Antivaccine

Đa phần những ông bố bà mẹ antivax là những người thuộc tầng lớp trung lưu. Họ sống trong điều kiện vệ sinh sạch sẽ và được sinh ra trong thời kỳ mà những loại bệnh dịch khủng khiếp trong lịch sử đã được khống chế bởi vaccine. Họ không biết và không hiểu sự khủng khiếp và tàn độc của chúng ra sao nên vẫn cứ đương đương tự đắc với sự lựa chọn của mình.

Nhưng họ không biết rằng những căn bệnh mà họ cho rằng “nhẹ hều” có thể chữa được bằng sữa mẹ và thực dưỡng đó đã từng và hiện thời vẫn đang giết chết hàng trăm nghìn đứa trẻ mỗi năm ở những nơi điều kiện sống ngặt nghèo hơn nơi họ ở.

Bởi vậy nên hôm nay mình dịch lại bài viết “Vì Sao Bọn Trẻ Phải Chết” được đăng trên trang web của Unicef để các bạn có cái nhìn toàn cục hơn. Link gốc bài tiếng Anh ở đây:

===

Viêm phổi, tiêu chảy, sốt rét, HIV/AIDS, và suy dinh dưỡng là những tên sát nhân hàng đầu đối với trẻ em ở những nước đang phát triển. Những đứa trẻ này chết vì chúng nghèo, vì chúng không có điều kiện tiếp cận với chương trình tiêm chủng định kỳ cùng với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, vì chế độ ăn của chúng thiếu vitamin A và những vi chất thiết yếu, và vì chúng phải sống trong những môi trường mà mầm bệnh đang hoành hành.

Khả năng những đứa trẻ này bị bệnh nặng hoặc tử vong tùy thuộc phần lớn vào việc hệ miễn dịch của chúng có thể chống lại được nhiễm trùng hay không. Suy dinh dưỡng, kết hợp với tình trạng mất vệ sinh và dân cư đông đúc là những yếu tố làm chúng dễ bị tổn thương hơn. Chẳng hạn như sởi rất hiếm khi gây chết người ở những đất nước phát triển nhưng chúng có thể gây tử vong ở trẻ em với tỷ lệ lên đến 40% trong những trường hợp thảm họa buộc phải sống chen chúc với nhau, chẳng hạn như động đất, lũ lụt, và ở những nơi người dân phải di chuyển vì chiến tranh, xung đột.

Nhiều loại mầm bệnh – vi khuẩn, virus, và ký sinh trùng – là tác giả của những bệnh nặng ở trẻ em. Vi khuẩn gây uốn ván, bạch hầu, ho gà, và lao. Virus gây ra bại liệt và sởi. Ký sinh trùng gây sốt rét.

Sởi, một loại bệnh nhiễm virus ở đường hô hấp. Nó đã giết chết 500 nghìn đứa trẻ vào năm 2003, nhiều hơn bất cứ một loại bệnh nào có thể phòng ngừa được do vaccine. Ở châu Phi, cứ mỗi phút là có một đứa trẻ phải chết vì sởi. Tỷ lệ tử vong do sởi ở châu lục này cao đến mức mà nhiều bà mẹ không dám đặt tên cho đứa con mới sinh của mình mà phải chờ xem chúng có sống sót được qua căn bệnh này không. Sởi làm suy yếu hệ miễn dịch và khiến cho trẻ dễ gặp phải những biến chứng chết người do tiêu chảy, viêm phổi, và suy dinh dưỡng. Những đứa trẻ còn sống sót có thể bị mù, điếc, và tổn thương não.

Uốn ván, được Kinh Cựu Ước nhắc đến với cái tên “Cái Chết Vào Ngày Thứ Bảy” đã giết chết gần 200 nghìn trẻ sơ sinh và 30 nghìn bà mẹ vào năm 2001. Vi khuẩn uốn ván được tìm thấy ở khắp nơi. Chúng sống trong đất, phân động vật và phân người. Chúng có thể lây nhiễm cho trẻ sơ sinh nếu dụng cụ cắt rốn không được tiệt trùng hoặc vết cắt bị bôi vào bởi những dung dịch nhiễm khuẩn.

Ở những bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính như bạch hầu hay ho gà, vi khuẩn có thể tấn công vào phổi, phế quản, gây ra ho mạn tính, viêm phổi, và khó thở. Ho gà đã giết chết 160,700 đứa trẻ nhỏ hơn 5 tuổi vào năm 2014 (1).

Haemophilus influenzae type b (Hib) chủ yếu gặp ở những nước đang phát triển. Chúng giết chết 190 nghìn đứa trẻ vào năm 2008 (2). Hầu hết trẻ em chết vì viêm phổi và viêm màng não. 15-35% số trẻ còn sống sót bị tật nguyền vĩnh viễn.

Rotavirus là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tiêu chảy nặng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt ở những nước đang phát triển. Nó là nguyên nhân gây tử vong cho 215 nghìn đứa trẻ trong năm 2013 (3) .

Virus viêm gan B lây nhiễm cho rất nhiều trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Hơn 2 tỷ người đã từng bị nhiễm loại virus này ở một thời điểm nào đó trong đời, và có khoảng 350 triệu người mang virus suốt đời. Tuy nhiên, hầu hết không xuất hiện triệu chứng cho đến vài chục năm sau đó. Lúc này thì virus có thể gây viêm gan, dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan.

Bệnh sốt vàng là bệnh do virus gây ra, xảy ra chủ yếu ở những khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới thuộc Châu Phi và Nam Mỹ. Nó giết chết 30 nghìn đứa trẻ mỗi năm. Virus lây truyền chủ yếu bởi muỗi Aedes aegypti. Tuy rằng đã từng được kiểm soát khá tốt bởi chương trình tiêm chủng và diệt muỗi, bệnh này đang quay trở lại và những trận bùng nổ dịch đang trở nên thường xuyên hơn.

Sốt rét là bệnh do ký sinh trùng gây ra. Nó là tác giả gây ra 620 nghìn cái chết trong năm 2017 (4). Trong đó 57% trường hợp là trẻ nhỏ hơn 5 tuổi. Nhiều trường hợp tử vong chỉ vài ngày sau khi nhiễm bệnh. Những phụ nữ mang thai bị sốt rét có thể sinh ra những đứa trẻ thiếu cân và do đó chúng dễ bị nhiễm những bệnh căn bệnh khác.

Ngày nay, 90% các trường hợp sốt rét xảy ra ở khu vực Châu Phi miền Nam Sahara. Sốt rét có tên tiếng Anh là Malaria. Nó có cái tên này vì người ta nghĩ rằng không khí (aire) xấu (mala) lơ lửng ở gần những khu vực sình lầy chính là nguyên nhân gây bệnh. Nhưng thực chất thủ phạm gây ra sốt rét là những ký sinh trùng đơn bào, Plasmodium, lây truyền qua người do muỗi Anopheles đốt.

===

CHÚ THÍCH:

Vì đây là bài viết cũ nên có những chi tiết không được chính xác lắm nên mình đã lược bỏ và cập nhật lại số liệu cho chính xác hơn. Số liệu được cập nhật theo các nguồn sau (có đánh dấu chú thích tương ứng bên trong bài viết):

1) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28623146

2) http://www.emro.who.int/health-topics/haemophilus-influenzae-type-b/disease-burden.html

3) https://www.who.int/immunization/monitoring_surveillance/burden/estimates/rotavirus/en/

4) https://ourworldindata.org/malaria

Minh Le