chắc không ít bạn đọc tại Noron! đã từng biết đến, cũng như thử tiến hành bài trắc nghiệm hướng nghiệp RIASEC, còn gọi là Holland code, dựa trên 6 loại hình tài năng, sở thích chính:

(ảnh: Google)

1) Realistic (nhóm 'Thực tế'): những người thích vận động tay chân và làm việc với công cụ, máy móc.

2) Investigative (nhóm 'Nghiên cứu'): những người thích suy nghĩ, động não, hơn là động tay chân. Họ cũng là những người tò mò, ham học hỏi, hiểu biết.

3) Artistic (nhóm 'Nghệ sĩ'): những người có tâm hồn bay bổng, ưa tưởng tượng sáng tạo, thích lối sống và suy nghĩ phá cách.

4) Social (nhóm 'Thân thiện'): những người thích làm việc với con người hơn là làm việc một mình hoặc với công cụ. Họ thường quảng giao, thân thiện, dễ bắt chuyện.

5) Enterprising (nhóm 'Mạo hiểm'): những người ưa mạo hiểm, thường thích tự kinh doanh riêng, thay vì làm thuê tại các công ty.

6) Conventional (nhóm 'Nhân viên văn phòng'): trái ngược với nhóm 5, những người thuộc nhóm 6 có khuynh hướng ưa thích các công việc mang tính sắp xếp, tổ chức, làm việc với giấy tờ, và thường thích làm thuê hơn là khởi nghiệp.

Mô hình này được biết đến lần đầu tiên vào những năm 1950, do nhà nghiên cứu John L. Holland sáng tạo ra. Đây là một mô hình khá hữu hiệu, tuy nhiên, nếu như người dùng tiếp cận nó theo cách quá đơn giản (vd: kết quả cho biết mình thuộc nhóm Investigative, thì có nghĩa là mình chỉ phù hợp với những nghề như làm nghiên cứu, lập trình viên, cảnh sát điều tra, thám tử...), thì rất dễ chọn sai nghề.

Nguyên nhân chủ yếu là: hầu hết con người trên thế giới này thường sẽ không thuộc về chỉ 1 trong 6 nhóm tính cách trên. Thực tế là, chúng ta thường thuộc về những nhóm 'lai tạp', ở giữa 6 nhóm chính này.

Dựa vào việc kết hợp các nhóm tính cách trên, chúng ta sẽ có được 30 tổ hợp tính cách như sau:

(ảnh: Google)

Realistic - Investigative (RI): những người vừa có khả năng tư duy, ưa khám phá, vừa sỡ hữu các kĩ năng vận động cơ thể tốt. Nghề phù hợp: kĩ sư cơ khí, kĩ sư hóa dầu, kĩ sư nông nghiệp, thám tử tư...

Realistic - Artistic (RA): những người vừa yêu thích việc vận động cơ thể, vừa yêu thích các hoạt động mang tính chế tác, sáng tạo. Nghề phù hợp: thợ điêu khắc, thợ may, họa sĩ đường phố...

Realistic - Social (RS): nhóm này vừa ưa thích sử dụng các kĩ năng vận động cơ thể, vừa yêu thích các công việc cứu giúp, hỗ trợ, chữa chạy. Nghề phù hợp: tài xế, bác sỹ trị liệu, y tá, bác sỹ phẫu thuật...

Realistic - Enterprising (RE): đây là những người vừa sở hữu kĩ năng vận động cơ thể tốt, vừa ưa thích các hoạt động mang tính mạo hiểm. Nghề phù hợp: vận động viên chuyên nghiệp, cảnh sát, cứu hỏa, phi công, binh nghiệp (quân đội)...

Realistic - Conventional (RC): những người này yêu thích vận động tay chân, và thường không ngại những công việc có tính chất lặp đi lặp lại. Nghề phù hợp: công nhân xây lắp cầu đường, thợ lắp đặt các thiết bị gia dụng, nhân viên rửa chén bát, bảo vệ...

(ảnh: Google)

Investigative - Realistic (IR): cũng là những người vừa ưa tư duy, khám phá, vừa ưa thích vận động cơ thể. Nhưng khác với nhóm RI trên, nhóm IR ưa thích việc nghiên cứu, tư duy hơn là vận động cơ thể. Nghề phù hợp: nhân viên giám sát chất lượng sản phẩm, kĩ sư phần cứng máy tính, nhà nghiên cứu di truyền...

