An Yên cùng nắm tay Nghiệt Ngã

Sẽ chẳng đi tới đâu (nếu không muốn nói là vô ích) khi chăm chắm mổ xẻ xem ông “phó thủ tướng” tên.. gì, nói cái gì, ở bên kia, chỗ nọ họ có hay không có nói như thế, như ri.. blah..blah..blah.. 

Để bới.bươi Vấn đề “CHỌN tàn phá hay CHỌN an yên”, nên và chỉ nên xoay quanh 2 yếu tố “xinh xinh, dễ nhẩm nhưng khó nhằn” sau đây:

• • •

❮a❯. lấy gì làm định chuẩn tương đối cho.. một quốc gia “KHÔNG THỂ nghèo, KHÔNG CẦN quá giàu, CẦN vừa phải, CẦN có cuộc sống an toàn, văn hóa, văn minh, KHÔNG tàn phá tất cả” ?

— không cần ứa trào cảm xúc phẫn hận, tị hiềm, tự nhục, hờn ganh gì.. 

nên NHÍN VÀI PHÚT nhìn kỹ vào bảng biểu (ảnh 1 đính kèm) chỉ rõ vị thế các nước và nhóm nước tiêu biểu, với chỉ số GDP trong 2 năm 2021-2022, cùng dự báo năm 2023, do IMF khảo sát và công bố (dễ hiểu là theo “quy định của tuyên úy phương Tây”, thân phận 'cùi bắp tồi ác' của nước NGA.. dĩ nhiên bị xóa mờ nhòa nhoẹt). Trong đó, người ta thấy, châu Á đang tiến về tương lai, và thậm chí, GDP “5 nước khối ASEAN” còn nhỉnh hơn.. Trung Quốc-ngôi sao đang lên của thế giới (tham khảo link này: https://bit.ly/3YwcnGs). 

Rất không may, trong “5 nước khối ASEAN” đó có.. Việt Nam-nơi mà 'nhiều' "quý con dân” không ưa nhìn thấy quê tổ được vẻ vang, hì hụi ra sức.. kèo nèo, càm ràm rằng.. “quê hương thê lương lắm, lầm than khôn xiết lắm, giàng ơi”.

Trào lưu “kèo nèo, càm ràm” không lạ, khi nó lẽo đẽo đu.đeo theo xứ Việt suốt 47 năm qua, và trong 12 năm gần nhất, từng “thụt thò hú gió gọi giông” khiến Việt Nam 'chênh chao chút đỉnh'. 

— NHÍN VÀI PHÚT nhìn kỹ vào các mẩu đối thoại (ảnh 2 đính kèm) xoay quanh vài mươi GÓC HIỂU KHÁC NHAU về vật giá đời thường, so trời Tây "hoa lệ" với Việt Nam “luôn nghèo hèn”, người ta sẽ càng nhận rõ: kiểu tư duy nào LÀ AI, cách lựa chọn nào là VÌ AI.

• • •

Quan sát thông thường cũng thấy: 

— ❛GDP❜ (phần lớn người Trái Đất, trong đó có tới khoảng 75% dân Việt, đều quen chuộng SO.ĐO "sức khỏe" kinh tế giữa các quốc gia CHỈ với DUY NHẤT chỉ số vĩ mô này, nên, vạch rõ thêm nghĩa ❛GDP❜ là quá thừa hơi, phí sức) của một quốc gia dù cao mấy đi nữa, song lại đi kèm chỉ số “PPP” (viết tắt từ “Purchasing Power Parity–Sức mua tương đương”) thấp.. thì thuế/tax, giá tiêu dùng sẽ tạo nên trạng thái tâm lý hưng phấn, lan tỏa tích cực, bằng hằng hà vụ thảm sát, bạo hành cho xã hội chăng ?... Vậy, nếu, một nước «Y», có “PPP” cao hơn các nước có “GDP” tương đương thì nước «Y» đó sống dễ hơn hay.. khó thở hơn ? (chưa cần mò mẫm, lạm bàn lu loa tới.. cái gì đó gọi là «an yên, hạnh phúc» chi cho mệt).

