Bạn có nghĩ dừng xuất khẩu lúa gạo là hợp lý?

Gần đây, chính phủ Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có quyết định dừng xuất khẩu gạo để đảm bảo an ninh lương thực. Mình thì cho rằng đó là một quyết định sai lầm và mang tính cảm tính. Đang thắc mắc có ai nghĩ nó hợp lý hợp tình và có thể đưa ra luận điểm để phản biện ý kiến của mình không?

Sau đây là lý lẽ của mình:

Đầu tiên là lượng gạo thu hoạch của VN rất lớn, lớn hơn rất nhiều so với khả năng lưu giữ của các kho bãi trong nước. Trong khi đó, gạo là mặt hàng không thể lưu trữ lâu trong vài năm, nếu không muốn nói là khó lưu giữ sau 1 năm.

Đợt dịch cúm Vũ Hán vừa qua kéo theo lệnh phong toả/cách ly nhiều nơi, khiến người dân có nhu cầu tích trữ gạo. Điều này khiến giá bán gạo tăng nhanh, nhu cầu cũng nhiều trên toàn cầu, giá gạo hiện tại là khoảng 900 USD/tấn.

Việc ngưng xuất khẩu gạo sẽ khiến giá gạo ở VN giảm mạnh, do nguồn cung lớn, và nguồn cung này không dễ cắt giảm số lượng, do người nông dân đã trồng lúa từ mấy tháng trước. Giá gạo mua từ nông dân hiện còn ở mức 300 USD/tấn, thấp hơn khá nhiều so với mức giá bình thường khoảng 450-500 USD/tấn.

Tuy giá gạo mua từ nông dân thấp, nhưng giá gạo bán cho người dân vẫn cao, vì vấn đề logistics gặp khó khăn mùa dịch và chuyện thương lái cố gắng kiếm lời được chút nào hay chút đó. Phần lớn gạo phải bán lại cho Vinafood để dự trữ, và đảm bảo an ninh lương thực theo lời hiệu triệu của Thủ tướng.

Vinafood thì đã có hợp đồng bán gạo số lượng lớn giá 550 USD/tấn cho Malaysia từ trước (và có thể còn nhiều hợp đồng khác nữa), vì thế không bị ảnh hưởng bởi lệnh ngưng xuất khẩu. Tuy nhiên, nếu giá mua gạo từ nông dân ở mức cao hơn 550 USD/tấn thì doanh nghiệp nhà nước này sẽ lỗ nặng (do còn phải chịu chi phí vận chuyển). Nay nhờ chính sách của chính phủ, Vinafood có thể mua gạo giá siêu rẻ từ nông dân.

Tóm lại, theo mình thấy thì chính sách ngưng xuất khẩu gạo này chỉ làm lợi tập đoàn quốc doanh Vinafood, còn người nông dân bị thiệt hại nặng nề. Đặc biệt là ở ĐBSCL, người nông dân vừa bị mất mùa do thiếu nước và ngập mặn, nay lại phải bán lỗ. Trong khi các doanh nghiệp logistics lại tiếp tục hưởng lợi (dù ít).