Investigative - Artistic (IA): đây là những người vừa ưa tư duy phân tích, vừa có khả năng tư duy sáng tạo, nhìn chung họ có thế mạnh với những chủ đề trừu tượng siêu hình. Nghề phù hợp: nhà nghiên cứu vật lý, toán học, nhân loại học, thần học...

Investigative - Social (IS): những người vừa ham hiểu biết, yêu kiến thức, vừa thích làm việc với con người. Nghề phù hợp: giáo viên, giảng viên, trợ giảng, bác sĩ tâm lý...

Investigative - Enterprising (IE): những người ưa tư duy, phân tích, cùng lúc đó ưa thích các hoạt động mạo hiểm, kinh doanh, không mang tính lặp đi lặp lại. Nghề phù hợp: nhân viên kiểm toán, nhà nghiên cứu, chuyên viên nghiên cứu thị trường, nhà báo...

Investigative - Conventional (IC): những người có khả năng tư duy, phân tích, và làm được những việc mang tính lặp đi lặp lại. Nghề phù hợp: luật sư, thanh tra, chuyên viên khảo sát, người phụ trách hướng nghiệp cho học sinh sinh viên...

(ảnh: Google)

Artistic - Realistic (AR): nhóm vừa ưa thích các công việc sáng tạo, vừa ưa thích vận động tay chân. Nhưng khác với nhóm RA kể trên, nhóm này có khuynh hướng sáng tạo mạnh hơn. Nghề phù hợp: người mẫu, vũ công, họa sĩ, diễn viên, nhà thiết kế thời trang, nhiếp ảnh...

Artistic - Investigative (AI): khác với nhóm IA trên, nhóm này có khuynh hướng ưa thích các hoạt động sáng tạo hơn. Nghề phù hợp: nhà thiết kế tranh truyện, thiết kế đồ họa, nhà thiết kế cảnh quan, kiến trúc sư...

Artistic - Social (AS): những người vừa có óc sáng tạo, vừa thích tương tác, giao tiếp với người khác. Nghề phù hợp: ca sỹ, bác sĩ trị liệu bằng âm nhạc, chuyên viên makeup, thợ cắt tóc, giáo viên mỹ thuật, giáo viên âm nhạc...

Artistic - Enterprising (AE): những người ưa thích các công việc sáng tạo, nhưng cũng có khuynh hướng muốn lãnh đạo, thích làm chủ. Nghề phù hợp: đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật, đạo diễn âm nhạc, nhà sản xuất các sản phẩm truyền thông giải trí...

Artistic - Conventional (AC): nhóm ưa các công việc mang tính nghệ thuật, sáng tạo, nhưng đồng thời mang tính chất lặp đi lặp lại. Nghề phù hợp: biên tập viên, thợ may, giáo viên tiểu học, thợ vẽ...

(ảnh: Google)

Social - Realistic (SR): những người thân thiện, thích làm việc với con người, đồng thời cũng rất khỏe mạnh, năng động. Nghề phù hợp: huấn luyện viên thể dục thể thao, giáo viên thể chất, bồi bàn, tạp vụ...

Social - Investigative (SI): những người ưa tìm hiểu, khám phá, quan tâm đến các vấn đề xã hội và thích làm việc với con người. Nghề phù hợp: nhà báo, phóng viên, bác sĩ châm cứu, chuyên gia giáo dục cải tạo...

Social - Artistic (SA): nhóm ưa thích làm việc với con người, các hoạt động xã hội, vì cộng đồng, đồng thời yêu thích các công việc tự do, ngẫu hứng. Nghề phù hợp: phiên dịch viên, phát thanh viên truyền hình, phát thanh viên trên YouTube, người viết blog...

Social - Enterprising (SE): là những người quan tâm đến các vấn đề xã hội, thân thiện, nhưng cũng đầy tinh thần khởi nghiệp, mạo hiểm. Nghề phù hợp: phóng viên, nhà hoạt động xã hội, quản lý các quỹ xã hội, từ thiện...