Quan sát tỉ mẩn hơn một chút:

—.. một quốc gia «Q» có giá vé xe bus "bọt bèo" (thấp chủm, do được ngầm trợ giá).., có giá xăng/giá lúa được bình ổn TRONG KHI các xã hội "văn minh trăm năm" (hẳn luôn nhờ tài hoa, sáng chế, không chẹt chộp vét vơ ?) ngắc ngoải, bươn bả từ bỏ "giấc mơ môi trường xanh chơn ái", quơ quào mở lại đào than đen, đốn củi nâu.. ➙ KẾT LUÔN: hẳn là.. quốc gia «Q» đó quá nghèo nàn, ngu si ?

.. rồi lại.. Quan sát có nghiền ngẫm thêm tẹo nữa:

— tại sao GIÁ BÁN, THUÊ các khu chung cư do các tập đoàn 'văn minh bên ngoại' 'bung lụa' đều CAO HƠN so với GIÁ BÁN, THUÊ sản phẩm cùng loại của các tập đoàn 'quê mùa bên nội' ? Dưới vòm trời mặc cảm tự ti-tâm can vọng ngoại ở vài chục nghìn "tệp cộng đồng người gốc Việt", tính từ phí quản lý, dịch vụ sinh hoạt cho tới khăn ăn, băng vệ sinh các kiểu,.. họ luôn xác định: chất lượng «nội» NHẤT ĐỊNH phải TỆ HƠN «Ngoại» (mà, «Ngoại-ni» LUÔN phải bị TỒI xấu HƠN «Ngoại-nớ»–cấm ngược ý của họ trong mọi hình thái tranh cãi ← thế mới đảm bảo "tinh thần Dân Chủ tuyệt đối" !!).

• • •

RÕ: quan sát ẮT có nhiều tầng, ghi nhận TẤT có nhiều góc, xét/phán DĨ NHIÊN có nhiều loại, người ĐƯƠNG NHIÊN có nhiều dạng, thể. 

• • •

❮b❯. 

.. “tốc độ phát triển kinh tế cần phù hợp với tốc độ phát triển văn hoá và con người” ?.. “đừng chúi đầu vào vực thẳm xã hội trọng tiền” ?.. và rồi cứ thế, các ý kiến vặc nhau tanh tách: chỏi chống, miên man, xà quầng, quanh quẩn các CỰC ĐỐI KHÁNG: cực “tiền”-cực “tình”-cực “lý”-cực “luật” v.v.. và mây mây. 

Khi đã sờ soạng tới các “cực đối kháng”, để hiểu ra vấn đề, ít nhất, người ta cũng buộc phải.. mò mẫm thêm chút xiu về 'sách vở, thuật thiếc' (nếu không muốn cãi cự dang dở nửa chừng, chấm lửng ra vẻ mọi sự đều tỏ thông, hoặc mọi sự đều bị các bên buông bỏ trong nỗi bực nản vô minh).

Ở đây, nhằm phân tích giản đơn nhất quanh “một tầm nhìn quy hoạch Việt Nam trong gần 3O năm nữa, cần văn hóa, văn minh, KHÔNG tàn phá tất cả”, có 'nhẽ' nên đề cập tới 2 yếu tố song hành: 

➙ “nhịp độ phát triển xã hội” & “nhịp độ phát triển con người”. 

Khi ❛xã hội❜ được xét với tư cách phạm trù, thì, “văn hoá” và “kinh tế” (cũng như “giáo dục”, “quốc phòng”.. blah..blah..blah..) đều là những khái niệm/lĩnh vực chuyên biệt, và dĩ nhiên chúng giao thoa với nhau, nếu xã hội ấy không muốn đổ vỡ, hoặc nếu xã hội ấy chả cần Chính Quyền quản lý/phân bổ quyền lực làm gì (để thỏa mãn tung hô tự do TUYỆT đối: cướp-hiếp-đốt-giết..mà không bị trừng phạt). 