Social - Conventional (SC): những người thân thiện, thích làm việc với con người, đồng thời yêu thích các công việc mang tính quy củ, có tổ chức. Nghề phù hợp: tiếp viên hàng không, MC, chuyên viên tổ chức sự kiện, chuyên viên tổ chức tiệc cưới...

(ảnh: Google)

Enterprising - Realistic (ER): nhóm ưa thích các hoạt động mạo hiểm, có khả năng lãnh đạo, đồng thời ưa thích vận động tay chân. Nghề phù hợp: kinh doanh dụng cụ thể dục thể thao, kinh doanh các loại máy móc, dụng cụ gia dụng, đồ điện tử...

Enterprising - Investigative (EI): nhóm ưa thích các hoạt động mạo hiểm, lãnh đạo, đồng thời ưa thích khám phá, tư duy. Nghề phù hợp: chuyên viên quản lý rủi ro, quan tòa, thẩm phán gia...

Enterprising - Artistic (EA): những người có khả năng lãnh đạo, ưa thích kinh doanh và các hoạt động sáng tạo, nghệ thuật. Nghề phù hợp: kinh doanh lĩnh vực truyền thông, giải trí, kinh doanh game, nhà sản xuất phim...

Enterprising - Social (ES): nhóm ưa thích các hoạt động lãnh đạo, mạo hiểm, kinh doanh, đồng thời yêu thích các hoạt động xã hội, làm việc với con người. Nghề phù hợp: nhân viên bán hàng, chuyên viên marketing, chuyên viên PR, kinh doanh lĩnh vực thời trang, sức khỏe, hàng tiêu dùng...

Enterprising - Conventional (EC): nhóm ưa thích các hoạt động lãnh đạo, mạo hiểm, kinh doanh, cùng những loại hình công việc đòi hỏi tính tổ chức, quy củ, lặp đi lặp lại. Nghề phù hợp: nhân viên bán hàng qua điện thoại, nhân viên kinh doanh bất động sản, hướng dẫn viên du lịch...

(ảnh: Google)

Conventional - Realistic (CR): những người ưa thích các công việc ổn định, lặp đi lặp lại, đồng thời năng động về mặt thể chất. Nghề phù hợp: hậu cần, phụ trách kho bãi, vận chuyển...

Conventional - Investigative (CI): những người ưa thích các công việc có tính tổ chức, quy củ, đồng thời yêu thích việc tìm tòi, nghiên cứu, phân tích. Nghề phù hợp: nhân viên kế toán, nhân viên kiểm toán, dược tá (nhân viên tại các quầy thuốc), nhân viên thu ngân...

Conventional - Artistic (CA): nhóm ưa thích những công việc mang tính lặp đi lặp lại, đồng thời có yếu tố sáng tạo, phá cách. Khác với nhóm AC, nhóm này có khuynh hướng yêu thích khía cạnh quy củ của công việc hơn là phá cách. Nghề phù hợp: chuyên viên lồng tiếng, chuyên viên tổ chức sự kiện, tiệc cưới...

Conventional - Social (CS): nhóm ưa thích các công việc mang tính tổ chức, đồng thời mang tính xã hội, tương tác người-người cao. Nghề phù hợp: chuyên viên tư vấn, chuyên viên HR, phóng viên, người phỏng vấn, nhân viên thư viện...

Conventional - Enterprising (CE): nhìn chung họ giống với các nhóm Conventional khác, nhưng có khả năng làm những việc đòi hỏi tinh thần mạo hiểm, lãnh đạo. Nghề phù hợp: nhân viên bán hàng tại các cửa hàng, kế toán trưởng,

Thể theo học thuyết chọn nghề của Holland, 3 cặp tính cách Realistic - Social, Investigative - Enterprising và Artistic - Conventional là các cặp tính cách đối nghịch nhau. Nghĩa là, những người có khuynh hướng Realistic (yêu thích làm việc với công cụ, đồ vật) thường sẽ ít có khuynh hướng Social (làm việc với con người) và ngược lại. Đó cũng là lí do tại sao số lượng nghề nghiệp của những người sở hữu các cặp tính cách đối nghịch này thường khá hạn chế.

Tham khảo thêm:

Julie Moore (Jul 21, 2016) - How Holland code can strengthen your hiring decisions - Talents Insights.