Thêm nữa: 

“Bàn” về phát triển Kinh Tế mà dùng 'kính soi' «xem nhẹ đồng tiền» là.. quá bông lơn, 'vui tính'. Tương tự, đem vào 'khu vườn' Văn Hóa những thứ khinh thị con người.., dễ làm «quý vị bao.thanh.thiên» lạc lối, trôi tuốt sang bến bờ.. "nhơn quyền" đầy khí thế trợn trừng.trời long đất lở.

Câu chuyện NGHIÊNG VỀ “xã hội trọng tiền” hay “xã hội trọng nhân, trọng nghĩa” không nằm ở chỗ tung hô, say đắm mô hình như NÀO, mà cốt lõi rơi vào chỗ:

từng cá thể trong xã hội đó nhận thức chính xác như NÀO về những mảng/lĩnh vực chuyên biệt mà họ sống, họ làm việc và tương tác với nhau trong đó. Chừng nào «mức nhận thức» này (có thể gọi cách khác, là: «mức dân trí») còn chênh lệch rộng và sâu, giữa các “tệp người”.. chừng đó, xã hội còn tiềm ẩn vô vàn những nguy cơ “bất cập/lệch pha” (tội ác, tệ nạn, xu hướng tiêu cực, hội chứng tâm thần v.v..) giữa «nhịp độ phát triển xã hội & nhịp độ phát triển con người».

— NHÍN VÀI PHÚT nhìn kỹ vào vài còm quanh 3 biểu đồ (xem ảnh 3: “chân lý thượng đẳng luôn ĐÚNG”) cho thấy sự phân bổ ngân sách của 2 quốc gia đang tranh dẫn đầu thế giới. Các con số là công khai, đang vận hành, KHÔNG THỂ bẻ cong, KHÔNG THỂ biện bạch giùm bằng bất kỳ lý luận gì, dưới màu bất kỳ 'chính nghĩa' nào, KHÔNG THỂ trùm khoác bởi bất kỳ đức tin CHÍ THÁNH, khụng khiệng.. ra sao.

Kiểu phân bổ ngân sách này, đã diễn ra hàng thập niên qua, tác động trực tiếp tới tư thế của hàng trăm quốc gia, ảnh hưởng THẲNG và CONG tới từng thái độ an yên hay phẫn hận của hàng trăm tỷ hội nhóm, cộng đồng, bộ tộc, thôn xóm, làng xã.. của ngót nghét gần 8 tỷ cư dân Địa Cầu nheo nhóc. 

➙ Thực tế CHỈ CÓ 1, nhưng, phe phiếc mãi mãi hàng tỷ, vì góc nhìn và cách hiểu KHÔNG BAO GIỜ rời xa.. nhung nhúc các núm ruột nặng mùi riêng tư. 

.. Nhưng, như triệu dòng sông rồi cũng xuôi về biển:

— mô hình xã hội bình quân thì nhạt thếch, buồn tẻ do cào bằng, người ta rên rỉ, than vãn bị hủy hoại tài năng, bị chôn vùi đức hạnh..;

song 

— khi xã hội cạnh tranh thì lại nghiệt ngã, người này cười nụ-kẻ kia khóc òa, tiền/máu lợm tanh.. rồi cũng tòi lòi ra biết bao oán hờn, mỉa móc..!

— Hướng tới cân bằng cả hai, điều tiết mọi sự, mô hình xã hội nào cũng muốn thế, nhưng, đều vấp phải, chí ít 2 "đá tảng":

(1). Liệu mô hình xã hội nào sẽ và LUÔN xướng xuất những giải pháp giá trị hơn, có hiệu quả vượt trội hơn ? ❮cãi nhau um trời, chiến sự banh toang❯;

(2). LÒNG NGƯỜI.. trong xã hội nào rồi cũng nảy nòi những «một số» chuyên mê dìu dặt khúc.. 'bi ca thân phận', LUÔN nảy nòi «một số» chuyên ưa không hài lòng với những gì đời cho mình – bất chấp việc tự soi xem: mình từng cống hiến được gì đáng giá cho đời.

Tới đây, không khó nhận ra: 

➙ thời điểm nào cũng xuất hiện những bước tiến và những lực cản, đó là Quy Luật, đừng mong chờ Hoàn Hảo ❮minh chứng, như trong ảnh 4: dù thế giới đã tìm ra nhiều cách để xác định tương đối, xã hội nào với chừng mực nào, nơi mà con người có thể vui sống với cống hiến của họ, song, cứ vẫn còn đó sờ sờ.. vô vàn “thước đo xưa cũ, lối hẹp nẻo mòn” tồn đọng, thách thức.. mọi cánh cửa mở lòng giữa người với người,.. một cách kỳ thú❯.

⁃⁃⁃⁃⁃⁃⁃

Xét đến cùng, sống như nào cho hợp với tâm/tạng, thích tàn phá hay ưa an yên, vẫn là.. tùy nghi-tự chọn của từng người. Khó ai buộc ép được ai trong cuộc sống thị trường muôn sắc: không như xã hội toàn đen theo ý ngài Pol Pot, hoặc toàn nâu như kiểu 'danh họa' Hitler truyền thừa cho hậu duệ Neo-Nazi đương đại, núp náu sau những vở tuồng âu tây hoa mỹ. 

Tuy vậy, không khiếm nhã lắm, khi gợi ý, rằng: 

❮1❯— để có thể đạt độ sâu cơ bản nếu dự định.. xới đào vấn đề (CHỌN tàn phá hay CHỌN an yên), đầu tiên và tốt nhất nên gạt ngang/bỏ ngoài yếu tố “PTT Đam phát biểu” (yếu tố “quan chức” này dễ khiến một số khá đông bám vào để 'bỏ bóng đá người', 'nước đục thả câu', 'bẻ măng nhờ..gió'), ĐỔ THỪA, lạc trôi này nọ lọ chai, phí thời gian tưng tiu nũng nịu;

❮2❯— nên sớm nhận ra: 

ĐÍCH CUỐI của câu chuyện «TẠI SAO “định hướng tầm nhìn của Việt Nam đến năm 2O5O là KHÔNG THỂ nghèo, KHÔNG CẦN quá giàu, CẦN vừa phải, CẦN có cuộc sống an toàn, văn hóa, văn minh, KHÔNG tàn phá tất cả”», là:

để CÂN ĐỐI chứ không phải (và cũng không thể) để KỀM HÃM «lòng ham muốn» (không nên dùng từ "lòng tham") của một lượng người Việt (dù chỉ dao động xung quanh mức.. đâu đó 1% của hơn 98 triệu cư dân nội địa) luôn luôn sinh tồn và vui sống ro ro, bất chấp thời cuộc biến chuyển theo hướng VÌ TIỀN hay VÌ NGƯỜI. Thậm chí, "lòng ham muốn" này, đang truyền cảm hứng cho.. tận hơn 8O% số dân còn lại, vừa kích thích cho tổ quốc vươn vai, lại vừa kích xúc kha khá kẻ chen chòi, phô phang, diễn tấu “mạnh tiền-bạo gạo”. 

Éo le là, “ham muốn” khi trào lên tột độ, con người thường bung phứa từa lưa ra.. rất nhiều “bản năng siêu quần” (bàn về “Văn Hóa” với một hỗn hợp như thế, cần cực nhiều giải pháp.. tinh tế, chẳng nhoằng nhanh thở gấp, tếu táo tào lao được).

Chính các xã hội 'tuyệt kỹ trần gian' như Hoa Kỳ, lục địa già Âu Tây.. từ lâu, hiển hiện là “những vùng đất hứa, hoa lệ-lệ kèm hoa, bung phứa kỳ thú” như thế, và, chúng, vào mùa Đông này, vẫn chưa.. tắt nắng chiều oi.■

⁃⁃⁃⁃⁃⁃⁃ ☘️ ⁃⁃⁃⁃⁃⁃⁃

• Rất Cảm Ơn bạn June Nguyễn, tuần trước đã mời mình tham gia xới đào loại vỉa khoáng chất thú vị như này, loại câu hỏi-như-vỉa khoáng chất đa tầng, luôn gây cảm hứng cho mình, trong nhiều ngày tiếp nối.